Οι κατηγορίες της Κινέζας σταρ του τένις Πενγκ Σουάι κατά πρώην κορυφαίου στελέχους της κινεζικής ηγεσίας για σεξουαλική επίθεση, και ό,τι ακολούθησε, έφερε στο φως την πραγματικότητα της λογοκρισίας και της μυστικότητας που περιβάλλει την ηγεσία του καθεστώτος, την ώρα που το Πεκίνο ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η Κινέζα πρωταθλήτρια, νικήτρια στο διπλό του Roland-Garros το 2014, κατηγόρησε στις αρχές του Νοεμβρίου τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Τζανγκ Γκαολί, ότι της επέβαλε σεξουαλική σχέση μαζί του εδώ και τρία χρόνια. Μετά, η Πενγκ εξαφανίστηκε για τρεις εβδομάδες. Εμφανίσθηκε την Κυριακή, σε τηλεδιάσκεψη με τον πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Τόμας Μπαχ, τον οποίο διαβεβαίωσε ότι είναι καλά.
Απαντήσεις ζήτησε η WTA από την Κίνα
Η Ένωση Αντισφαίρισης Γυναικών (WTA), η οποία απείλησε με αποχώρηση από την Κίνα, αν το καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ δεν δώσει απαντήσεις για τις καταγγελίες της τενίστριας, παραμένει επιφυλακτική, ενώ δυτικές κυβερνήσεις και προσωπικότητες του κόσμου του τένις ζήτησαν αποδείξεις ότι η Πενγκ είναι ασφαλής.
Αν και οι διεθνείς αντιδράσεις ενόχλησαν το καθεστώς, οι ειδικοί θεωρούν ότι προτεραιότητα για το Πεκίνο είναι να αποφύγει τη δυσαρέσκεια κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος και του προέδρου Σι Τζινπίνγκ στο εσωτερικό της Κίνας. Και η προσέγγιση αυτή θα διατηρηθεί, καθώς η Κίνα θα βρεθεί στο διεθνές προσκήνιο λόγω των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.
«Εδώ και μερικά χρόνια, η Κίνα απαντούσε στην αρνητική διεθνή προσοχή είτε δίνοντας μη πειστικές εξηγήσεις είτε υποδυόμενη στωικά ότι αγνοεί την ύπαρξη της κριτικής» δήλωσε ο Zhang Ming, συνταξιούχος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Renmin University.
Μηχανισμός προπαγάνδας από το καθεστώς
Η μηχανή λογοκρισίας του Πεκίνου έχει επιτρέψει στο καθεστώς να καταπνίξει το σκάνδαλο στον εσωτερικό, καλά ελεγχόμενο, κυβερνοχώρο της Κίνας. Οι λογοκριτές έσβησαν στα γρήγορα την ανάρτηση της Πενγκ στο Weibo (το κινεζικό Twitter) στις 2 Νοεμβρίου και το θέμα είναι αποκλεισμένο από τις απευθείας online συνομιλίες, αναγκάζοντας τους χρήστες να καταφεύγουν σε γλωσσικά κόλπα για να παρακάμψουν τη λογοκρισία.
Οι απόπειρες του Πεκίνου να μπλοκάρει το θέμα ερέθισε τους χρήστες στο εξωτερικό και η υπόθεση της Πενγκ τροφοδότησε εκκλήσεις από οργανώσεις και πολιτικούς για μποϊκοτάζ των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Φεβρουαρίου.
Στις προσπάθειες των δημοσιογράφων των κρατικών κινεζικών μέσων ενημέρωσης να αμβλύνουν το κύμα ανησυχίας στο εξωτερικό περιλαμβάνεται και το υποτιθέμενο email της Πενγκ, που ανήρτησε στο Twitter ο διευθυντής των Global Times, στο οποίο η αθλήτρια έγραφε: «Ξεκουράζομαι σπίτι και όλα είναι καλά».
Δεν έπεισαν οι αιτιάσεις των κινεζικών αρχών
Η WTA και οργανώσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τις χαρακτήρισαν μη πειστικές. Πολύ περισσότερο που το Twitter είναι μπλοκαρισμένο στην Κίνα και οι κρατικοί δημοσιογράφοι δεν πόσταραν το ίδιο περιεχόμενο στις κινεζικές πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αξιωματούχοι στην Κίνα επαναλαμβάνουν συχνά ότι «η Κίνα πρέπει να πει την ιστορία της καλά» στη διεθνή σκηνή, λέει ο David Bandurski του China Media Project, ερευνητικής οργάνωσης του Χονγκ Κονγκ. «Με τη μία, η υπόθεση Πενγκ έφερε στο φως τη χρεοκοπία αυτών των φιλοδοξιών», λέει.
