Η συζήτηση γύρω από το αν θα πρέπει να απαγορευτεί σε όλους τους Ρώσους να επισκέπτονται την ΕΕ ως νέα μορφή κυρώσεων για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αρχίζει να αποκτά δυναμική και διχάζει την Ευρώπη.
Τα τουριστικά αξιοθέατα της γηραιάς ηπείρου, οι ιστορικές της πρωτεύουσες, το Παρίσι, η Ρώμη, η Μαδρίτη, το Βερολίνο η Αθήνα και όλες οι πόλεις και τα τοπία που περιλαμβάνει στην ποικολομορφία της, την μοναδικότητα και την ομορφιά της η Ευρώπη, μπορεί να γίνουν άπιαστο όνειρο για εκατομμύρια Ρώσους επισκέπτες που βλέπουν τις πόρτες για πολυαγαπημένους τους προορισμούς να κλείνουν σιγά σιγά.
Πρέπει να επιτρέπεται στους Ρώσους πολίτες να κάνουν διακοπές στην Ισπανία ή τη Γαλλία ως τουρίστες, ενώ ο στρατός της Μόσχας δολοφονεί χιλιάδες γυναίκες και παιδιά στην Ουκρανία; Όλο και περισσότεροι άνθρωποι στην ΕΕ λένε «απολύτως όχι», γράφει ο Μιόντρακ Σόριτς για την γερμανική DW, θέτοντας με ευθύτητα τον προβληματισμό σε ένα άρθρο του με τίτλο «Μείνετε μακριά! όχι άλλες ταξιδιωτικές θεωρήσεις για τους Ρώσους σε περίοδο πολέμου».
«Η επίσκεψη στην Ευρώπη είναι προνόμιο, όχι ανθρώπινο δικαίωμα»
Πριν από αυτό το σχόλιο στο γερμανικό μέσο όμως, έχει προηγηθεί η πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας, η οποία αναστάτωσε το Twitter μόλις πριν λίγες μέρες με μια ανάρτηση που έλεγε: «Η επίσκεψη στην Ευρώπη είναι προνόμιο, όχι ανθρώπινο δικαίωμα», καλώντας την ΕΕ να απαγορεύσει την έκδοση βίζας στους Ρώσους.
Μάλιστα αυτή ανάρτηση προκάλεσε την οργισμένη απάντηση της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, η οποία σχολίασε την ανάρτηση ως «ανοησία» και έγραψε στο Telegram ότι «το πραγματικό προνόμιο είναι να είσαι τυχερός που βλέπεις τη Ρωσία σε όλη της την ποικιλομορφία και το μεγαλείο της».
Μπλόκο στις πτήσεις προς ΕΕ- Μόνη δίοδος από συνορεύουσες χώρες
Από την εισβολή στην Ουκρανία, ο εναέριος χώρος της ΕΕ έχει αποκλειστεί στα ρωσικά αεροπλάνα. Και, σε αντάλλαγμα, τα αεροσκάφη της ΕΕ δεν επιτρέπεται πλέον να πετούν ούτε προς τη Ρωσία. Έτσι ο Ρώσος επισκέπτης μπορεί να φτάσει οδικώς στην Ευρώπη και σύμφωνα με τους κανόνες της Σένγκεν και της ΕΕ να πραγματοποιεί τις διακοπές του ή το επαγγλεματικό του ταξίδι.
Προφανώς με την απαγόρευση των πτήσεων από και προς τη Ρωσία στην ΕΕ, η διέλευση των Ρώσεων τουριστών έχει μειωθεί δραματικά, κάτι που επιβεβαιώνει και το ελληνικό παράδειγμα φέτος το καλοκαίρι. Αρκετοί Ρώσοι όμως επιλέγουν συνορεύουσες με τη Ρωσία χώρες στην Ευρώπη ως δίοδο για τις διακοπές τους
Σύμφωνα όμωςμε τα φινλανδικά μέσα ενημέρωσης, οι Ρώσοι έχουν υποβάλει αίτηση για σχεδόν 60.000 φινλανδικές βίζες από την αρχή του πολέμου. Οι περισσότεροι από τους αιτούντες για βίζα Σένγκεν προέρχονταν από την Αγία Πετρούπολη. Και αυτή είναι μία η πύλη προς την Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί πλέον πολλούς στην ΕΕ.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Η Φινλανδία, μια χώρα που μοιράζεται σύνορα μήκους 830 μιλίων με τη Ρωσία, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα μειώσει κατά το ήμισυ το ανώτατο όριο στον αριθμό των αιτήσεων για βίζα από Ρώσους πολίτες.
