Υφασμάτινα σακιά, σακούλες απορριμάτων, ακόμη και αλουμινόχαρτο επιστρατεύουν καταστηματάρχες στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, Καμπούλ για να καλύψουν τα κεφάλια από τις κούκλες που χρησιμοποιούν για την επίδειξη ρούχων στις βιτρίνες τους, μετά τις απειλές των Ταλιμπάν να τις αποκεφαλίσουν!
Το θέαμα με τις κουκουλωμένες κούκλες σοκάρει, αλλά είναι σύμβολο από τη μία πλευρά της πουριτανικής εξουσίας των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και από την άλλη ένα δείγμα αντίστασης και δημιουργικότητας των ιδιοκτητών εμπορικών καταστημάτων στην Καμπούλ.
Αρχικά, οι Ταλιμπάν ήθελαν να αποκεφαλιστούν οι κούκλες. Λίγο καιρό αφότου το θεοκρατικό καθεστώς κατέλαβε την εξουσία τον Αύγουστο του 2021 μετά τη χαοτική αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα, το υπουργείο Ηθών και Αρετής των Ταλιμπάν – ναι, υπάρχει και τέτοιο στο Αφγανιστάν – διέταξε να απομακρυνθούν όλες οι κούκλες επίδειξης ενδυμάτων και υποδημάτων από τις βιτρίνες ειδάλλως θα καρατομούνταν, βάσει μιας αυστηρής ερμηνείας της σαρία – δηλαδή του ισλαμικού νόμου – που απαγορεύει τα αγάλματα ή τις εικόνες με ανθρώπινη μορφή, καθώς θα μπορούσαν να λατρευτούν ως είδωλα. Ένας πρόσθετος λόγος ήταν η επιθυμία των Ταλιμπάν να απομακρύνουν τις γυναίκες από τη δημόσια θέα.
Κάποιοι από τους καταστηματάρχες τις Καμπούλ συμμορφώθηκαν, όμως άλλοι αντιστάθηκαν διαμαρτυρόμενοι ότι δεν θα μπορούσαν να διαφημίσουν κατάλληλα τα ρούχα που πωλούσαν χωρίς τις κούκλες κι έτσι οι Ταλιμπάν αναγκάστηκαν να αλλάξουν τις διαταγές τους επιτρέποντας στους εμπόρους να καλύπτουν τα κεφάλια των μανεκέν.
Οι τελευταίοι έπρεπε να βρουν την ισορροπία και να συμμορφωθούν μεν με τις διαταγές των Ταλιμπάν, αλλά να προσελκύσουν και πελάτες. Κι έτσι εφηύραν διάφορες λύσεις, όπως φαίνεται κι απ’ τις βιτρίνες των καταστημάτων της οδού Lycee Maryam στο βόρειο τμήμα της Καμπούλ, έναν εμπορικό δρόμο, όπου ψωνίζει η μεσαία τάξη.
Στις βιτρίνες και τους εκθεσιακούς χώρους των καταστημάτων εκτίθενται κούκλες ντυμένες με βραδινές τουαλέτες και παραδοσιακές φορεσιές, όλες καλυμμένες στο κεφάλι με διάφορους, αυτοσχέδιους τρόπους.
Σε ένα κατάστημα οι κούκλες είχαν καλυμμένα τα κεφάλια με σάκους από το ίδιο ύφασμα με τα φορέματά τους. «Δεν μπορώ να καλύψω τα κεφάλια με πλαστικό ή άλλα άσχημα πράγματα, θα έκανε τη βιτρίνα και το μαγαζί μου να δείχνουν άσχημα», δήλωσε ο ιδιοκτήτης του, ονόματι Μπασίρ, στο Associated Press, που δέχθηκε, όπως και άλλοι καταστηματάρχες, να μιλήσει στο πρακτορείο υπό τον όρο ότι δεν θα αναφερθεί το επώνυμό του, υπό το φόβο αντιποίνων από τους Ταλιμπάν.
Οι καταστηματάρχες είναι αναγκασμένοι να εκθέτουν όσο πιο ελκυστικά γίνεται τα προϊόντα τους καθώς η οικονομία του Αφγανιστάν έχει καταρρεύσει αφότου κατέλαβαν την εξουσία οι Ταλιμπάν και διεκόπη η διεθνής χρηματοδότηση της χώρας με σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό της να έχει βυθιστεί στη φτώχεια.
Οι Ταλιμπάν είχαν υποσχεθεί αρχικά ότι δεν θα επαναφέρουν τους ίδιους σκληρούς κανόνες τους στην κοινωνία, όπως είχαν κάνει την πρώτη φορά που κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Αλλά σιγά σιγά άρχισαν να επιβάλλουν ολοένα και αυστηρότερα περιοριστικά μέτρα, ειδικά στις γυναίκες. Απαγόρεψαν στα κορίτσια την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση - μάλιστα να πηγαίνουν στο σχολείο μετά την έκτη τάξη του δημοτικού και στις γυναίκες να εργάζονται στις περισσότερες δουλειές και τις υποχρεώνουν να καλύπτουν τα πρόσωπά τους όταν κυκλοφορούν έξω.
«Όταν βλέπω τις κούκλες, νιώθω σαν να είναι κρατούμενες και αιχμάλωτες, μού δημιουργούν ένα αίσθημα φόβου», είπε η Rahima, μία γυναίκα που ψώνιζε στην οδό Lycee Maryam. «Πίσω από τις βιτρίνες, νιώθω σαν να βλέπω τον εαυτό μου, μία Αφγανή που έχει στερηθεί όλα της τα δικαιώματα»…