Το πιθανό σενάριο για χτύπημα του Ισραήλ στα πετρέλαια του Ιράν θορύβησε τις αγορές, αλλά, σύμφωνα με το Politico, μια τέτοια εξέλιξη δεν θα προκαλούσε ηχηρούς τριγμούς στον κλάδο της ενέργειας.
Τα σχόλια του προέδρου Τζο Μπάιντεν για πιθανό ισραηλινό χτύπημα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν προκάλεσαν τριγμούς την Πέμπτη, όμως η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου έχει νέους τρόπους να προστατευτεί, επισημαίνει το διεθνές μέσο ενημέρωσης.
Τιμές αργού πετρελαίου και Μέση Ανατολή
Ο κίνδυνος κλιμάκωσης του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν δοκιμάζει την πίστη της παγκόσμιας αγοράς ότι οι τιμές του αργού πετρελαίου δεν θα επηρεαστούν από τη διεύρυνση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή. Επί δεκαετίες, οι συγκρούσεις στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή συχνά τρόμαζαν τις αγορές πετρελαίου και επιβάρυναν την οικονομία. Αλλά τώρα τα πράγματα φαίνονται -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- διαφορετικά, μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει υποστεί κριτική από τους Ρεπουμπλικάνους για τις τιμές των καυσίμων και προσπαθεί να περιορίσει τις επιπτώσεις από την εκτόξευση σχεδόν 200 πυραύλων από το Ιράν εναντίον του Ισραήλ την Τρίτη.
Η αυξημένη παραγωγή πετρελαίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία και άλλες χώρες τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει διαφοροποιήσει την παγκόσμια προσφορά καυσίμων, πράγμα που σημαίνει ότι οι αγορές πετρελαίου βασίζονται λιγότερο στα καύσιμα από τη Μέση Ανατολή.
Αυτό ισχύει παρά το ανοδικό τράνταγμα των τιμών του πετρελαίου την Πέμπτη, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναγνώρισε δημοσίως ότι οι μάχες θα μπορούσαν να επεκταθούν στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν. «Για όσους από εμάς περνάμε τη ζωή μας κοιτάζοντας τις επιπτώσεις μιας κρίσης [στη Μέση Ανατολή] στις τιμές του πετρελαίου, προφανώς τα τελευταία 10 και πλέον χρόνια ήταν μια πλήρης αποτυχία», δήλωσε ο Michael Knights, αναλυτής στη δεξαμενή σκέψης The Washington Institute for Near East Policy.
«Ανεξάρτητα από το πόσο τρελό είναι το πράγμα, έχει ελάχιστο αντίκτυπο στο πετρέλαιο. Η αγορά έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι μπορεί να καλύψει τις ελλείψεις». Τα επόμενα στάδια της σύγκρουσης του Ισραήλ με το Ιράν θα μπορούσαν να δοκιμάσουν την ανθεκτικότητα της αγοράς με τρόπους που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες, καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ζυγίζει πώς θα ανταποδώσει τα αντίποινα για τις πυραυλικές επιθέσεις της Τρίτης -με τις πετρελαιοπηγές και τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν να διαφαίνονται ως οι πιο πιθανοί στόχοι.
Η ιρανική απάντηση σε μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε ενδεχομένως να περιλαμβάνει επιθέσεις σε στόχους αλλού, όπως τα πετρελαϊκά πεδία της Σαουδικής Αραβίας, ή να οδηγήσει στο κλείσιμο ενός βασικού κόμβου για τις μεταφορές πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο.
Η δήλωση Μπάιντεν για τα πετρέλαια του Ιράν
Ερωτηθείς το πρωί της Πέμπτης αν θα υποστήριζε ένα ισραηλινό χτύπημα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, ο Μπάιντεν δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Το συζητάμε αυτό... Και δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα σήμερα. Θα το συζητήσουμε αργότερα».
Μέχρι στιγμής, η αντίδραση των εμπόρων πετρελαίου είναι υποτονική. Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων αργού πετρελαίου των ΗΠΑ αρχικά σημείωσαν άλμα άνω του 5% το πρωί της Τρίτης, όταν οι προειδοποιήσεις για την επικείμενη ιρανική πυραυλική επίθεση διέρρευσαν στην αγορά, αλλά οι τιμές επανήλθαν μετά την επίθεση, κατά την οποία οι περισσότεροι πύραυλοι καταστράφηκαν πριν χτυπήσουν τους στόχους τους. Την Πέμπτη έκαναν εκ νέου άλμα μετά τις δηλώσεις του Μπάιντεν, σκαρφαλώνοντας τελικά πάνω από τα 73 δολάρια -αν και αυτό εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα πάνω από τα 80 δολάρια, όπου διαπραγματεύονταν για μεγάλο μέρος του καλοκαιριού.
