Ως το πιο ανησυχητικό από όσα δραματικά έγιναν στην Ουάσιγκτον αυτές τις μέρες με αποκλειστική ευθύνη του ακροδεξιού παρανοϊκού Τραμπ, θα πρέπει να καταγραφεί η κοινή ανακοίνωση-έκκληση 10 πρώην υπουργών Άμυνας των ΗΠΑ, και από τα δύο κόμματα, προς τις Ένοπλες Δυνάμεις να θυμούνται ότι έχουν ορκιστεί «να προασπίζουν το Σύνταγμα και τη Δημοκρατία, όχι προέδρους και κυβερνήσεις»…
Προφανώς κάτι φοβήθηκαν και φοβούνται ακόμη. Και, προφανώς, αυτοί ξέρουν καλύτερα τα interna corporis του στρατιωτικοπολιτικού κατεστημένου. Τάσεις, νοοτροπίες, «αδύναμους κρίκους», ιδεοληπτικές «υπερπατριωτικές» εμμονές. Όχι, δεν τρομοκρατήθηκαν από την εισβολή των ακροδεξιών και ψεκασμένων από το κοπάδι του Τραμπ στο Καπιτώλιο. Μπορεί να σοκαρίστηκαν, αλλά ουδέ προς στιγμή σκέφθηκαν ότι συνιστά πραξικόπημα εν εξελίξει. Μια απλή ξεφτίλα θεσμών και δημοκρατικών δομών ήταν, και τίποτε παραπάνω. Αν επρόκειτο περί σοβαρής απόπειρας πραξικοπήματος, θα μπορούσε να έχει πετύχει! Κι αυτό στοιχειώνει τους 10 πρώην υπουργούς Άμυνας…
Την αμερικανική πραγματικότητα, εμφανή και υποδόρια, μπορεί κανείς να την προσεγγίσει και να τη μάθει πολύ εύκολα: παρακολουθώντας απλώς τον αμερικανικό κινηματογράφο! Η παντοκρατορία των μυστικών υπηρεσιών, οι (παράνομες, αλλά… συνεχείς και διακομματικές!) επιχειρήσεις της CIA στο εξωτερικό για να ανατρέψουν «δυσάρεστα» προς τις ΗΠΑ καθεστώτα και να…εξαερώσουν «δύστροπους» ξένους ηγέτες, αλλά και οι συνωμοσίες για τη δολοφονία Αμερικανών προέδρων, τα αδιανόητα πολιτικά και οικονομικά σκάνδαλα που αναπτύσσονται με… θεσμικό καθωσπρεπισμό, άλλοτε καλυπτόμενα από «προνομίες» των προέδρων και άλλοτε από την στα όρια της νομιμότητας δράση (αποδεκτής, θεσμικής, πάντως…) των πανίσχυρων lobbies, τις συνωμοσίες περί την εξουσία και την κατάχρησή της, όλα μα όλα έχουν «δραματοποιηθεί» με ανατριχιαστικό ρεαλισμό από τους σεναριογράφους και τις κάμερες του Χόλιγουντ! Είτε «προφητικά», πριν γίνουν γνωστά, είτε ντοκιμαντερίστικα επιβεβαιωτικά, λίγο αφού έχουν ξεσπάσει! Ανατρέξτε στις σειρές του Netflix, και θα καταλάβετε… Εκεί οι «ασφαλιστικές δικλίδες», τα περιβόητα «check and balances» του συστήματος, λειτουργούν επειδή… το θέλουν οι σεναριογράφοι! Στην πραγματική Αμερική, όμως;
Τα επεισόδια στο Καπιτώλιο αναμφίβολα αμαύρωσαν την εικόνα και το κύρος της αμερικανικής δημοκρατίας, όσο είχε περισώσει τέλος πάντων. Μπορεί να μην ήταν τόσο τραγικά και επικίνδυνα, σε σύγκριση με εκείνα του «Ο Αετός έπεσε!» και «Ο επιζών της επόμενης μέρας» και άλλων ταινιών και σειρών με καταλήψεις του Λευκού Οίκου και την ανατίναξη του Καπιτωλίου, αλλά η δραματικότητα των στιγμών στις ΗΠΑ, η απρόβλεπτη παράνοια του Τραμπ, η περίεργη (τουλάχιστον…) ανεκτική αρχική αντίδραση της γνωστής για τη βιαιότητά της αμερικανικής αστυνομίας, η σε παγκόσμια «ζωντανή αναμετάδοση» καταγραφή απουσίας εξουσίας για κάμποσες ώρες σε μια χώρα που καυχιόταν (και δικαίως, παρά τις αντιφάσεις της) πως είναι «η μεγαλύτερη Δημοκρατία του κόσμου», της προκάλεσαν ανυπολόγιστη ζημιά, και θα απαιτηθούν πολύς χρόνος και προσπάθεια για να διορθωθεί.
