Μεγάλες ανατροπές φέρνουν στους μισθούς περίπου ενός εκατομμυρίου υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα οι νέες ρυθμίσεις που θα τεθούν σε ισχύ από τις 15 Μαΐου και αναμένεται να οδηγήσουν σε σημαντικές μειώσεις μισθών και περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας.
Την ημέρα που ο πρωθυπουργός θα μεταβαίνει στην Κίνα για να συζητήσει για επενδύσεις, αλλά και να κινήσει το ενδιαφέρον επιχειρηματιών για νέες αποκρατικοποιήσεις, αρκετοί εργαζόμενοι θα δουν τους μισθούς τους να συρρικνώνονται έως και σε ποσοστό 35%, καθώς λήγουν συμβάσεις που βρίσκονταν υπό το καθεστώς της μετενέργειας και, πλέον, οι εργοδότες δεν θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν παρά μόνο τέσσερα επιδόματα: τέκνων, προϋπηρεσίας, σπουδών και ανθυγιεινής εργασίας.
Οπως αναφέρει η εφημερίδα «Τύπος της Κυριακής», πλέον, επικρατούν κατά κράτος οι επιχειρησιακές συμβάσεις και οι αόριστης διάρκειας (ατομικές) εις βάρος των κλαδικών, προσθέτοντας ότι το 2012 υπογράφηκαν σχεδόν 1.000 επιχειρησιακές συμβάσεις έναντι 12 κλαδικών, ενώ το 2013 υπογράφηκαν 3 κλαδικές και 70 επιχειρησιακές.
Τι θα συμβεί στα επιδόματα και το βασικό μισθό
Η αρχή αναμένεται να γίνει από τις 45 κλαδικές συμβάσεις που έληξαν το Φεβρουάριο και σε δέκα ημέρες λήγει και η τρίμηνη μετενέργεια, το χρονικό περιθώριο που υπήρχε για να υπογραφεί καινούργια σύμβαση, συνεπώς οι εργοδότες δεν θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν επιδόματα πέρα από τα τέσσερα προαναφερθέντα που είναι νομοθετημένα.
Ωστόσο, ακόμη και σε περίπτωση υπογραφής νέων συμβάσεων η σταθερότητα των αποδοχών δεν είναι εγγυημένη, καθώς η διαπραγμάτευση μπορεί να ξεκινήσει από τα 586 ευρώ.
Αυτό γιατί με βάση το νόμο 4024/11 (επί Κατσέλη) και μετέπειτα το νόμο 4046/12 (πρωθυπουργία Παπαδήμου με Κουτρουμάνη υπουργό Εργασίας) οι επιχειρησιακές και ατομικές συμβάσεις μπορούν να αποκλίνουν από τις κλαδικές και να έχουν σαν όριο όχι το μισθό της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης, αλλά το μισθό που μειώθηκε κατά 22% από το κράτος με την 6η Πράξη υπουργικού Συμβουλίου και ορίζει ως βασικό μισθό τα 586 ευρώ (-22%) και τα 511 (-32%) για τους νέους μέχρι 25 ετών.
Με τη λήξη του τριμήνου της μετενέργειας και εφόσον δεν έχει υπογραφεί νέα σύμβαση ο εργαζόμενος εξακολουθεί να πληρώνεται το βασικό μισθό της σύμβασής του και μόνο τα επιδόματα τέκνων (5% για κάθε παιδί), προϋπηρεσίας, σπουδών (15% - 25%) και επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, καθώς όλα τα υπόλοιπα ειδικά και κλαδικά επιδόματα παύουν να ισχύουν.
Μειώσεις μισθών έως και 35%
Αυτό πρακτικά θα σημάνει πως για πολλούς εργαζόμενους που έχουν συμβάσεις με 7 ή 8 ειδικά επιδόματα η μείωση μπορεί να ξεπεράσει και το 30% - 35%, ενώ ο μόνος τρόπος να μπορέσει ο εργαζόμενος να διασφαλίσει κάποια από τα επιδόματα είναι η διαπραγμάτευση και υπογραφή νέας συλλογικής – κλαδικής ή επιχειρησιακής σύμβασης για να καθοριστούν εκ νέου οι αμοιβές.
Τα πράγματα είναι διαφορετικά σε περίπτωση ατομικής διαπραγμάτευσης, καθώς, όπως αναφέρει η εφημερίδα, η επιχείρηση μπορεί να εφαρμόσει οποιοδήποτε σύστημα αμοιβών θέλει, ανάλογα με το τι ζητά από τον κάθε υπάλληλο. Δηλαδή, δεν υπάρχει οριζόντιο σύστημα αμοιβών, με τη διαπραγμάτευση, γεγονός που ελοχεύει τον κίνδυνο να υπάρξουν και νέες μειώσεις μισθών υπό τον φόβο της απόλυσης.
