Οι συζητήσεις που διεξήχθησαν στην Βιέννη σε μια προσπάθεια διάσωσης της διεθνούς πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν είχαν ικανοποιητική αφετηρία, καθώς οι ΗΠΑ προσκλήθηκαν εμμέσως να συμμετάσχουν σε αυτές για πρώτη φορά μετά την άφιξη του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.
«Η συνάντηση της κοινής επιτροπής ήταν εποικοδομητική», δήλωσε ο Ρώσος αντιπρόσωπος στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) Μιχαήλ Ουλιάνοφ, μετά τις συζητήσεις διάρκειας σχεδόν δύο ωρών με τους υπογράφοντες τη συμφωνία JCPOA (Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης): Ιράν, Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κίνα, Ρωσία, υπό την αιγίδα της ΕΕ.
«Η αναβίωση» της συμφωνίας, που συνήφθη το 2015 στη Βιέννη και υπονομεύθηκε από την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018, «δεν θα συμβεί αμέσως. Θα χρειαστεί χρόνος», πρόσθεσε. «Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ξεκίνησαν οι εργασίες σε πρακτικό επίπεδο για την επίτευξη αυτού του στόχου», συμπλήρωσε.
«Μπορώ να πω ότι σε γενικές γραμμές η συνάντηση ήταν εποικοδομητική», πρόσθεσε ο Αμπάς Αρακτσί, επικεφαλής της ιρανικής αντιπροσωπείας, στο δημόσιο ειδησεογραφικό τηλεοπτικό δίκτυο Irinn.
Στο ίδιο μήκος κύματος, οι ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τον ίδιο χαρακτηρισμό χαιρέτισαν επίσης «ένα εποικοδομητικό και ευπρόσδεκτο βήμα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις σε δημοσιογράφους. Δύο ομάδες εμπειρογνωμόνων, μία για τις κυρώσεις, η άλλη για το πυρηνικό πρόγραμμα, θα επιτελέσουν το έργο που τους έχει ανατεθεί «για 15 ημέρες, ένα μήνα, δεν γνωρίζουμε», σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο, κάνοντας λόγο για μια νέα συνάντηση της μικτής επιτροπής αύριο, Τετάρτη απόγευμα.
Πολλά υποσχόμενες θέσεις
Οι συζητήσεις πραγματοποιούνται σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο στην πρωτεύουσα της Αυστρίας, όπου οι εκπρόσωποι του Τύπου δεν επιτρέπεται να έχουν πρόσβαση, σε απόσταση αναπνοής από ένα άλλο μεγάλο ξενοδοχείο όπου διαμένει η αμερικανική αντιπροσωπεία.
Οι ΗΠΑ, των οποίων ο απεσταλμένος Ρομπ Μάλεϊ έφτασε το μεσημέρι στη Βιένη, ενημερώνεται μέσω των Ευρωπαίων τακτικά για την πρόοδο των συνομιλιών, ενώ η Τεχεράνη αρνείται οποιαδήποτε άμεση επαφή.
«Πρέπει να αξιοποιήσουμε στο έπακρο αυτόν τον χώρο διπλωματίας για να αναβιώσουμε την JCPOA», υπογράμμισε με tweet του ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας και πολιτικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, Ενρίκε Μάρα, ο οποίος προεδρεύει των διαπραγματεύσεων.
Η Ουάσιγκτον έστειλε λίγο νωρίτερα θετικά μηνύματα δηλώνοντας έτοιμη να «άρει τις κυρώσεις που έρχονται σε αντίθεση με τη συμφωνία», σύμφωνα με τοποθέτηση του Μάλεϊ στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο PBS.
Μια «ρεαλιστική και πολλά υποσχόμενη θέση» που «θα μπορούσε να είναι η αρχή της διόρθωσης της κακής διαδικασίας που έθεσε τη διπλωματία σε αδιέξοδο», αντέδρασε η ιρανική κυβέρνηση. Μόλις αποσυρθούν αυτά τα τιμωρητικά μέτρα που έχουν στραγγαλίσει την ιρανική οικονομία, η Τεχεράνη έχει υποσχεθεί να επανέλθει στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας, και τις οποίες άρχισε σταδιακά να αθετεί από τότε που η αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ το 2018 έθεσε τις ΗΠΑ εκτός συμφωνίας.
Εάν κριθεί απαραίτητο, η Ισλαμική Δημοκρατία θα είναι «απολύτως έτοιμη να αναστείλει τα διορθωτικά της μέτρα», επιβεβαίωσε χθες Δευτέρα ο Αρακτσί, ζητώντας «την άρση των κυρώσεων με ένα μόνο βήμα».
Οι ανησυχίες για το Ιράν
Η συμφωνία του 2015, που υπογράφηκε στη Βιέννη, προσφέρει στο Ιράν μια χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων με αντάλλαγμα μια δραστική μείωση των πυρηνικών του δραστηριοτήτων, που τελούν υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Τεχεράνη δεν επιδιώκει να αποκτήσει ατομική βόμβα.
Ωστόσο βγαίνοντας από τη συμφωνία, ο Τραμπ επανέφερε όλες τις αμερικανικές κυρώσεις που αυτή η συμφωνία επέτρεψε να αρθούν, προτού σκληρύνει περαιτέρω αυτά τα τιμωρητικά μέτρα κατά της Τεχεράνης.
Αντιδρώντας σε αυτό, το Ιράν αποδεσμεύτηκε σταδιακά από το 2019 από τις περισσότερες από τις βασικές δεσμεύσεις που ανέλαβε στη Βιέννη.
Ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαδέχθηκε τον Τραμπ τον Ιανουάριο, δηλώνει ότι θέλει να επιστρέψει στη συμφωνία υπό τον όρο το Ιράν να επιστρέψει στην τήρηση των δεσμεύσεών του. Το Ιράν, από την πλευρά του, λέει ότι είναι έτοιμο να επιστρέψει στην αυστηρή τήρηση της συμφωνίας, αλλά υπό τον όρο η Ουάσινγκτον να άρει πρώτα τις κυρώσεις της.
«Έχουμε ανησυχίες σχετικά με το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν (...), τις δραστηριότητές τους στην περιοχή. Θέλουμε να μιλήσουμε για όλα αυτά. Εκτός από το τρέχον πυρηνικό ζήτημα», δήλωσε ο Μάλεϊ στο αμερικανικό ραδιόφωνο NPR.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι αναμένει «μια μακρά και δύσκολη κατά περιόδους διαδικασία», σύμφωνα με την εκπρόσωπό του Τζεν Ψάκι. Τίποτα δεν έχει αποφασιστεί, προειδοποίησε, σημειώνοντας ότι η αποστολή στη Βιένη ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου στο πρόσωπο του Μάλεϊ δείχνει τη σημασία που αποδίδει η Ουάσινγκτον σε αυτές τις διαπραγματεύσεις.