Η Τουρκία και η Αρμενία ανακοίνωσαν σήμερα ότι ένας πρώτος γύρος συνομιλιών, έπειτα από περισσότερα από δέκα χρόνια, ήταν «θετικός και εποικοδομητικός».
Αυξάνεται η προοπτική ώστε οι σχέσεις των δύο χωρών να αποκατασταθούν και τα σύνορα των δύο χωρών να ανοίξουν ξανά, έπειτα από δεκαετίες εχθρότητας.
Η Τουρκία δεν έχει διπλωματικές ούτε εμπορικές σχέσεις με τον προς ανατολάς γείτονά της από τη δεκαετία του 1990. Οι συνομιλίες στη Μόσχα ήταν μια πρώτη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μετά την ειρηνευτική συμφωνία του 2009. Αυτή η συμφωνία δεν επικυρώθηκε ποτέ και οι σχέσεις παρέμειναν τεταμένες.
Οι συνομιλίες διεξήχθησαν σε ένα «θετικό και εποικοδομητικό» κλίμα
Τα υπουργεία Εξωτερικών της Τουρκίας και της Αρμενίας ανακοίνωσαν σήμερα ότι οι συνομιλίες διεξήχθησαν σε ένα «θετικό και εποικοδομητικό» κλίμα, προσθέτοντας ότι και οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν για μια πλήρη εξομάλυνση χωρίς προϋποθέσεις. Σημείωσαν ότι οι ειδικοί απεσταλμένοι των δύο χωρών «αντάλλαξαν προκαταρκτικές απόψεις σχετικά με τη διαδικασία εξομάλυνσης».
Η Άγκυρα και το Γερεβάν διαφωνούν για πολλά ζητήματα, με ένα από τα πιο ακανθώδη την γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, χαρακτηρισμό που η Άγκυρα δεν αποδέχεται. Το Γερεβάν υποστηρίζει ότι η σφαγή 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων το 1915 συνιστούν γενοκτονία, χαρακτηρισμός που αποδέχθηκαν πέρυσι οι ΗΠΑ εξοργίζοντας την Άγκυρα.
Πολλοί ιστορικοί χαρακτηρίζουν αυτές τις σφαγές γενοκτονία, το ίδιο και κυβερνήσεις και κοινοβούλια πολλών χωρών. Ο αριθμός των Αρμενίων που δολοφονήθηκαν υπολογίζεται από 600.000 έως 1,5 εκατομμύριο. Η Τουρκία αποδέχεται ότι πολλοί Αρμένιοι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με τις οθωμανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αμφισβητεί τα στοιχεία και αρνείται ότι οι φόνοι ήταν συστηματικοί ή συνιστούν γενοκτονία.
Οι εντάσεις των δύο χωρών κλιμακώθηκαν εκ νέου κατά τη διάρκεια του πολέμου το 2020 στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Άγκυρα κατηγόρησε τις αρμενικές δυνάμεις ότι κατέχουν εδάφη που ανήκουν στο Αζερμπαϊτζάν. Η Τουρκία έκτοτε επεδίωξε μια αποκατάσταση των σχέσεων με το Γερεβάν, καθώς επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στην περιοχή.
Σε ξεχωριστές αλλά παρόμοια διατυπωμένες ανακοινώσεις, τα υπουργεία Εξωτερικών ανέφεραν ότι η ημερομηνία και ο τόπος για τον επόμενο γύρο συνομιλιών θα οριστικοποιηθούν αργότερα.
Τι αναφέρουν τουρκικές διπλωματικές πηγές
Τουρκικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι οι συζητήσεις μεταξύ των αντιπροσωπειών διήρκεσαν περίπου 1,5 ώρα. Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, επικαλούμενο το υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας, μετέδωσε χθες, Πέμπτη, ότι αναμένει οι συνομιλίες να οδηγήσουν στη εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων και στο άνοιγμα των συνόρων που παραμένουν κλειστά από το 1993.
Ο Τόμας ντε Βαλ, συνεργάτης του Carnegie Europe, είπε τον Νοέμβριο ότι το άνοιγμα των συνόρων και η επανακατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου προς την Τουρκία θα είχε οικονομικά οφέλη για την Αρμενία, καθώς τα δρομολόγια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από εμπόρους από Τουρκία, Ρωσία, Αρμενία, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε πέρυσι ότι οι δύο χώρες θα ξεκινήσουν επίσης πτήσεις τσάρτερ μεταξύ της Κωνσταντινούπολης και της πρωτεύουσας της Αρμενίας στο πλαίσιο της προσέγγισης, αλλά ότι η Τουρκία θα συντονίσει όλα τα βήματα με το Αζερμπαϊτζάν.
Οι πτήσεις αναμένεται να ξεκινήσουν στις αρχές Φεβρουαρίου. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τόνισε χθες, Πέμπτη, ότι η Αρμενία χρειάζεται να δημιουργήσει καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν ώστε η προσπάθεια εξομάλυνσης να αποφέρει αποτελέσματα.
Δύσκολη η επίτευξη σημαντικής προόδου
Παρά την ισχυρή υποστήριξη για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών από τις ΗΠΑ, όπου ζει μεγάλο μέρος της αρμενικής διασποράς, αναλυτές τονίζουν ότι οι συνομιλίες προβλέπονται περίπλοκες.
Ο Εμρέ Πεκέρ, διευθυντής του Eurasia Group με έδρα το Λονδίνο, τόνισε ότι αναμένεται μια προσεκτική προσέγγιση επικεντρωμένη στο να υπάρξουν γρήγορα αποτελέσματα αναμένεται και από τις δύο πλευρές λόγω των παλιών ευαίσθητων ζητημάτων και πρόσθεσε πως το κλειδί θα είναι ο ρόλος της Ρωσίας, η οποία μεσολάβησε για την εκεχειρία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και είναι ο κυρίαρχος παράγοντας η περιοχή.
Ο Τσαβούσογλου δήλωσε επίσης ότι η Μόσχα συνέβαλε στη διαδικασία διορισμού των ειδικών απεσταλμένων. «Η μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι το ζήτημα της ιστορικής συμφιλίωσης», είπε ο Πεκέρ, προσθέτοντας ότι η τύχη των συνομιλιών θα εξαρτηθεί από «το να αναγνωρίσει η Άγκυρα ότι πρέπει να προσαρμόσει σωστά το μέγεθος των φιλοδοξιών της».
ΑΠΕ-ΜΠΕ