Πώς επηρεάζονται οι κλαδικές συμβάσεις
Σε περίπτωση που ένας εργαζόμενος έχει υπογράψει κλαδική σύμβαση που έληξε και δεν ανανεώθηκε οι επιπτώσεις ποικίλουν ανάλογα με το είδος της σύμβασης και το αν ο εργοδότης είναι μέλος εργοδοτικής οργάνωσης:
- Αν η σύμβασή του έληξε πριν τις 14.2.12 και δεν έχει υπογράψει καμία άλλη, τότε μετά τις 15 Μαΐου, ο εργοδότης του ή η επιχείρηση που εργάζεται δεν δεσμεύεται να του καταβάλει τυχόν ειδικά επιδόματα, εκτός από το επίδομα τέκνων, προϋπηρεσίας, σπουδών και ανθυγιεινό.
- Αν η σύμβαση έληξε και έχει υπογράψει επιχειρησιακή διετούς διάρκειας μετά τις 14/2/12, δεν επηρεάζεται και θα εξακολουθήσει να έχει τις αμοιβές που συμφώνησε μέχρι την ημερομηνία που λήγει η επιχειρησιακή του σύμβαση. Μετά τη λήξη της θα μπει στο τρίμηνο της μετενέργειας. Προσοχή όμως γιατί πλέον η ανώτατη διάρκεια όλων των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί μετά τις 14/2/12, είναι μέχρι 3 χρόνια.
- Αν ο εργοδότης του είναι μέλος των οργανώσεων (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ) που διαπραγματεύονται με τη ΓΣΕΕ, τότε ο εν λόγω εργαζόμενος ακόμη και αν έχει επιχειρησιακή σύμβαση που έληξε δικαιούται μεν τα 4 επιδόματα, αλλά ο μισθός του δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το μισθό της Εθνικής Σύμβασης, επειδή ο εργοδότης του ή η επιχείρησή του είναι μέλος των εργοδοτικών οργανώσεων που συνυπέγραψαν την Εθνική Σύμβαση. Ως εκ τούτου, από τη στιγμή που ο μισθός της Εθνικής Σύμβασης ξεκινά από 751 ευρώ, ο εν λόγω εργαζόμενος δεν μπορεί να πέσει κάτω από τα 751 ευρώ.
- Αν ο εργοδότης του δεν είναι μέλος οργανώσεων, τότε δεσμεύεται να καταβάλλει όχι το μισθό της Εθνικής Σύμβασης, αλλά το νομοθετημένο μισθό των 586 ευρώ και τα 4 επιδόματα.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με βασικό μισθό 1.100 ευρώ και 10 χρόνια προϋπηρεσία, έγγαμος, με πτυχίο και σε θέση διοικητικού οικονομικού: παίρνει επιδόματα γάμου 10%, τέκνων 10%, προϋπηρεσίας 5%, ισολογισμού έως ένας μισθός, χρονοεπίδομα 4%, επίδομα ηλεκτρονικού υπολογιστή 10%, επιστημονικό επίδομα 20%. Με τα 7 επιδόματα ο μισθός του διαμορφώνεται στα 2.580 ευρώ. Με μόνο τα 4 επιδόματα μετά τη μετενέργεια, οι αποδοχές του θα πέσουν στα 1.742 ευρώ (-32%). Μόνο με νέα σύμβαση μπορεί να περιορίσει την απώλεια.
«Αντίο» στο επίδομα γάμου - Φόβοι για νέες πιέσεις στον κατώτατο μισθό
Σε κάθε περίπτωση οι υπάλληλοι που αμείβονται με την εθνική συλλογική σύμβαση αποχαιρετούν το επίδομα γάμου το οποίο σημαίνει μείον 10%, ενώ, πλέον θα καταβάλλεται ο βασικός μισθός και οι τριετίες, οι οποίες, πάντως, θα παραμείνουν παγωμένες μέχρι να πέσει η ανεργία κάτω από το 10%.
Τέλος, επιπλέον πίεση στους εργαζόμενους αναμένεται να δημιουργήσει το νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού, με την Τρόικα να βρίσκεται πάντα «στις επάλξεις» για νέες περικοπές και το υπουργείο Εργασίας να έχει ήδη καθορίσει τους παράγοντες που θα λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό του, όπως η πορεία της οικονομίας, της ανεργίας και η αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής.