Οργή επικρατεί στην Τουρκία, καθώς μετά τον διπλό φονικό σεισμό πάνω από 6.000 κτίρια έχουν καταρρεύσει σαν… τραπουλόχαρτα.
Η κυβέρνηση Ερντογάν δέχεται σφοδρή κριτική, καθώς, όπως αναφέρουν τα τοπικά ΜΜΕ, πέντε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες βρίσκονται στο στόχαστρο, αφού η πλειονότητα των κτιρίων έχουν κατασκευαστεί από αυτές.
Το ότι ακόμη δεν έχουν αποδοθεί ευθύνες στις εταιρείες, για τις οποίες στελέχη της αντιπολίτευσης ανέφεραν πως όλες χαίρουν της στήριξης του Τούρκου προέδρου, έχει προκαλέσει έντονη κριτική ακόμη και από παρουσιάστριες τηλεοπτικών εκπομπών, αλλά και στελέχη της αντιπολίτευσης.
«Υποτίθεται ότι ήταν κτίρια ανθεκτικά, με υλικά υψηλής ποιότητας. Κάποια κόστισαν ως και τρία εκατομμύρια λίρες», αναφέρει μία βουλευτής της αντιπολίτευσης.
«Μπορείτε να αγοράσετε τον θάνατό σας με 2.850.000 λίρες, αγαπητοί θεατές» ακούγεται να λέει σε άλλο καυστικό σχόλιο κατά των κατασκευαστικών εταιρειών.
Ο καθηγητής Μουσταφά Ερντίκ, σε άλλη εκπομπή, αναφέρει πως ακόμη περιμένουν να δουν αν θα λογοδοτήσουν οι εταιρείες. «Αυτό που υποφέρουμε περισσότερο στην Τουρκία είναι η έλλειψη λογοδοσίας εκείνων που προκάλεσαν αυτά τα γεγονότα».
Καθηγητής Π. Καρύδης: Κτίρια από άμμο και χαλίκι
Χαρακτηριστικά είναι τα σχόλια του Παναγιώτη Καρύδη, καθηγητή Αντισεισμικών κατασκευών, στο Open, o οποίος έκανε λόγο για «απαγορευτικές» κατασκευές που έγιναν αιτία να χαθούν χιλιάδες ζωές από τον καταστροφικό σεισμό.
«Η μορφή και ο τρόπος κατάρρευσης των κτιρίων είναι παρόμοιος με τον τρόπο που κατεδαφίζουμε κτίρια τοποθετώντας εκρηκτικά στα θεμέλια» λέει αρχικά, και προσθέτει:
«Αμμος και χαλίκι. Αυτό είναι απαγορευτικό, γιατί, όταν γίνει η κατάρρευση, μετατρέπεται (το κτίριο) σε σωρό άμμου και χαλικιών. Είναι απαράδεκτο. Σημαίνει πολύ κακή ποιότητα βασικών υλικών δόμησης».
Γιατί κατέρρευσαν ακόμη και καινούργια κτίρια
Πολλά από τα 6.000 και πλέον κτίρια που έπεσαν από τον σεισμό είναι σχετικά νέα σε ηλικία και η κακή κατασκευή τους έχει προκαλέσει ερωτήματα. Θεωρητικά, θα έπρεπε να έχουν χτιστεί με συγκεκριμένα στάνταρ ασφαλείας, ειδικά για σεισμούς, κάτι που, όπως φαίνεται, δεν έχει τηρηθεί από τις κατασκευαστικές εταιρείες.
Κάποια διαμερίσματα κατασκευάστηκαν πρόσφατα, ορισμένα πέρυσι και είχαν μάλιστα και αφίσες της κατασκευαστικής εταιρείας που έλεγαν ότι το κτίριο «ολοκληρώθηκε σύμφωνα με τους τελευταίους κανονισμούς για τους σεισμούς».
Μάλιστα, οι εν λόγω εταιρείες διαφήμιζαν στα σόσιαλ ότι τα υλικά και η κατασκευή ήταν «πρώτης ποιότητας». Οι διαφημίσεις αυτές, σύμφωνα με το BBC, κατέβηκαν από το διαδίκτυο…
Τα στάνταρ ασφαλείας στην κατασκευή κτιρίων είχαν αλλάξει το 2018 και όπως φαίνεται δεν έχουν τηρηθεί από τις κατασκευαστικές που έχτισαν τα κτίρια τα οποία κατέρρευσαν. Τα τελευταία στάνταρ απαιτούν από τους κατασκευαστές σε σεισμογενείς περιοχές να χρησιμοποιούν σκυρόδεμα υψηλής ποιότητας, ενισχυμένο με χαλύβδινες ράβδους. Οι κολώνες και οι δοκοί πρέπει να κατανέμονται για να απορροφούν αποτελεσματικά τις επιπτώσεις των σεισμών. Δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι τηρήθηκαν τα συγκεκριμένα πρότυπα…
Σε ένα από τα νεόκτιστα κτίρια που κατέρρευσαν, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Ser-Al Construction, Σερβέτ Ατλάς, φέρεται να λέει σε βίντεο: «Το έργο Guclu Bahce City είναι ιδιαίτερο σε σύγκριση με τα άλλα όσον αφορά την τοποθεσία και τις κατασκευαστικές του ιδιότητες». Απαντώντας στο BBC, για την κατάρρευση του κτιρίου, απάντησε: «Μεταξύ των εκατοντάδων κτιρίων που έχω χτίσει στο Χατάι, δυστυχώς δύο τετράγωνα έχουν καταρρεύσει», δικαιολογώντας την κατάρρευση με το ότι «ο σεισμός ήταν τόσο μεγάλης κλίμακας που σχεδόν κανένα κτίριο στην πόλη δεν σώθηκε άθικτο».
«Ορισμένα ΜΜΕ αλλάζουν άποψη και επιλέγουν ως αποδιοπομπαίους τράγους εμάς με το πρόσχημα του ρεπορτάζ», πρόσθεσε.
Αν και οι σεισμοί ήταν ισχυροί, οι ειδικοί λένε ότι τα σωστά κατασκευασμένα κτίρια θα έπρεπε να μπορούν να μείνουν όρθια.
«Η μέγιστη ένταση αυτού του σεισμού δεν ήταν απαραίτητα αρκετή για να καταρρίψει καλά κατασκευασμένα κτίρια» λέει ο καθηγητής Ντέιβιντ Αλεξάντερ, ειδικός στον σχεδιασμό και τη διαχείριση έκτακτης ανάγκης στο University College του Λονδίνου.
«Στα περισσότερα σημεία το επίπεδο δόνησης ήταν μικρότερο από το μέγιστο, επομένως μπορούμε να συμπεράνουμε από τα χιλιάδες κτίρια που κατέρρευσαν, σχεδόν όλα δεν ανταποκρίνονται σε κανέναν αναμενόμενο κατασκευαστικό κώδικα σεισμού. Οι κατασκευαστικοί κανονισμοί έχουν γίνει αυστηρότεροι μετά από προηγούμενες καταστροφές, συμπεριλαμβανομένου του σεισμού του 1999 γύρω από την πόλη Ιζμίτ, στα βορειοδυτικά της χώρας, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους 17.000 άνθρωποι.
Ωστόσο, οι νόμοι, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων προτύπων που καθορίστηκαν το 2018, δεν έχουν εφαρμοστεί παρά ελάχιστα.
Πέντε εταιρείες ενός προσώπου έπαιρναν τους διαγωνισμούς
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σταθακόπουλο, καθηγητή του Πάντειου Πανεπιστημίου και οθωμανολόγο, το λόμπι πέντε κατασκευαστικών εταιρειών, που έχει καλές σχέσεις με τον Ερντογάν, έχει κερδίσει πολλούς δημόσιους διαγωνισμούς και έχει τη στήριξη της κυβέρνησης.
«Οι εταιρείες αυτές παίρνουν μεγάλα πρότζεκτ. Όταν γίνονται δημόσιοι διαγωνισμοί, εμφανίζονται οι συγκεκριμένες εταιρείες, που είναι του ίδιου ανθρώπου ουσιαστικά, χτυπούν τις προσφορές και πάντα ο διαγωνισμός καταλήγει στον ίδιο», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Για «συμμορία Ερντογάν» μιλά η αντιπολίτευση
Η αντιπολίτευση, μάλιστα, κάνει λόγο για «συμμορία» του Ερντογάν, η οποία «έφαγε» τα χρήματα που είχαν αποταμιευθεί από τον φόρο σεισμού, αφήνοντας απροστάτευτους τους πολίτες.
«Εδωσαν τους φόρους του σεισμού στις συμμορίες τους. Πού είναι αυτά τα χρήματα; Δεν υπάρχουν… Οι άνθρωποι που πλήρωναν τους φόρους στο κράτος με κάθε τρόπο σε όλη τους τη ζωή, δεν βρήκαν το κράτος δίπλα τους όταν το χρειάζονταν. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται ακόμη κάτω από ερείπια. Είμαστε θυμωμένοι και λυπημένοι. Το έθνος μας είναι αλληλέγγυο. Δεν χρειάζεται να είμαι αλληλέγγυος με τον Ερντογάν και το παλάτι του», αναφέρει ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου.