Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν άφησε αναπάντητες τις κινήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τους δασμούς και το εμπορικό έλλειμμα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κλιμακώνει τη σύγκρουση με τη χρήση της αμερικανικής ενέργειας ως «όπλο» στον εμπορικό πόλεμο. Σε συνέντευξη τύπου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ προειδοποίησε την ΕΕ ότι θα πρέπει να αγοράζει την ενέργειά της από τις ΗΠΑ, επικρίνοντας τις εμπορικές πολιτικές της ΕΕ και τη στάση της σε σχέση με τα αμερικανικά προϊόντα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ανταποδοτικούς δασμούς ως απάντηση στους δασμούς που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τραμπ. Οι δασμοί αφορούν μια σειρά αμερικανικών προϊόντων και αναμένεται να τεθούν σε ισχύ στις 16 Μαΐου και 1 Δεκεμβρίου 2025, με τα αγαθά που επηρεάζονται να περιλαμβάνουν διαμάντια, οδοντικό νήμα, λουκάνικα, ξηρούς καρπούς και σόγια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ανακοινώσει ότι οι δασμοί θα έχουν μικρότερο αντίκτυπο από τις αρχικές προβλέψεις και ότι η στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση των δασμών βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες: την ανταπόκριση στους δασμούς των ΗΠΑ, την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ μέσω της άρσης εμποδίων, και τη διαφοροποίηση των εμπορικών σχέσεων, εστιάζοντας σε άλλες περιοχές του κόσμου εκτός των ΗΠΑ, όπως η Mercosur και η Ινδία.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, αλλά παράλληλα προετοιμάζεται να εφαρμόσει αντίμετρα και να προστατεύσει τα συμφέροντά της. Προσέφερε μηδενικούς δασμούς για βιομηχανικά αγαθά και ανακοίνωσε τη δημιουργία ειδικής ομάδας για την παρακολούθηση των εισαγωγών.
«Η ΕΕ μας κοροϊδεύει στο εμπόριο»
Ο Τραμπ χαρακτήρισε την ΕΕ ως έναν «κακό» εμπορικό εταίρο και κατηγόρησε τις ευρωπαϊκές χώρες για το ότι δεν αγοράζουν αρκετά αμερικανικά προϊόντα. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση μας κοροϊδεύει στο εμπόριο», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι η ΕΕ «δημιουργήθηκε για να κάνει ζημιά στις ΗΠΑ». Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, οι χώρες της ΕΕ έχουν σχηματίσει ένα μονοπώλιο με στόχο να δημιουργήσουν μια ενιαία δύναμη εναντίον των ΗΠΑ και να εκμεταλλευτούν οικονομικά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αναφέρθηκε επίσης στο ΝΑΤΟ, τονίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές χώρες εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ όχι μόνο σε εμπορικό επίπεδο, αλλά και στρατηγικά, με το επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν ένα δυσανάλογο μερίδιο στην ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Η απογοήτευσή του είναι προφανής καθώς υποστήριξε ότι, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επιβαρύνονται με μεγάλο κόστος για την άμυνα της Ευρώπης, η ΕΕ συνεχίζει να αποφεύγει την αγορά αμερικανικών προϊόντων.
Η ενέργεια ως στρατηγικό «όπλο»
Μια από τις πιο σημαντικές πτυχές των δηλώσεων του Τραμπ ήταν η επικέντρωση στην ενέργεια. Ο Αμερικανός πρόεδρος πρότεινε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα έπρεπε να αγοράζουν την ενέργεια τους από τις ΗΠΑ, καθώς «τη χρειάζονται». Όπως εξήγησε, με αυτό τον τρόπο, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ κατά 350 δισεκατομμύρια δολάρια σε μία εβδομάδα. Η ενέργεια, σύμφωνα με τον Τραμπ, είναι ένας τομέας στον οποίο οι ΗΠΑ έχουν πλεονέκτημα και μέσω αυτής της στρατηγικής μπορεί να ασκηθεί πίεση για μια πιο δίκαιη εμπορική συμφωνία.
