Πεντακόσια χρόνια μετά τον θάνατο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, μια τούφα από μαλλιά ίσως «κρύβει» το DNA του μεγάλου εφευρέτη και ζωγράφου.
Η τούφα, που ενδέχεται να ανήκε στον Λεονάρντο ντα Βίντσι, παρουσιάστηκε σήμερα για πρώτη φορά στην Ιταλία και πρόκειται να υποβληθεί σε γενετικές εξετάσεις με στόχο να εξαχθεί DNA του μεγάλου καλλιτέχνη, πέντε αιώνες μετά τον θάνατό του.
«Αυτή η τούφα, την οποία βρήκαμε πριν από τρία χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μας βοηθήσει να προχωρήσουμε σε εξετάσεις για το DNA του Λεονάρντο», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο ιστορικός τέχνης Αλεσάντρο Βετσόζι. Υπενθύμισε επίσης ότι αφού ο ίδιος και οι συνάδελφοί του μελέτησαν επί 40 χρόνια το γενεαλογικό δέντρο του ντα Βίντσι, παρουσίασαν το 2016 έναν κατάλογο με 35 ζώντες απογόνους του (έμμεσους). Λίγο αργότερα επικοινώνησε μαζί του ο συλλέκτης που είχε στην κατοχή του τα μαλλιά και δέχτηκε να του τα δείξει.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι γεννήθηκε το 1452 και ήταν καρπός του έρωτα ενός εύπορου συμβολαιογράφου και μιας έφηβης χωρικής. Τον μεγάλωσαν ο θείος του και ο παππούς του, από την πλευρά του πατέρα του. Δεν απέκτησε παιδιά, είχε όμως καμιά εικοσαριά ετεροθαλή αδέλφια.
Ο Βετσόζι επέλεξε για συμβολικούς λόγους τη σημερινή ημέρα, επέτειο του θανάτου του Λεονάρντο, για να παρουσιάσει στη βιβλιοθήκη του μικρού χωριού Βίντσι της Τοσκάνης αυτό το «λείψανο», όπως αποκαλεί την τούφα. Πρόκειται στην ουσία για καμιά δεκαριά ανοιχτόχρωμες τρίχες –μεταξύ του ξανθού και του άσπρου– τοποθετημένες σε ένα πλαίσιο, όπου είναι γραμμένη η φράση, στα γαλλικά: «Τα μαλλιά του Λεονάρντο ντα Βίντσι». Συνοδεύεται από ένα ορειχάλκινο δαχτυλίδι, σαν αυτό που, σύμφωνα με τα ιστορικά έγγραφα, φορούσε στο δάχτυλό του ο Ιταλός πολυμαθής.
«Δεν υποστηρίζουμε 100% ότι πρόκειται για τα μαλλιά του, αλλά λέμε ότι πλέον σήμερα είναι εφικτό, με βάση τις γενεαλογικές έρευνες, να συγκρίνουμε το DNA αυτού του γενετικού υλικού με εκείνο των ζώντων απογόνων του Λεονάρντο», πρόσθεσε ο Βετσόζι.
Σύμφωνα με τον Ιταλό ιστορικό τέχνης, έχει αποδειχθεί ότι η τούφα και το δαχτυλίδι ανήκαν στον Γάλλο συγγραφέα Αρσέν Ουσαγιέ (1814-1896), τον γενικό επιθεωρητή των μουσείων της επαρχίας, ο οποίος το 1863 ανέλαβε να πραγματοποιήσει έρευνες στον τάφο του Λεονάρντο, στον πύργο του Αμπουάζ, στην κοιλάδα του Λίγηρα. Στην ανασκαφή αυτή βρέθηκαν ένας σκελετός –με το δεξί χέρι τοποθετημένο πίσω από το κεφάλι– τμήματα πλάκας με τα γράμματα "EO" (ίσως από το Leonardo), "AR", "DUS", και "VINC" (πιθανολογείται από το "Vinci"), καθώς και γαλλικά και ιταλικά παράσημα της αρχής της βασιλείας του Φραγκίσκου Α΄. Βρέθηκαν επίσης κάποια υπολείμματα από γένια και λευκά μαλλιά.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι πέθανε στις 2 Μαΐου 1519 σε ηλικία 67 ετών στη Γαλλία. Είχε περάσει τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του στη χώρα αυτή, προσκεκλημένος του βασιλιά Φραγκίσκου Α΄. Ενταφιάστηκε στην εκκλησία Σεν Φλορεντέν του πύργου του Αμπουάζ, όμως το κτίριο καταστράφηκε το 1807. Τα οστά που βρήκε ο Αρσέν Ουσαγιέ φυλάσσονται από το 1874 στο παρεκκλήσι του Σεντ-Ιμπέρ, στην ίδια πόλη.
Τον 20ό αιώνα, ξαναβρίσκουμε τα ίχνη της τούφας και του δαχτυλιδιού στις Ηνωμένες Πολιτείες: είναι στην κατοχή ενός ιδιώτη συλλέκτη και μετά περνούν στην κατοχή ενός άλλου. Αυτός ο τελευταίος, που ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του, ήταν ο άνθρωπος που επικοινώνησε με τον Βετσόζι.
Οι ερευνητές δεν σκοπεύουν να διαταράξουν την αιώνια γαλήνη του Λεονάρντο για να κάνουν αναλύσεις DNA στα λείψανα που βρέθηκαν στον τάφο, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί «βεβήλωση». Μέχρι σήμερα άλλωστε δεν έχουν υποβάλει κανένα αίτημα για λήψη δειγμάτων.
«Με τους ζώντες απογόνους και τα λείψανα των νεκρών απογόνων, μπορούμε να κάνουμε τη σύγκριση, χωρίς να αγγίξουμε τον τάφο, έναν χώρο με ιστορική και συμβολική σημασία», είπε ο Βετσόζι, υποσχόμενος ότι θα αποκαλύψει τα συμπεράσματα των ερευνών του εντός των επόμενων μηνών.