Έχοντας εκλεγεί δύο φορές πρόεδρος της Τουρκίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρητικά δεν δικαιούται, βάσει του Συντάγματος της χώρας, να διεκδικήσει εκ νέου την επανεκλογή του.
Αλλά από τον περίγυρό του δεν κρύβουν ότι ο Ερντογάν, που χτίζει παλάτια την ώρα που η πλειοψηφία των συμπατριωτών του αγωνιούν για το οικονομικό τους μέλλον, σχεδιάζει να ξανακατεβεί υποψήφιος στις επόμενες εκλογές, ενώ ο σύμμαχός του και ηγέτης του εθνικιστικού MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δήλωσε πρόσφατα ότι «είναι σίγουρος ο προεδρικός μας υποψήφιος». Το ερώτημα είναι, βέβαια, αν μπορεί.
Όπως προβλέπει το άρθρο 101 του Συντάγματος της Τουρκίας, ουδείς μπορεί να εκλεγεί πρόεδρος της χώρας πάνω από δύο φορές. Ωστόσο, ένα άλλο άρθρο, και συγκεκριμένα το 106, προβλέπει ότι η θητεία ενός προέδρου δεν μετρά αν διαλυθεί πρόωρα η Βουλή και οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές. Πράγμα που σημαίνει, όπως εκτιμούν αναλυτές, ότι ο Ερντογάν μπορεί να κατεβεί υποψήφιος όσες φορές το επιθυμήσει, ακολουθώντας τα βήματα του Βλαντιμίρ Πούτιν στη Ρωσία και του προέδρου του Τουρκμενιστάν Γκουρμπανγκούλι Μπερντιμουχαμέντοφ, που δεν δείχνουν καμία διάθεση να εγκαταλείψουν την εξουσία.
Το δημοψήφισμα που άνοιξε την πόρτα για να παραμείνει αιώνιος σουλτάνος ο Ερντογάν
Εδώ και πάνω από 18 χρόνια ο Ερντογάν κρατά στα χέρια του το τιμόνι της Τουρκίας, έχοντας εκλεγεί τρεις φορές πρωθυπουργός και άλλες δύο πρόεδρος, ενώ το δημοψήφισμα προ τριετίας ενέκρινε τη μετάβαση σε ένα προεδρικό σύστημα που του εκχωρεί άνευ προηγουμένου εξουσίες και του αναγνωρίζει το δικαίωμα να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αν και σε αυτή την περίπτωση ο χρόνος που θα έχει παραμείνει πρόεδρος θα μετρήσει ως πλήρης θητεία.
Ωστόσο, το επιχείρημα που επικαλούνται στο κυβερνών κόμμα του AKP είναι ότι η δεύτερη θητεία του Ερντογάν είναι ουσιαστικά η πρώτη, αφού το 2018 εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος υπό το νέο προεδρικό σύστημα. Από την άλλη πλευρά, συνταγματολόγοι και άλλοι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτό δεν ισχύει, αφού το 2017 η Τουρκία δεν απέκτησε νέο Σύνταγμα, αλλά απλώς αναθεωρήθηκε το παλιό.
Το σενάριο των πρόωρων εκλογών
Δεδομένου ότι ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγάλες προκλήσεις όχι μόνον στο εσωτερικό (λόγω της καταβαράθρωσης της τουρκικής λίρας, της κακής πορείας της τουρκικής οικονομίας, του καλπάζοντος πληθωρισμού, της δυσαρέσκειας της κοινής γνώμης για την παρουσία των Σύρων προσφύγων στη χώρα κ.λπ.) αλλά και στο εξωτερικό μέτωπο (με τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την κρίση στις σχέσεις με νατοϊκούς συμμάχους, μεταξύ άλλων), οι επικριτές του θεωρούν εξαιρετικά πιθανό να στήσει πρόωρες κάλπες πριν από το 2023 που λήγει η θητεία του.
Αν και ο κυβερνών συνασπισμός δεν διαθέτει επαρκείς έδρες για να αλλάξει το Σύνταγμα ή να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αναλυτές εκτιμούν ότι μπορεί να υπολογίζει σε μια υποστήριξη από την κεμαλική αντιπολίτευση, που θεωρεί ότι θα έχει αυξημένες πιθανότητες να νικήσει αυτή τη φορά τον Ερντογάν σε μια εκλογική αναμέτρηση. Έτσι, όμως, ο τελευταίος θα έχει την ευκαιρία να ξανακατεβεί υποψήφιος, έστω και με λιγότερες πιθανότητες επικράτησης: σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην Τουρκία, τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού εξασφαλίζουν στην πρόθεση ψήφου ένα ποσοστό γύρω στο 39%, δηλαδή κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερο από εκείνο στις εκλογές προ διετίας, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν δεν αναμένεται να νικήσει στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, που θα διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις βουλευτικές, αλλά θα εξασφαλίσει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.
Και σε μια χώρα πολωμένη όπως η Τουρκία, το στοίχημα, λένε αναλυτές, για την αντιπολίτευση θα είναι να κατεβάσει έναν κοινό υποψήφιο, ώστε να ενισχύσει τις πιθανότητες να εκθρονίσει επιτέλους τον σουλτάνο.