Όσο το Κρεμλίνο βομβαρδίζει πόλεις της Ουκρανίας, οι Ρώσοι δεν μπορούν να απολαμβάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λένε αξιωματούχοι. Χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες χρησιμοποιούν τη Φινλανδία ως χώρα διέλευσης προς τη Δύση, αναφέρει από τη Ρίγα ο Γιούρι Ρετσέτο της DW .
Η κίνηση έρχεται αφότου η Εσθονία, ένα άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνορεύει με τη Ρωσία, απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα ακόμη και σε Ρώσους που είχαν ήδη βίζα. Σύμφωνα με το Reuters, αυτό ανέρχεται σε 50.000 άτομα.
Η Τσεχική Δημοκρατία και η Λετονία υποστήριξαν επίσης τις απαγορεύσεις βίζας και έλαβαν επίσης μέτρα για να περιορίσουν τους Ρώσους να ταξιδεύουν στην ΕΕ.
Η πρόταση υποβλήθηκε αρχικά από τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος θέλει να μπουν εμπόδια σς όλους τους Ρώσους να εισέρχονται στην ΕΕ
Δεν συμφωνούν όλοι με την απαγόρευση
Σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, δεν συμφωνούν όλοι όμως. Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς λέει ότι ενώ είναι σημαντικό να επιβληθούν κυρώσεις σε όσους ανήκουν στον στενό κύκλο του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, οι Ευρωπαίοι πρέπει επίσης να «καταλάβουν ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που φεύγουν από τη Ρωσία επειδή διαφωνούν με το ρωσικό καθεστώς».
Ανώτερος Γερμανός διπλωμάτης βέβαια είπε στο CNN ότι το επιχείρημα του Σολτς δεν βασίζεται στην πραγματικότητα, «καθώς ο καθένας μπορεί να υποβάλει αίτηση για ανθρωπιστική βίζα». Ο διπλωμάτης πιστεύει ότι ο Σολτς προσπαθεί κυρίως να «ισορροπήσει στο δικό του κόμμα, το οποίο είναι διχασμένο μεταξύ εκείνων που θέλουν διάλογο με τη Ρωσία και εκείνων που θέλουν σκληρό προφίλ».
Οι υποστηρικτές του περιορισμού των ρωσικών θεωρήσεων πιστεύουν ότι το επιχείρημα είναι αρκετά σαφές
Ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας και υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε στο CNN: «Είναι μια θλιβερή κατάσταση, αλλά το τίμημα του πολέμου πρέπει να το νιώσουν οι Ρώσοι πολίτες».
Είπε ότι «ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να αλλάξουν οι καρδιές και τα μυαλά του ρωσικού λαού είναι να καταλάβουν αυτό που κάνει ο Πούτιν είναι κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Αυτό σημαίνει πλήρη απαγόρευση βίζας στους Ρώσους».
Η Ράσα Γιουκνεβίτσιενε, πρώην υπουργός Άμυνας της Εσθονίας και νυν μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, λέει ότι «πρώτον και κύριον, αυτό είναι ένα ζήτημα ασφάλειας».
Tο έθεσε και ξεκάθαρα ο Σόριτς από την DW, σημειώοντας ότι οι Ρώσοι πρέπει να καταλάβουν τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής, ακόμα και αν η απαγόρευση αδικήσει όσους εναντιώνονται σε αυτή. Τους χαρακτήρισε «παράπλευρη απώλεια» ενώ επεσήμανε ότι πρέπει και η ΕΕ να αποδεχτεί ότι με αυτή την κίνηση θα στρέψει κι ένα μέρος των Ρώσων προς τον Πούτιν ως αντίδραση.