Δεν είναι ούτε απλά ούτε μονοσήμαντα τα προβλήματα που έχουν ανακύψει στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ (πόσω μάλλον ο «τραμπισμός»…) δεν είναι η αιτία, είναι το σύμπτωμα για την κατάσταση που βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μια υπερδύναμη που επί μισό αιώνα και πάνω θεμελίωσε την παντοκρατορία και την πλανητική ισχύ της στην… παγκόσμια εξαγωγή και «εξασφάλιση» ειρήνης και δημοκρατίας (και με την καλή και με την κάκιστη έννοια…), δεν αποδείχθηκε προετοιμασμένη ή ικανή να προσαρμοσθεί στις νέες απαιτήσεις της μεταψυχροπολεμικής εποχής, της παγκοσμιοποίησης, της ανάδειξης νέων παραγωγικών κέντρων.
Το πολιτικό της σύστημα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν φρόντισε να εκπαιδεύσει τη χαοτική και με τεράστιες ανισότητες (οικονομικές, πολιτισμικές, εκπαιδευτικές, φυλετικές -ίσως οι κυριότερες…) αχανή αυτή χώρα. Δεν επιχείρησε, ίσως και δεν θέλησε για λόγους κομματικού συμφέροντος, να ομογενοποιήσει κάπως την κοινωνία, να καλύψει το χάσμα μεταξύ αστικής ελίτ των Πολιτειών στις ακτές των δύο ωκεανών και τους αποκομμένους μικρομεσαίους της πρωτογενούς παραγωγής των Μεσανατολικών και Μεσοδυτικών Πολιτειών -τη μεγάλη μάζα αυτών που ψήφισαν Τραμπ και των εισβολέων στο Καπιτώλιο. Τα προβλήματα σωρεύθηκαν με τα χρόνια, δημιούργησαν «πολιτικό υπόβαθρο» πρόσφορο για εκμετάλλευση από τον λαϊκισμό και την εμφύσηση φόβου και μισαλλοδοξίας -το… προνομιακό, όπως αποδείχθηκε, γήπεδο του Τραμπ!
Δύσκολα, πολύ δύσκολα (και θα απαιτηθεί πολύς χρόνος μετά την αναγκαστικά «μεταβατική» προεδρία του Μπάιντεν…) θα πρυτανεύσει ο δημοκρατικός ορθολογισμός στις έτσι κι αλλιώς ιδιόρρυθμες ΗΠΑ, που ταυτόχρονα θα πρέπει να μάθουν ότι δεν είναι αυτές μόνο που έχουν «και το πεπόνι και το μαχαίρι». Και να προσαρμοσθούν…
Σκεφθείτε μόνον ότι αυτό το ακροδεξιό μόρφωμα, ο Ντόναλντ Τραμπ, ψηφίστηκε από 73 εκατομμύρια Αμερικανούς! Και ότι μετά τις αποτρόπαιες σκηνές στο Καπιτώλιο, το 25% των Αμερικανών… δικαιολόγησαν, συμφώνησαν και επικρότησαν το «κίνημα»!
Η λογική λέει (αν ισχύει και στις ΗΠΑ…) ότι με τα τελευταία καραγκιοζιλίκια του ο Τραμπ ανατίναξε το όποιο πολιτικό μέλλον ίσως είχε. Τα παραπάνω νούμερα, όμως, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό: είναι πολύ σκληρός (ακόμη) για να πεθάνει ο τραμπισμός σε μια χώρα με τα πολιτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ΗΠΑ. Και ο επόμενος (Θεός φυλάξοι!) «Τραμπ» υπάρχει κίνδυνος να είναι εξυπνότερος, να εκπαιδευτεί πολύ καλύτερα, να μην εκπέμπει τόσο εμφατικά την αλαζονεία του.
Και αντί για… ερασιτεχνικές αντιδράσεις κακιωμένου μικρού παιδιού, που οδήγησαν στις εικόνες του Καπιτωλίου, να οργανώσει πιο σχεδιασμένα την άλωση του πολιτικού συστήματος. Εν ανάγκη, και κάποιο σοβαρό, όχι οπερετικό «πραξικόπημα»…