Το οικονομικό κόστος της οστεοπόρωσης για την Ευρώπη είναι τεράστιο και συνεχώς αυξανόμενο, φθάνοντας, ήδη τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, ενώ θα αυξηθεί κατά 25% έως το 2025, καθώς μέχρι τότε ο πληθυσμός των γυναικών και των ανδρών άνω των 50 ετών θα έχει αυξηθεί κατά 22% και 17% αντίστοιχα.
Αυτές είναι οι εκτιμήσεις μίας νέας έκθεσης του Διεθνούς Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (IOF) και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συλλόγων Φαρμακοβιομηχανιών.
Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που έρχεται να καταγράψει, με σφαιρικό τρόπο, το βάρος της οστεοπόρωσης για τα 27 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι η θεραπεία της πάθησης είναι ανεπαρκής μέχρι σήμερα.
Βαραίνουν τους προϋπολογισμούς τα ατυχήματα
Η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, γιατί καθώς οι πληθυσμοί των ευρωπαϊκών χωρών γερνάνε, λόγω του δημογραφικού προβλήματος, τα διαρκώς αυξανόμενα κατάγματα λόγω της οστεοπόρωσης θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα ολοένα επιδεινούμενο οικονομικό, κοινωνικό και ανθρώπινο βάρος και περισσότερους πρόωρους θανάτους (υπολογίζονται, ήδη, σε 43.000 ετησίως).
Η οστεοπόρωση εξασθενεί τα οστά με το πέρασμα του χρόνου και τα καθιστά εύθραυστα, με συνέπεια οι άνθρωποι, ιδίως οι ηλικιωμένοι, να κινδυνεύουν να πάθουν κάταγμα με το παραμικρό πέσιμο ή και με μία απότομη κίνηση. Υπολογίζεται ότι 22 εκατ. γυναίκες και 5,6 εκατ. άνδρες έχουν οστεοπόρωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκτιμάται ότι περίπου 3,5 εκατ. νέα κατάγματα λόγω των εύθραυστων οστών συμβαίνουν στην ΕΕ ετησίως (ή 390 κάθε ώρα) ενώ ο αριθμός τους προβλέπεται να φθάσει τα 4,5 εκατ. ετησίως έως το 2025.
Το 2010 το κόστος των καταγμάτων έφθασε τα 37,4 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 3% περίπου του προϋπολογισμού υγείας της ΕΕ (1,26 τρισεκατομμύρια ευρώ). Το 54% του κόστους αυτού αφορά κατάγματα του ισχίου.
Πολύ σοβαρό το πρόβλημα στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το 19,2% των Ελληνίδων ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών (δηλαδή περίπου 400.000 γυναίκες) έχουν εγκατεστημένη σπονδυλική οστεοπόρωση με σπονδυλικές παραμορφώσεις. Επιπλέον, το 30% των Ελληνίδων ηλικίας μεγαλύτερης των 50 (περίπου 600.000 γυναίκες) έχουν παθολογικά χαμηλή οστική πυκνότητα.
Περίπου 15.000 ηλικιωμένα άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστούν τους στην Ελλάδα. Όλοι αυτοί οι ασθενείς πρέπει να υποβληθούν, παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους, σε χειρουργική επέμβαση. Η θνητότητα των ηλικιωμένων αυτών τα 2 πρώτα μετά την εγχείρηση χρόνια φθάνει το 30%.
Ποιά είναι τα συμπτώματα
Η οστεοπόρωση είναι μία πολύ σοβαρή πάθηση, η οποία απαιτεί προληπτικό έλεγχο για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της, διότι προκαλεί συμπτώματα και παραμορφώσεις που δημιουργούν πολλά προβλήματα στους ασθενείς.
Τα συμπτώματα και οι παραμορφώσεις προέρχονται κυρίως από τη σπονδυλική στήλη και είναι η απώλεια αναστήματος, η κύφωση, η προβολή της κοιλιάς, οι συγκάμψεις των άκρων και ο μόνιμος πόνος στην πλάτη και τη μέση.
Πρόβλημα από νεαρή ηλικία
Η ανεύρεση χαμηλής οστικής μάζας σε νέα άτομα που δεν πάσχουν από γνωστά νοσήματα αποδίδεται στην ανάπτυξη χαμηλής κορυφαίας οστικής μάζας λόγω κακής κληρονομικότητας.
Αν και τα άτομα αυτά μετά την εμμηνόπαυση έχουν αυξημένο κίνδυνο να πάθουν οστεοπορωτικά κατάγματα, δεν σημαίνει ότι στη νέα τους ηλικία πάσχουν από οστεοπόρωση, αλλά ότι απλά έχουν χαμηλή οστική μάζα και πρέπει να αρχίζουν προληπτικά μέτρα καλής διατροφής και άσκησης, όχι όμως φαρμακευτική θεραπεία.
Αν και η οστεοπόρωση προσβάλλει περισσότερο τις γυναίκες, έχει διαπιστωθεί ότι το 11% των ανδρών ηλικίας άνω των 40 ετών έχει χαμηλή οστική μάζα. Ένα μικρότερο ποσοστό από αυτούς τους άνδρες παρουσιάζουν ήδη και οστεοπορωτικά κατάγματα (λ.χ. της σπονδυλικής στήλης). Η ανδρική οστεοπόρωση, εφόσον δεν οφείλεται σε γνωστή αιτία (λ.χ. υπογοναδισμό, λήψη κορτιζόνης, κατάχρηση αλκοόλ κ.λπ.) είναι συνήθως κληρονομικής αιτίας και αντιμετωπίζεται με φάρμακα μετά την ηλικία των 50 ετών ή αν έχουν εμφανισθεί αναίτια κατάγματα.
Ο ρόλος της κληρονομικότητας
Βασική αιτία για την κατάσταση αυτή (η οποία δεν πρέπει να θεωρείται απώλεια οστικής μάζας σε νεαρή ηλικία αλλά ελαττωματική ανάπτυξη της οστικής μάζας), είναι το κληρονομικό ιστορικό οστεοπόρωσης. Πράγματι υπάρχουν πολλές παραλλαγές (πολυμορφισμοί) γονιδίων που είναι υπεύθυνα για τη λειτουργία των οστών, οι οποίες έχουν κατηγορηθεί για την κατάσταση αυτή.
Ο κίνδυνος ένα νέο άτομο να πάσχει είναι περισσότερο αυξημένος εάν συνυπάρχουν οι ακόλουθες αιτίες:
1) Υπάρχει χαμηλό σωματικό βάρος
2) Η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου είναι μικρότερη των 300 mg
3) Καπνίζει (περισσότερα από 10 τσιγάρα καθημερινά).