Οι δασμοί και η εμπορική πολιτική
Αν και η ΕΕ φαίνεται να προετοιμάζεται για την επιβολή δασμών στα αμερικανικά προϊόντα, ο Τραμπ επανέλαβε ότι δεν εξετάζει την παύση της επιβολής των δασμών που είχε ανακοινώσει την προηγούμενη εβδομάδα. Αντίθετα, υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ έχουν πολλές χώρες που ενδιαφέρονται να διαπραγματευτούν συμφωνίες και ότι αυτές θα είναι «δίκαιες» και «αμοιβαίες». Παράλληλα, τόνισε ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι δασμοί που θα επιβληθούν θα είναι σημαντικοί και θα αποβλέπουν στην εξασφάλιση πιο ευνοϊκών όρων για την Αμερική.
Ο Τραμπ δεν απέκλεισε την πιθανότητα να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση μιας λύσης, αναγνωρίζοντας ότι πέρα από τους δασμούς, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν. Ωστόσο, η θέση του είναι ξεκάθαρη: οι εμπορικές σχέσεις με την ΕΕ πρέπει να είναι δίκαιες και να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Μια εμπορική «επανάσταση»
Οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ αντανακλούν τη φιλοσοφία του «Πρώτα η Αμερική» που έχει χαρακτηρίσει τη διακυβέρνησή του, μια φιλοσοφία που επιδιώκει να επαναδιαπραγματευτεί ή να ανατρέψει τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες που θεωρούνται άνισες για τις ΗΠΑ. Με την ενέργεια και τους δασμούς ως βασικά εργαλεία, η κυβέρνηση Τραμπ δείχνει έτοιμη να προχωρήσει σε επιθετική εμπορική πολιτική, με στόχο την προστασία των αμερικανικών συμφερόντων και την εξάλειψη των εμπορικών ανισοτήτων με τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την ΕΕ.
Η «μάχη» με την ΕΕ φαίνεται ότι θα κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να αντιδρά και να σκέφτεται νέες στρατηγικές, ενώ η Ουάσιγκτον δείχνει αποφασισμένη να εξασφαλίσει τις εμπορικές της θέσεις μέσω κάθε διαθέσιμου μέσου.
Έπαινοι Τραμπ για τον Ερντογάν, παρουσία Νετανιάχου
Ο Ντόναλντ Τραμπ τόνισε ότι είναι έτοιμος να βοηθήσει το Ισραήλ σε οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει με την Τουρκία. Η δήλωση έγινε κατά τη διάρκεια συνάντησης του Αμερικανού προέδρου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, ενώ αναφέρθηκε στις καλές σχέσεις του με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Συγκεκριμένα, ο Τραμπ ανέφερε πως διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον Ερντογάν και τον συμπαθεί προσωπικά, προσθέτοντας ότι ποτέ δεν είχαν κάποιο πρόβλημα. Σημείωσε μάλιστα ότι αν το Ισραήλ αντιμετωπίσει προβλήματα με την Τουρκία, ο ίδιος είναι διαθέσιμος να βοηθήσει, υπό την προϋπόθεση ότι το αίτημα είναι «λογικό».
Αυτό το σχόλιο έρχεται σε μια περίοδο έντασης και αβεβαιότητας στην περιοχή, καθώς οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ είναι ασταθείς, ενώ η Τουρκία κατέχει κομβικό ρόλο στις εξελίξεις στη Συρία και στη Μέση Ανατολή γενικότερα. Ο Τραμπ, αναγνωρίζοντας την επιρροή του Ερντογάν, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι «σκληρός τύπος» και «πολύ έξυπνος», αποδεικνύοντας τη στρατηγική του ικανότητα.
Πέρα από τις διπλωματικές σχέσεις, ο Τραμπ δεν παρέλειψε να εκφράσει την εκτίμησή του για τις ενέργειες του Ερντογάν στη Συρία, τονίζοντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος κατάφερε να «πάρει τον έλεγχο της Συρίας», κάτι που, σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, δεν είχε καταφέρει κανείς άλλος τα τελευταία 2.000 χρόνια.
