O Yotam Ottolenghi γνωστός Βρετανός σεφ σε άρθρο του στον Guardian περιγράφει γιατί ο καθένας μας πρέπει να ακολουθεί τη δική του διατροφή.
Και γιατί η διαλειμματική νηστεία σε εκείνον, δεν λειτούργησε.
Οπως λέει: «Διάβαζα παντού για τα οφέλη της διαλείπουσας νηστείας (IF) και δεν μου φαινόταν τεράστια θυσία. Προφανώς, αν κατάφερνα να αποφύγω το φαγητό για 16 ώρες, οι μισές από αυτές ξοδεύονταν ούτως ή άλλως στον ύπνο, είχα περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσω χαμηλά τα κιλά μου σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη δίαιτα. Επιπλέον, οι περίοδοι νηστείας λέγεται ότι επιτρέπουν στο σώμα να επιδιορθώνει τα κύτταρα και, ως εκ τούτου, βοηθά στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, γενικής φλεγμονής, απώλειας μνήμης, Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ και άλλων ασθενειών.
Τόσο πολύ κέρδος για τόσο λίγο πόνο. θα ήταν ανόητο να μην δικιμάσω, σωστά; Και μου έδωσε, για λίγο, αυτό το ικανοποιητικό αίσθημα άδειου στομάχου, ένα είδος ελαφρότητας και μια αίσθηση ότι είχα ακαριαία αδυνατίσει, ακόμη και πριν χάσω ένα κιλό. Κοιτάζοντας στον καθρέφτη, η κοιλιά μου φαινόταν πιο επίπεδη».
Και μετά ήρθαν τα δύσκολα:
»Μετά από λίγες μέρες, παρατήρησα ότι μόλις τελείωσε η 16ωρη νηστεία, λιμοκτονούσα. Έπρεπε να φάω κάτι, αμέσως. Στις 10, είχα μια χούφτα ξηρούς καρπούς και ένα μήλο. Δεν ήταν όμως αρκετό, οπότε έτρωγα περισσότερους ξηρούς καρπούς στις 11 και μετά το μεγάλο γεύμα που «κέρδισα» με τη νηστεία στις 12.30 μ.μ. Δυστυχώς, η δουλειά μου σημαίνει ότι πρέπει να δοκιμάζω φαγητό όλη την ημέρα και έτσι στις 3 το μεσημέρι ένιωθα πολύ βαρύς για να δουλέψω. Το μόνο που ήθελα ήταν να ξαπλώσω και να κοιμηθώ, για πάντα. Το να τρώω το υγιεινό γεύμα στις 6 το απόγευμα, πριν ξεκινήσω τη 16ωρη νηστεία, ήταν ένα μικρό μαρτύριο».
Μετά τη διαλείπουσα νηστεία μού έγινε εμμονή να χάσω κιλά
Και συνεχίζει: «Πάντα ήθελα να μαζέψω την κοιλιά μου αλλά δεν ήταν εμμονή. Τώρα, αφού δοκίμασα τη διαλείπουσα νηστεία, ήταν
Κατέληξα να πάρω βάρος. Η κοιλιά μου φαινόταν τώρα πιο μεγάλη από ό,τι όταν ξεκίνησα. Η ειρωνεία είναι ότι πριν ακούσω για τη διαλείπουσα νηστεία και τα οφέλη της, δεν σκεφτόμουν τόσο πολύ για τα κιλά μου. Ναι, πάντα ήθελα να συρρικνώσω την κοιλιά μου αλλά απείχε πολύ από εμμονή. Τώρα, ξαφνικά, ήταν. Με λίγα λόγια, η διαλείπουσα νηστεία μπέρδεψε τον εγκέφαλό μου και συνέβαλε στη σωματική μου διάπλαση».
Οι μοδάτες δίαιτες
Ο σεφ εξηγεί στη συνέχεια ότι αναφέρθηκε στην εμπειρία του αυτή θέλοντας να πει ότι κάποτε όλοι έχουμε δοκιμάσει μια οποιαδήποτε δίαιτα, παραθέτοντας τις κατά καιρούς μοδάτες διατροφές και υποστηρίζοντας ότι ακριβώς αυτή η ποικιλία δείχνει πόσο εφήμερες είναι.
«Μου φαίνεται ότι αν σταματούσαμε για ένα δευτερόλεπτο και επιτρέπαμε στον εαυτό μας να αγνοήσει όλο αυτόν τον θόρυβο και αντ' αυτού ακολουθούσαμε τις καθιερωμένες ρουτίνες με τις οποίες μεγαλώσαμε γύρω από το μαγείρεμα και το φαγητό, δεν θα χρειαζόμασταν τέτοιες «λύσεις». Τα καθεστώτα διατροφής ενισχύουν την αυτο-αμφιβολία όπου δεν υπάρχει ανάγκη. Μας κάνουν να σκεφτόμαστε υπερβολικά τη σχέση μας με το φαγητό αντί να το ζούμε. Ο κόσμος των δίαιτων είναι μια παγίδα που σε κλειδώνει μπλέκοντας το κεφάλι σου», συνεχίζει.
Φαγητό ή τρόφιμα;
Αναφέρεται και στην επικέντρωση στη διατροφή τα τελευταία χρόνια και τη σημασία που της δίνουν όλοι.
