Η ώρα της κρίσης πλησιάζει στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές και ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο δεν πετά λευκή πετσέτα, αλλά ελπίζει να επαναλάβει την έκπληξη που σημείωσε προ τετραετίας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος στηρίζεται στις λιγοστές, αίσιες γι’ αυτόν, σφυγμομετρήσεις, μόνο που τούτη τη φορά τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με το 2016, καθιστώντας λιγότερο πιθανή μια νέα νίκη του, σημειώνουν πολιτικοί αναλυτές και εκλογολόγοι.
Ο Τραμπ βλέπει σταθερά την πλάτη του αντιπάλου του στις πανεθνικές δημοσκοπήσεις -με μέσο όρο γύρω στις οκτώ ποσοστιαίες μονάδες-, αλλά και σε πολλές αμφίρροπες Πολιτείες, αλλά ο ίδιος τις απορρίπτει, επισημαίνοντας ότι το ίδιο συνέβαινε και προ τετραετίας, όταν ανέτρεψε τα προγνωστικά, και ότι πρόκειται για «fake» σφυγμομετρήσεις, που δεν αποτυπώνουν την αλήθεια. Υποστηρίζει, μάλιστα, όπως προχθές στο Νιουτάουν της Πενσιλβάνια, ότι βλέπει να έρχεται ένα «κόκκινο κύμα» (το χρώμα των Ρεπουμπλικανών), που θα δώσει στο κόμμα του ακόμη και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά ξεχνά το βασικότερο: την πανδημία του κορωνοϊού και τα συντριπτικά πλήγματα που κατάφερε στην οικονομία και τις επιχειρήσεις της χώρας.
Το προβάδισμα του Μπάιντεν είναι αυτή τη φορά μεγαλύτερο και πιο σταθερό -και μάλιστα επί μήνες- σε σχέση με τη Χίλαρι Κλίντον, τα ποσοστά δημοτικότητάς του είναι υψηλότερα από εκείνα της πρώην Δημοκρατικής προεδρικής υποψηφίου προ τετραετίας, ενώ οι δημοσκοπήσεις σε πολιτειακό επίπεδο δείχνουν τον Τραμπ να μην τα πηγαίνει και τόσο καλά με συγκεκριμένες δημογραφικές ομάδες, χώρια που το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι αυτή τη φορά μικρότερο και φαίνεται να στηρίζει τώρα τον Μπάιντεν, όπως έκανε με τον Τραμπ το 2016. Αλλά και οι προσδοκίες του επιτελείου του, ότι οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του Χάντερ Μπάιντεν στην Ουκρανία θα έριχναν βαριά σκιά στις προσπάθειες του πατέρα του να αλώσει τον Λευκό Οίκο, όπως έκανε η έρευνα του FBI για τα email της Χίλαρι Κλίντον το 2016 στα τελευταία μέτρα της κούρσας, έχουν διαψευστεί.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι μια νίκη του Τραμπ στην αυριανή αναμέτρηση θα συνιστούσε μια ιστορική αποτυχία των φετινών δημοσκοπήσεων, ακόμη μεγαλύτερη από εκείνη του 2016. Και μολονότι δεν είναι μηδαμινές οι πιθανότητες επανεκλογής του Τραμπ, οι δημοσκόποι θεωρούν ότι κάτι τέτοιο είναι δύσκολο. «Αν νικήσει ο Ντόναλντ Τραμπ το 2020 εξασφαλίζοντας την επικράτηση στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων τώρα, αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στη δουλειά μας, ο αντίκτυπος των οποίων θα ήταν για πάντα αισθητός -και δικαίως», λέει ο Τζέι Λιβ της SurveyUSA. Κι όπως υποστηρίζει ο ίδιος και άλλοι εκλογολόγοι, το αποτέλεσμα της αναμέτρησης μπορεί να κυμανθεί από μια συντριπτική νίκη του Μπάιντεν μέχρι μια μάχη στήθος με στήθος, η έκβαση της οποίας θα κριθεί από τις επανακαταμετρήσεις των ψήφων και δικαστικές αποφάσεις, αλλά δεν θεωρούν μεταξύ των πιθανοτήτων μια σαφή, γρήγορη και αποφασιστική επικράτηση του Τραμπ. «Θα μας άφηνε άναυδους», λέει ο Λιβ.
Πού έπεσαν έξω οι δημοσκοπήσεις το 2016
Ορισμένοι εκλογολόγοι σημειώνουν ότι οι δημοσκοπήσεις δεν είχαν πέσει και τόσο έξω στις προεδρικές εκλογές προ τετραετίας. Οι πανεθνικές είχαν προβλέψει ότι η Χίλαρι Κλίντον θα κέρδιζε τη λαϊκή ψήφο με ποσοστό γύρω στο 3,9% -τελικά κέρδισε με 2,1%. Το πρόβλημα ήταν οι σφυγμομετρήσεις σε πολιτειακό επίπεδο. Σε ορισμένες Πολιτείες δεν διεξήχθησαν όσο συχνά θα έπρεπε, προβλέποντας άνετη δίκη των Δημοκρατικών, όπως π.χ. στο Ουισκόνσιν και το Μίσιγκαν. Σε άλλες, όπως στην Πενσιλβάνια, σταμάτησαν να διεξάγονται πολύ νωρίς. Πέραν τούτου, υπήρχε μεγαλύτερο ποσοστό αναποφάσιστων ή ψηφοφόρων που είχαν αρνητική γνώμη και για τους δύο μονομάχους.
Τούτη τη φορά, ωστόσο, ο Μπάιντεν προηγείται πάνω από 8,5% πανεθνικά, αλλά και σε αμφίρροπες Πολιτείες, όπως το Ουισκόνσιν, το Μίσιγκαν και η Πενσιλβάνια, ενώ έχει μικρότερο προβάδισμα και σε άλλες, όπως η Φλόριντα, η Τζόρτζια, η Βόρεια Καρολίνα και η Αριζόνα, ενώ ο Τραμπ έχει ένα μικρό προβάδισμα στο Τέξας και το Οχάιο.
Ο αριθμός των αναποφάσιστων ψηφοφόρων φέτος είναι επίσης μικρότερος και φαίνεται να κλίνει προς τον Μπάιντεν, λένε εκλογολόγοι. «Πιστεύω ότι όσοι ήθελαν απεγνωσμένα να νικήσει η Κλίντον το 2016 έκλειναν τα μάτια μπροστά στις ολοφάνερες ενδείξεις ότι υπήρχε πρόβλημα. Η διαφορά ανάμεσα στο τότε και το τώρα είναι ότι ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει πολλά τέτοια προβλήματα», εκτιμά η Σάρον Ράιτ Όστιν, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Φλόριντα.
Η νίκη του Τραμπ το 2016 είχε τόσο σημαντικές επιπτώσεις για τις εταιρείες δημοσκοπήσεων, που η ένωσή τους έκανε μια έρευνα -εν είδει νεκροψίας- για να διαπιστώσει τι πήγε στραβά. Κι όπως διαπίστωσε, οι πανεθνικές δημοσκοπήσεις έπεσαν μέσα σε γενικές γραμμές, αλλά οι εταιρείες δημοσκοπήσεων υποτίμησαν την υποστήριξη που θα λάμβανε ο Τραμπ στις μεσοδυτικές Πολιτείες.
Τρεις ήταν οι βασικοί λόγοι γι’ αυτό:
Μια πραγματική αλλαγή στην προτίμηση των ψηφοφόρων την τελευταία εβδομάδα πριν στηθούν οι κάλπες
Δόθηκε μεγαλύτερο βάρος στην πρόθεση ψήφου των πτυχιούχων πανεπιστημίων
Υποτιμήθηκαν οι λεγόμενοι «ντροπαλοί ψηφοφόροι του Τραμπ», που δεν ήθελαν να αποκαλύψουν ποιον θα ψήφιζαν στις δημοσκοπήσεις
Εξ ου και δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση αυτή τη φορά στις δημοσκοπήσεις σε πολιτειακό επίπεδο, ενώ οι δημοσκόποι προσάρμοσαν τη μεθοδολογία τους και τα κριτήριά τους για να αποφύγουν τα λάθη του 2016, εστιάζοντας σε πολύ περισσότερες ομάδες ψηφοφόρων και τις προτιμήσεις τους και προσπαθώντας να λάβουν υπόψη και αστάθμητους παράγοντες.
Οι «ντροπαλοί» ψηφοφόροι του Τραμπ
Οι περισσότεροι δημοσκόποι δεν πιστεύουν ότι οι ψηφοφόροι του Τραμπ ψεύδονται συστηματικά όσον αφορά στην πρόθεση ψήφου. «Δεν νομίζω ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι τα ψέματα στις εταιρείες δημοσκοπήσεων, αλλά το γεγονός ότι μας κλείνουν πιο γρήγορα το τηλέφωνο από άλλους ψηφοφόρους κι αυτό σε κάποιο βαθμό μας προκαλεί ανησυχία», λέει ο Ντον Λέβι του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Siena College.
Ο συνάδελφός του, του Emerson College, Σπένσερ Κίμπαλ, λέει ότι ο Μπάιντεν προσπάθησε αυτή τη φορά να εστιάσει την προσοχή του στη βάση ψηφοφόρων του αντιπάλου του, τους μεγαλύτερης ηλικίας λευκούς, ενώ η Κλίντον έδινε βάση περισσότερο στους Ισπανόφωνους. «Θα έλεγα ότι [ο Μπάιντεν] έχει ισχυρότερο προβάδισμα απ’ ό,τι είχε η Κλίντον, αλλά με διαφορετικό συνασπισμό ψηφοφόρων. Επίσης δεν βλέπουμε σε κάποιες απ’ αυτές τις Πολιτείες τόσο αμφίρροπη μάχη όσο προ τετραετίας», σημειώνει. Υπογραμμίζει, όμως, ότι η προσέλευση στις κάλπες παραμένει αστάθμητος παράγοντας, ενώ η μάχη μπορεί να κριθεί στο νήμα σε ορισμένες αμφίρροπες Πολιτείες, δίνοντας τη νίκη στον Μπάιντεν ή τον Τραμπ». Αρα, η βραδιά των εκλογών πιθανώς να είναι μακρά…