Ακόμη και μια μαζική επέκταση των εχθροπραξιών στους πετρελαιοπαραγωγούς γείτονες του Ιράν θα ανέβαζε πιθανώς το πετρέλαιο μόνο γύρω στα 100 δολάρια το βαρέλι, μια τιμή που θα ωθούσε τις τιμές της αμερικανικής βενζίνης οπουδήποτε μεταξύ 3,50 και 4,50 δολαρίων το γαλόνι, είπαν οι ειδικοί. Η μέση τιμή της κανονικής βενζίνης στις ΗΠΑ ήταν 3,19 δολάρια το γαλόνι την Πέμπτη, περίπου 60 σεντς χαμηλότερα από πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αυτοκινήτων.
Οι τιμές του πετρελαίου έφτασαν στο υψηλότερο σημείο τους κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν κοντά στα 124 δολάρια το βαρέλι τον Μάρτιο του 2022, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ωθώντας τις τιμές της βενζίνης στο ρεκόρ των 5,03 δολαρίων το γαλόνι εκείνη την άνοιξη. Αυτή η εκτίναξη εξακολουθεί να χρησιμεύει ως σημαντικό σημείο αντιπαράθεσης για τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην εκστρατεία του για να νικήσει την αντιπρόεδρο και υποψήφια πρόεδρο, Κάμαλα Χάρις. Όμως η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ στα υψηλότερα επίπεδα από κάθε άλλη χώρα στην ιστορία, καθώς και η αύξηση της παραγωγής από τους παραγωγούς της Νότιας Αμερικής, έχει χαλαρώσει την εξάρτηση της αγοράς από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής. Και πιο πρόσφατα, η χαμηλή κινεζική ζήτηση καυσίμων έχει επιβαρύνει τις παγκόσμιες τιμές. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Λιβύη και άλλοι πετρελαιοπαραγωγοί διαθέτουν πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, η οποία θα μπορούσε εύκολα να καλύψει τυχόν ελλείψεις στην προσφορά, εάν ένα ισραηλινό χτύπημα σε πετρελαιοπηγές ή εξαγωγικές εγκαταστάσεις του Ιράν ωθούσε προς τα πάνω τις τιμές, ανέφεραν αναλυτές.
Ο φόβος για γενίκευση της σύγκρουσης
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με το αν οι ΗΠΑ συμβουλεύουν το Ισραήλ για το πώς θα μπορούσε να προβεί σε αντίποινα κατά του Ιράν. Ο Douglas Rediker, ανώτερος συνεργάτης για την εξωτερική πολιτική, την παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη στο Ινστιτούτο Brookings, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να προσπαθήσει να πείσει το Ισραήλ να μην στοχεύσει τις μεγάλες πετρελαϊκές υποδομές του Ιράν και να παραμείνει σε στρατιωτικούς στόχους. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι το Ιράν κλιμακώνει σημαντικά τη σύγκρουση για να παρασύρει άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και τις Ηνωμένες Πολιτείες απευθείας στις μάχες, υποστήριξε ο Rediker.
Αλλά ακόμη και αν η παραγωγή πετρελαίου του Ιράν υποστεί σοβαρή ζημιά, αυτό θα μειώσει τις προμήθειες κατά πιθανώς λιγότερο από 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, δήλωσαν αναλυτές. Αυτό είναι μια σχετική σταγόνα στον ωεκανό σε μια παγκόσμια αγορά που καταναλώνει 100 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, δήλωσε ο Rediker. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα θα μπορούσαν να αναπληρώσουν κάθε έλλειμμα εφοδιασμού με αποδεσμεύσεις από τα στρατηγικά τους αποθέματα πετρελαίου, πρόσθεσε. «Αν τα βγάλετε όλα αυτά εκτός λειτουργίας, τότε η παγκόσμια προσφορά είναι μειωμένη κατά 1,75 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως», δήλωσε ο Rediker. «Γι' αυτό υπάρχουν τα SPR. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα διαθέτουν σημαντικά στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου».
Η αγορά είναι μαθημένη
Μεταξύ άλλων, το Politico αναφέρει ότι πολλοί πολιτικοί ηγέτες μπορεί ακόμη να θυμούνται το πετρελαϊκό σοκ της δεκαετίας του 1970, όταν το καρτέλ παραγωγής πετρελαίου υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επέβαλε εμπάργκο στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι τιμές του πετρελαίου να εκτοξευθούν από τα 1,80 δολάρια το βαρέλι στα 11,65 δολάρια, που ισοδυναμεί με αύξηση 66 δολαρίων σε σημερινά δολάρια.
Όμως, όπως έδειξε η επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν το 2019 στο κρίσιμο εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας στο Abqaiq, η οποία προκάλεσε μια σύντομη άνοδο των τιμών που υποχώρησε γρήγορα, η σημερινή αγορά πετρελαίου είναι λιγότερο εξαρτημένη από μια πηγή εφοδιασμού, δήλωσε ο Derentz.
«Το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία ήταν τόσο ανθεκτική και επανέφερε γρήγορα την ενεργειακή ασφάλεια μπροστά σε μια τόσο επιθετική ενέργεια πριν από μισή δεκαετία, έχει δημιουργήσει μια ανοχή στον κίνδυνο», καταλήγει ο αναλυτής.