«Άλλοι έχουν ήδη επισημάνει ότι το πρόβλημα έγκειται στην εξίσωση των τροφίμων με τα θρεπτικά συστατικά», λέει, σημειώνοντας ότι η κατανόησή μας για τα θρεπτικά συστατικά, σαν κοινό, είναι πάντα επιφανειακή και μερική, κάνοντας μια αναδρομή στα τρόφιμα που κατά καιρούς απασχολούν.
Και συνεχίζει ο Βρετανός σεφ με τη δική του πρόταση:
«Πρέπει να ξεχωρίσουμε τα γεύματά μας από τον τομέα της διατροφής και να τα επαναφέρουμε στη σφαίρα της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης, της ευχαρίστησης και του πολιτισμού. Έχουμε περιορισμένη ιδέα για όλα τα στοιχεία που φτιάχνουν το φαγητό μας και, το πιο σημαντικό, δεν καταλαβαίνουμε πραγματικά τους μυριάδες περίπλοκους τρόπους με τους οποίους αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το σώμα μας, που είναι όλα διαφορετικά και έχουν ιδιαίτερες ανάγκες.
Η επιθυμία να μειώσουμε τα τρόφιμα σε θρεπτικά συστατικά και στη συνέχεια να βρούμε το σωστό σύνολο από αυτά ως λύση στις καθημερινές μας ανάγκες προϋποθέτει ότι δεν υπάρχει κάτι εκεί έξω για να ικανοποιήσει αυτές τις ανάγκες. Και υπάρχει. Είναι απλά ένα φαγητό με συστατικά που είναι αναγνωρίσιμα και δεν ανακατεύονται υπερβολικά. Γνωρίζω ότι ο ορισμός των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, μια κατηγορία που συζητείται πολύ αυτή τη στιγμή, δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί σαφώς, αλλά όλοι τα γνωρίζουμε όταν τα βλέπουμε.
Τα γιαούρτια χαμηλών λιπαρών, για παράδειγμα, όπου το λίπος έχει αντικατασταθεί με άμυλα και σάκχαρα προκειμένου να συμμορφωθεί με μια ορθοδοξία που κυριαρχεί στη ζωή μας από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, είναι μια τέλεια περίπτωση του πώς ο διατροφισμός μας απογοητεύει, κολοσσιαία. Η αντικατάσταση ενός «κακού» θρεπτικού συστατικού (λίπος) με ένα άλλο «καλό» (άμυλο) πιθανότατα ήταν ο κύριος ένοχος που μας έκανε πιο παχύσαρκους και λιγότερο υγιείς.
Ωστόσο, ακόμα κι αν δεχθούμε ότι τα θρεπτικά συστατικά λένε ένα μέρος της ιστορία και ότι μάλλον θα έπρεπε να μιλάμε για μια πατάτα και όχι για υδατάνθρακες και φυτικές ίνες μεμονωμένα, πρέπει να καταλάβουμε ότι το φαγητό που τρώμε, τα γεύματα που απολαμβάνουμε, είναι όλα μέρος των πολύ ιδιαίτερων πολιτισμών, γαστρονομικών παραδόσεων και περιστάσεων.
Θα εκπλαγείτε αν ακούσετε ότι ακόμη και η μεσογειακή διατροφή με εξοργίζει. Δεν αμφισβητώ ότι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί και το ελαιόλαδο είναι εξαιρετικές επιλογές. Τα τρώω συνέχεια και το φαγητό μου στο έρημο νησί είναι, πιθανότατα, μια ελληνική σαλάτα – χυμοί ντομάτας, ελαιόλαδο, ξύδι, κομμάτια κρεμμυδιού – με φρέσκο ψωμί. Το πρόβλημα με τη μεσογειακή διατροφή είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν ζούμε στην Κρήτη και δεν έχουμε απαραίτητα πρόσβαση σε όλα τα φρέσκα συστατικά που καλλιεργούνται εκεί.
Η ιδέα ότι μπορούμε να μεταμορφώσουμε τη διατροφή μας με ριζικό τρόπο για να κάνουμε τα πράγματα απλά – θρεπτικά συστατικά, μεσογειακά, υγιή, χαρούμενα, ικανοποιητικά – είναι μια ψευδαίσθηση. Δεν υπάρχουν απλές λύσεις».
Επιστροφή στο φαγητό της γιαγιάς
Και συνεχίζει παρακάτω:
«Η λύση στο ψεύτικο ερώτημα τι να φάμε είναι μπροστά στα μάτια μας. Έρχεται σε μορφή ψητού κοτόπουλου με ψητές πατάτες. Είναι ευχάριστο, διαισθητικό μαγείρεμα [...], Ξέρουμε καλύτερα τι πρέπει να τρώμε – και πότε. Το φαγητό που μας μαγείρευαν οι γονείς μας, τα γεύματα που φτιάχναμε μαζί, τα πράγματα που έρχονται φυσικά, ενστικτωδώς, καθώς μπαίνουμε στην κουζίνα. Αυτό πρέπει να μαγειρεύουμε και να τρώμε. Αν επιβραδύνουμε, αφιερώνουμε χρόνο συλλέγοντας πραγματικά υλικά και δίνοντας προσοχή καθώς τα μαγειρεύουμε, είμαστε ήδη εκεί.
Μαγειρέψτε μόνοι σας, μαγειρέψτε για άλλους, προσκαλέστε τους, δώστε τους ένα μπολ με σούπα. Θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα».