Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε σαρωτικά εκτελεστικά διατάγματα κατά την επιστροφή του στην προεδρία των ΗΠΑ, υποσχόμενος ταχεία δράση σε ορισμένα από τα βασικότερα θέματα της προεκλογικής του εκστρατείας.
Μεταξύ των διαταγμάτων που έχουν κερδίσει τη μεγαλύτερη δημοσιότητα είναι η πάταξη της μετανάστευσης και η ανατροπή ορισμένων πολιτικών φιλικών προς το κλίμα.
Αλλά ακόμη και οι προεδρικές εξουσίες έχουν τα όριά τους, γράφει το BBC, και τονίζει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, ο Τραμπ αντιμετωπίζει εμπόδια προτού τα σχέδιά του γίνουν πραγματικότητα.
Ακολουθούν έξι από τις ενέργειες του Τραμπ με ανάλυση από δημοσιογράφους του BBC, οι οποίοι δίνουν την ετυμηγορία τους για το αν κάθε εντολή μπορεί να τεθεί σε ισχύ.
Κήρυξη των καρτέλ ναρκωτικών ως «ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων»
- Τι λέει το διάταγμα
Το διάταγμα υποστηρίζει ότι τα καρτέλ έχουν «εμπλακεί σε μια εκστρατεία βίας και τρόμου» και έχουν πλημμυρίσει τις ΗΠΑ με εγκληματικότητα, αποτελώντας κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια.
Επιπλέον, το διάταγμα διευκρινίζει ότι η πολιτική των ΗΠΑ είναι να «διασφαλίσουν την πλήρη εξάλειψη» αυτών των ομάδων στις ΗΠΑ. Δίνει στις αμερικανικές υπηρεσίες 14 ημέρες για να παράσχουν συστάσεις σχετικά με το ποιες ομάδες πρέπει να χαρακτηριστούν «τρομοκρατικές» και να είναι έτοιμες να επισπεύσουν την απομάκρυνση των ατόμων από τις ΗΠΑ.
- Ποια είναι τα εμπόδια
Ο χαρακτηρισμός ενός καρτέλ ως τρομοκρατικής ομάδας θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για τη δίωξη Αμερικανών πολιτών ή ακόμη και νόμιμων επιχειρήσεων που βρέθηκαν να συνδέονται με κάποιον τρόπο με τις ομάδες αυτές. Ο χαρακτηρισμός θα μπορούσε επίσης να επιβαρύνει τις σχέσεις με χώρες όπως το Μεξικό, το οποίο έχει ζητήσει έντονα τον σεβασμό της κυριαρχίας του.
- Ποιος είναι ο πιθανός αντίκτυπος
Πρώτον, ο χαρακτηρισμός αυτών των ομάδων ως ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων θα μπορούσε τελικά να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει στρατιωτική δράση κατά στόχων στο Μεξικό ή σε άλλες χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται παρόμοιες ομάδες.
Ο χαρακτηρισμός θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ να αφιερώσει περισσότερους πόρους και ενισχυμένα νομικά εργαλεία για την καταπολέμηση των καρτέλ και άλλων συμμοριών και να κυνηγά τα επιχειρηματικά και οικονομικά τους συμφέροντα και στις δύο πλευρές των συνόρων.
Ενώ θα καταστήσει την «υλική υποστήριξη» αυτών των ομάδων έγκλημα, παραμένει ασαφές τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι έμποροι και οι χρήστες ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών πολιτών, θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για βοήθεια προς τους τρομοκράτες -όπως και οι Αμερικανοί πολίτες ή οι επιχειρήσεις στα σύνορα που εκβιάζονται για να τους πληρώνουν.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, η εφαρμογή θα είναι πρόκληση.
Αποχώρηση από τη Συμφωνία στο Παρίσι για το Κλίμα
- Τι λέει το διάταγμα
Το εκτελεστικό διάταγμα ζητά από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ να υποβάλει «αμέσως» επίσημο γραπτό αίτημα αποχώρησης από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα.
Λέει ότι η συμφωνία δεν αντικατοπτρίζει τις αξίες της χώρας ή τους οικονομικούς και περιβαλλοντικούς της στόχους.
- Ποια είναι τα εμπόδια
Οποιαδήποτε χώρα μπορεί να αποχωρήσει από το παγκόσμιο σύμφωνο για το κλίμα, αλλά οι κανονισμοί του ΟΗΕ σημαίνουν ότι η διαδικασία απομάκρυνσης μιας χώρας μπορεί να είναι χρονοβόρα.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αποχωρήσει κατά τη διάρκεια της τελευταίας του θητείας το 2017, αλλά η αποχώρηση δεν οριστικοποιήθηκε επίσημα πριν από το 2020. Μπορούμε να περιμένουμε άλλη μια περίοδο αναμονής, αυτή τη φορά τουλάχιστον ενός έτους.
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επανήλθε στη συμφωνία λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2021.
- Ποιος είναι ο πιθανός αντίκτυπος
Οι ΗΠΑ ευθύνονται για το 11% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός που τις καθιστά τον δεύτερο μεγαλύτερο ρυπαντή μετά την Κίνα. Αυτό βλάπτει την παγκόσμια προσπάθεια περιορισμού των εκπομπών.
Η αποχώρησή τους στο παρελθόν έχει εγείρει ζητήματα εμπιστοσύνης όσον αφορά την ηγεσία για το κλίμα και ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον η ίδια η συμφωνία ήταν αποτελεσματική.
Η απόσυρση συνάδει επίσης με τον στόχο του Τραμπ να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, αν και οι ΗΠΑ είναι ήδη ο «νούμερο ένα» παραγωγός και των δύο στον κόσμο. Είναι μία από τις πολλές ανατροπές του Τραμπ σε περιβαλλοντικές προστασίες που είχαν θεσπιστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, μπορεί να υλοποιηθεί.
Τερματισμός του δικαιώματος της ιθαγένειας για παιδιά μεταναστών που γεννιούνται στις ΗΠΑ
- Τι αναφέρει το διάταγμα
Το διάταγμα αυτό αποσκοπεί στον τερματισμό του δικαιώματος για ιθαγένεια στα παιδιά που γεννιούνται στις ΗΠΑ από γονείς μετανάστες που βρίσκονται παράνομα στη χώρα, καθώς και για εκείνα που γεννιούνται από γονείς που βρίσκονται προσωρινά στη χώρα.
Υπήρξαν αναφορές ότι η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το διάταγμα παρακρατώντας έγγραφα, όπως διαβατήρια, από άτομα που δεν θεωρεί επιλέξιμα για υπηκοότητα.
- Ποια είναι τα εμπόδια
Η αρχή της εκ γενετής ιθαγένειας είναι κατοχυρωμένη στο Σύνταγμα των ΗΠΑ. Η 14η τροπολογία λέει ότι «όλα τα πρόσωπα που γεννιούνται ή πολιτογραφούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες» είναι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι νομικές αμφισβητήσεις βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη -μία υποστηρίζει ότι το διάταγμα είναι «αντισυνταγματικό και περιφρονεί τις θεμελιώδεις αμερικανικές αξίες».
«Τελικά, αυτό θα αποφασιστεί από τα δικαστήρια. Δεν είναι κάτι που μπορεί να αποφασίσει μόνος του ο Τραμπ», δήλωσε στο BBC ο Σαϊκρίσνα Πρακάς, συνταγματολόγος.
- Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις
Ο Τραμπ έχει απειλήσει με μαζικές απελάσεις, στις οποίες θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν και εκείνοι των οποίων ανακαλείται η εκ γενετής ιθαγένεια, εάν επιτύχει να επιβάλει αυτή την εκτελεστική πράξη.
Οι νομικές υποθέσεις θα μπορούσαν τελικά να πρέπει να αποφασιστούν από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, κάτι που θα διαρκούσε πολύ καιρό.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, θα είναι δύσκολο.
Αποχώρηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)
- Τι αναφέρει το διάταγμα
Το διάταγμα αναφέρει ότι οι ΗΠΑ αποχωρούν «λόγω του κακού χειρισμού του οργανισμού για την πανδημία Covid-19».
Η μακροχρόνια αντιπάθεια του Τραμπ προς τον ΠΟΥ έχει τις ρίζες της στην αντίληψη ότι κυριαρχείται από την Κίνα, την οποία ο πρόεδρος θεωρεί εδώ και καιρό υπεύθυνη για την εξάπλωση του ιού.
Αναφέρεται, επίσης, σε πληρωμές που έκαναν οι ΗΠΑ στον ΠΟΥ.
- Ποια είναι τα εμπόδια
Είναι η δεύτερη φορά που ο Τραμπ δίνει εντολή να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τον ΠΟΥ. Ο ίδιος ξεκίνησε τη διαδικασία και ο Μπάιντεν αργότερα αντέστρεψε την απόφαση μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Η έξοδος των ΗΠΑ δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν από το 2026 το νωρίτερο, αλλά η αποχώρηση θα απαιτήσει την έγκριση του Κογκρέσου.
Στα χαρτιά, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου. Αλλά το αριθμητικό τους πλεονέκτημα είναι μικρό και θα χρειαστούν μόνο μερικοί Ρεπουμπλικανοί αποστάτες για να μπλοκάρουν ενδεχομένως την κίνηση.
- Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις
«Καταστροφικές», «επιζήμιες» είναι ο τρόπος με τον οποίο τις περιγράφουν ορισμένοι ειδικοί της παγκόσμιας δημόσιας υγείας.
Από τα 196 κράτη-μέλη, οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος μεμονωμένος χρηματοδότης, συνεισφέροντας σχεδόν το ένα πέμπτο του συνολικού προϋπολογισμού του ΠΟΥ.
Είναι πιθανό η χρηματοδότηση να εξαφανιστεί σχεδόν εν μιά νυκτί και αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στην ικανότητα του ΠΟΥ να ανταποκρίνεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Υπάρχει επίσης ανησυχία μεταξύ ορισμένων επιστημόνων ότι αυτό θα άφηνε τις ΗΠΑ απομονωμένες όσον αφορά την πρόσβαση σε προγράμματα όπως η ετοιμότητα για πανδημίες και η αλληλουχία στελεχών εποχικής γρίπης, η οποία χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη ετήσιων εμβολίων γρίπης.
Αυτό θα μπορούσε τελικά να βλάψει την υγεία των Αμερικανών και το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στον τρόπο λειτουργίας του ΠΟΥ, καθιστώντας τον έναν οργανισμό που εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες της δημόσιας υγείας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, μπορεί να υλοποιηθεί.
Μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού
- Τι λέει το διάταγμα
Το διάταγμα ζητά ο Κόλπος του Μεξικού να «μετονομαστεί επίσημα σε Κόλπο της Αμερικής».
Ο Τραμπ μπορεί να αλλάξει το όνομα του Κόλπου στα επίσημα έγγραφα της αμερικανικής κυβέρνησης.
Αυτό έχει ήδη συμβεί σε ορισμένα έγγραφα -συμπεριλαμβανομένης μιας ενημέρωσης για τον καιρό από τον Ρεπουμπλικανό κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον Ντεσάντις, η οποία αναφέρεται σε «μια περιοχή χαμηλής πίεσης που κινείται στον Κόλπο της Αμερικής».
- Ποια είναι τα εμπόδια
Ο Τραμπ δεν μπορεί να αναγκάσει άλλες χώρες ή εταιρείες να αλλάξουν το όνομα.
Για παράδειγμα, επί του παρόντος εξακολουθεί να επισημαίνεται ως Κόλπος του Μεξικού στους χάρτες της Google.
- Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις
Δεν υπάρχει επίσημη διεθνής συμφωνία για την ονοματοδοσία θαλάσσιων περιοχών, αν και υπάρχει ένας φορέας που προσπαθεί να επιλύσει τις διαφορές που προκύπτουν.
Έτσι, το Μεξικό θα μπορούσε να εγείρει επίσημη αμφισβήτηση και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ και του Μεξικού θα μπορούσαν να εμπλακούν σε μια διπλωματική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών.
Απαντώντας στη διαταγή, η πρόεδρος του Μεξικού Κλαούντια Σεϊνμπάουμ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ μπορούν να τον αποκαλούν «Κόλπο της Αμερικής», αλλά αυτό δεν θα αλλάξει το πώς το Μεξικό και ο υπόλοιπος κόσμος τον αποκαλούν.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, μπορεί να υλοποιηθεί.
Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν δύο φύλα, αρσενικό και θηλυκό
- Τι λέει το διάταγμα
«Είναι πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών να αναγνωρίζουν δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό. Αυτά τα φύλα δεν είναι μεταβλητά και εδράζονται σε θεμελιώδη και αναμφισβήτητη πραγματικότητα» αναφέρει, προσθέτοντας ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα χρησιμοποιεί τον όρο «φύλο» και όχι την ταυτότητα φύλου.
Η ομάδα του προέδρου Τραμπ υποστηρίζει ότι οι απαιτήσεις να αναφέρονται τα τρανς άτομα στις κυβερνητικές εγκαταστάσεις και στους χώρους εργασίας με αντωνυμίες που αντιστοιχούν στην ταυτότητα φύλου τους παραβιάζουν την Πρώτη Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος για την ελευθερία του λόγου και της θρησκείας.
Πολιτείες όπως το Κάνσας και η Μοντάνα έχουν ήδη νομοθετήσει για να κατοχυρώσουν στον νόμο τον βιολογικό ορισμό του φύλου.
- Ποια είναι τα εμπόδια
Είναι πιθανό να υπάρξουν νομικές προκλήσεις.
Η Εκστρατεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εκπροσωπεί τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, δήλωσε ότι «θα αντισταθούμε σε αυτές τις επιβλαβείς διατάξεις με ό,τι έχουμε».
Αυτές οι προκλήσεις θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο, με τη συντηρητική πλειοψηφία του, θα μπορούσε να αποφανθεί υπέρ του Τραμπ.
- Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις
Οι φυλακές και χώροι όπως τα κέντρα για μετανάστες και θύματα βιασμού θα διαχωρίζονται κατά φύλο σύμφωνα με τα σχέδια, τα οποία, σύμφωνα με ορισμένους ακτιβιστές, θα βοηθήσουν στην προστασία των γυναικών. Όμως, οι ομάδες για τα δικαιώματα των τρανς λένε ότι οι τρανς γυναίκες θα μπορούσαν να τεθούν σε αυξημένο κίνδυνο βίας.
Τα επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένων των διαβατηρίων, θα πρέπει να αναφέρουν αν το άτομο είναι «άνδρας» ή γυναίκα». Οι πολίτες των ΗΠΑ δεν θα μπορούν πλέον να επιλέγουν το «Χ» ως τρίτη επιλογή.
- Είναι εφικτό; Κατά το BBC, η εφαρμογή θα είναι πρόκληση.