Ταξιδεύοντας στην ΕΕ και τη Σένγκεν
Οι βίζες Σένγκεν για τους Ρώσους πρόκειται να συζητηθούν στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στην Πράγα στα τέλη Αυγούστου. Μια βίζα Σένγκεν μπορεί να εκδοθεί για σύντομες διαμονές, επιτρέποντας σε ένα άτομο να ταξιδέψει για τουριστικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς για έως και 90 ημέρες σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ζώνης. Προφανώς οι Ρώσοι πολίτες-πλην αυτών που βρίσκονται στις λίστες των κυρώσεων της ΕΕ, δεν αποκλείονται από αυτήν τη δυνατότητα.
Απίθανο οι Ευρωπαίοι ηγέτες να καταλήξουν σε πλήρη συμφωνία
Ενώ η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό ενωμένη από την αρχή του πολέμου και έχει συσπειρωθεί για να επιβάλει σοβαρές οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, υπάρχει μια γεωγραφική πραγματικότητα που περιπλέκει οποιαδήποτε συναίνεση μεταξύ 27 χωρών με πολύ διαφορετικές οικονομικές και πολιτικές προτεραιότητες.
Οι χώρες στα δυτικά και νότια της ΕΕ,δε ννιώθουν το ίδιο την επιθετικότητα του Κρεμλίνου λόγω της μεγάλης απόστασης και σπεύδουν να υπενθυμίζουν ότι η Ρωσία είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος της ευρύτερης περιοχής της Ευρώπης. Επομένως, όχι μόνο είναι εξαιρετικά δύσκολο, αλλά πιθανώς και όχι ιδιαίτερα παραγωγικό, να αγνοήσουμε απλώς τη Ρωσία, σημειώνει το αμερικανικό μέσο.
Στο άλλο άκρο του φάσματος, υπάρχουν εκείνες οι χώρες όπως η Πολωνία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία που έχουν ήδη υποφέρει από τη Ρωσία αρκετά. Αυτοί είναι οι ανταγωνιστικοί παράγοντες που κάνουν τόσο περίπλοκο τον χειρισμό του Πούτιν και της Ρωσίας απο την ΕΕ.
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Θα συνεργαστεί η ΕΕ με τον Πούτιν εάν παραμείνει στην εξουσία μετά τον πόλεμο; Εάν όχι, πόσο διαφορετικό πρέπει να είναι το καθεστώς που ακολουθεί από αυτό του Πούτιν για να ικανοποιήσει το ευρωπαϊκό μπλοκ;
Τι θα έπρεπε να συμπεριληφθεί σε μια υποθετική συνθήκη για να διαβεβαιωθούν οι διάφοροι Ευρωπαίοι ηγέτες ότι η Ρωσία δεν θα προκαλέσει περαιτέρω σύγκρουση; Τι θα μπορούσε να είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει η ΕΕ για να μεσολαβήσει μια ειρήνη;
Αξίζει να θυμόμαστε σε όλο αυτό ότι η Ουκρανία είναι πλέον υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Όλα αυτά τα μεγάλα ερωτήματα δημιουργούν μικρότερα ερωτήματα, συμπεριλαμβανομένου του τι πρέπει να γίνει κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης για τις ταξιδιωτικές θεωρήσεις. Και όσο περισσότερο συνεχίζεται ο πόλεμος, καθώς οι επιλογές της Δύσης για κυρώσεις και αντίποινα γίνονται όλο και πιο περιορισμένες, τόσο περισσότερα από αυτά τα ερωτήματα θα προκύπτουν.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι αυτά τα μικρότερα ερωτήματα, πονοκέφαλοι από μόνα τους, πρέπει να εξισορροπηθούν με ό,τι είναι το καλύτερο, μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα αυτής της ζοφερής περιόδου. Και η ωμή αλήθεια είναι ότι ένα πράγμα δεν θα αλλάξει ποτέ: η Ευρώπη δεν μπορεί απλώς να αγνοήσει τη Ρωσία, υπογραμμίζει ανάλυση του CNN.