Το Γραφείο Ενημέρωσης του Κρατικού Συμβουλίου της Κίνας δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για σχολιασμό.
Αρχικά, το υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε, όταν ρωτήθηκε σχετικά, ότι η υπόθεση δεν αποτελεί διπλωματικό ζήτημα, παρά την διατύπωση ανησυχιών για την τύχη της αθλήτριας από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Για «ορισμένους» που ανάγουν το θέμα σε «πολιτικό», κάνει λόγο το Πεκίνο
Σήμερα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών μίλησε για «ορισμένους» που «υπερτονίζουν σκοπίμως» την υπόθεση της τενίστριας Πενγκ Σουάι με «εχθρικούς σκοπούς» και την ανάγουν σε «πολιτικό θέμα».
Την ώρα που η κινεζική κυβέρνηση παρέμεινε σιωπηλή απέναντι στις καταγγελίες της Πενγκ, ο διευθυντής των Global Times, Hu Xijin, συνέχισε να σχολιάζει την υπόθεση στο Twitter, χρησιμεύοντας ως ντε φάκτο αγγελιαφόρος προς τον έξω κόσμο. Δεν αναφέρθηκε στον Τζανγκ Γκαολί, τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, τον οποίο κατήγγειλε η Πενγκ και αρκέσθηκε να αναφέρεται στο «πράγμα για το οποίο μιλούν οι άνθρωποι».
«Όσοι υποψιάζονται ότι η Πενγκ Σουάι τελεί υπό εξαναγκασμό, πόσο σκοτεινοί πρέπει να είναι μέσα τους! Πρέπει να υπάρχουν πολλά, πολλά πολιτικά show στις χώρες τους», έγραψε στο Twitter την Κυριακή.
Αλλά το τελευταίο αυτό επεισόδιο ενισχύει τις εκκλήσεις διεθνών οργανώσεων και άλλων, που καταγγέλλουν το Πεκίνο για την πολιτική του στο Χονγκ Κονγκ και τη μεταχείριση της μειονότητας των Ουιγούρων, για μποϊκοτάζ των Χειμερινών Ολυμπιακών.
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο διπλωματικού μποϊκοτάζ, που θα σημαίνει ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν θα συμμετάσχουν στην τελετή έναρξης.
Χθες, οι Global Times δημοσίευσαν κύριο άρθρο με το οποίο κατηγορούνται οι «αντικινεζικές δυνάμεις» που προσπαθούν να δημιουργήσουν αναταραχή πριν από τους Ολυμπιακούς, ενώ δεν αξίζει τον κόπο η Κίνα να σπαταλήσει ενέργεια για το ζήτημα. Η Πενγκ δεν αναφέρεται καθόλου.
Τα φαινόμενα εξαφάνισης ανθρώπων στην Κίνα
Η προσωρινή εξαφάνιση από τον δημόσιο βίο, έπειτα από σύγκρουση με την εξουσία, είναι συνήθης στην Κίνα.
Ο ιδρυτής της Alibaba, Τζακ Μα, εξαφανίσθηκε για τρεις μήνες αφού επέκρινε τις κινεζικές ρυθμιστικές αρχές κατά τη διάρκεια ομιλίας του τον περασμένο Οκτώβριο. Η σταρ του σινεμά, μοντέλο, τραγουδίστρια και τηλεοπτική παραγωγός, Φαν Μπινγκμπίνγκ, εξαφανίσθηκε για τέσσερις μήνες το 2019 χωρίς λόγο, μέχρι να της επιβληθεί από τις κινεζικές αρχές πρόστιμο 120.000.000 δολαρίων για φοροδιαφυγή.
Ένα κινεζικό κίνημα #MeToo ξεκίνησε το 2018 και εξαπλώθηκε σε πανεπιστήμια, μη κυβερνητικές οργανώσεις και μέσα ενημέρωσης, αλλά καταπνίγηκε από τις Αρχές, αφού δεν αναδείχθηκε καμία περίπτωση που να αφορά αξιωματούχους του καθεστώτος.
Το επεισόδιο δείχνει επίσης την ακραία μυστικότητα που περιβάλλει την πολιτική ελίτ της Κίνας, καθώς ελάχιστες λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής είναι διαθέσιμες στη δημόσια σφαίρα. Ο Τζανγκ, που αποσύρθηκε από τον δημόσιο βίο το 2018, δεν έχει βγει από την αφάνεια για να σχολιάσει το περιστατικό.
«Το κόμμα οφείλει να τον προστατεύσει. Διακυβεύεται η εικόνα του κόμματος», λέει ο Jean-Pierre Cabestan, ειδικός σε θέματα κινεζικής πολιτικής στο Baptist University του Χονγκ Κονγκ.