Η δήλωση αυτή του Τραμπ ήρθε ως συνέχεια της πολυάριθμης διεθνούς πολιτικής του στάσης, όπου επανειλημμένα έχει επισημάνει ότι οι προσωπικές του σχέσεις με άλλους ηγέτες, όπως ο Ερντογάν και ο Κιμ Γιονγκ Ουν, μπορούν να διευκολύνουν την επίλυση προβλημάτων και συγκρούσεων. Ωστόσο, οι αναφορές του αυτές δεν είναι πάντα αρεστές σε όλα τα πολιτικά και δημοσιογραφικά στρατόπεδα, ειδικά αν σκεφτεί κανείς τις ανησυχίες που προκαλούν οι πολιτικές της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και η στρατηγική του Ερντογάν.
Την ίδια στιγμή, οι σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης και ΗΠΑ-Τουρκίας είναι εξαιρετικά περίπλοκες, και τα σχόλια του Τραμπ σίγουρα θα προκαλέσουν αντιδράσεις. Ο Αμερικανός πρόεδρος, φάνηκε να επιδιώκει τη διατήρηση καλών σχέσεων με την Τουρκία, κάτι που ενδεχομένως να αποδειχθεί πολύτιμη για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή.
Η αντίδραση του Ισραήλ, της Τουρκίας, αλλά και άλλων διεθνών παραγόντων, θα αποδειχθούν καθοριστικές για την πορεία των σχέσεων μεταξύ των τριών αυτών χωρών, αλλά και για την ευρύτερη κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Απευθείας συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετέχουν σε απευθείας συνομιλίες με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η δήλωση αυτή έγινε λίγες ώρες μετά την απόρριψη από την Τεχεράνη κάθε προσπάθειας άμεσου διαλόγου με την Ουάσιγκτον, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αληθινή φύση αυτών των συνομιλιών και τις πιθανές επιπτώσεις τους.
Ο Τραμπ τόνισε πως οι συνομιλίες που έχουν ήδη ξεκινήσει θα συνεχιστούν το Σάββατο και θα οδηγήσουν σε μια «πολύ μεγάλη συνάντηση». Αν και οι ακριβείς λεπτομέρειες της συνάντησης παραμένουν ασαφείς, ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται αισιόδοξος, υπογραμμίζοντας πως η επίτευξη μιας συμφωνίας θα ήταν η πιο επιθυμητή λύση για όλους τους εμπλεκόμενους.
Η ανακοίνωση του Τραμπ για τις «έμμεσες συνομιλίες υψηλού επιπέδου» μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, που θα πραγματοποιηθούν στο Σουλτανάτο του Ομάν το Σάββατο, αναδεικνύει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η συνάντηση αυτή φαίνεται να είναι μια μοναδική ευκαιρία για να επιτευχθεί πρόοδος, αν και η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Σάγεντ Αμπάς Αραγτσί, σχολίασε μέσω του Twitter ότι «η μπάλα είναι στο γήπεδο της Αμερικής», υπογραμμίζοντας τις ευθύνες που φέρει η Ουάσινγκτον για το μέλλον των συνομιλιών.
Η τρέχουσα πολιτική της Τεχεράνης είναι σαφής: το Ιράν έχει απορρίψει επανειλημμένα την προοπτική απευθείας διαλόγου με την Ουάσινγκτον, καθώς θεωρεί ότι οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για την αποτυχία του πυρηνικού συμφώνου του 2015 (JCPOA) μετά την απόφαση του Τραμπ να το αποχωρήσει το 2018. Η νέα αυτή πρωτοβουλία, όμως, δείχνει ότι το Ιράν είναι έτοιμο να επανεξετάσει τη στάση του, ίσως λόγω εξωτερικών πιέσεων ή μιας στρατηγικής αλλαγής στη δική του πολιτική.