Λίγες μέρες πριν την ανακοίνωση στις 6 Οκτωβρίου των φετινών νικητών του Νόμπελ Ειρήνης στο Όσλο, τα φαβορί είναι πολλά και ανάμεσά τους συγκαταλέγονται ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι και ο φυλακισμένος Ρώσος ηγέτης της αντιπολίτευσης και δριμύς επικριτής του Βλαντίμιρ Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι.
Η λίστα των υποψηφίων παραμένει, όπως κάθε χρόνο, κρυφή, το μόνο που είναι γνωστό είναι ότι φέτος περιλαμβάνει 351 άτομα ή οργανισμούς. Σύμφωνα με το Reuters μεταξύ των φαβορί των γραφείων στοιχημάτων είναι και ο φυλακισμένος Ουιγούρος ακτιβιστής Ιλχάμ Τόχτι, αν και μια απονομή σε αυτόν θα προκαλούσε την οργή της Κίνας, όπως προ εξαετίας, όταν πάγωσε τις διπλωματικές σχέσεις με το Όσλο μετά την απονομή του βραβείου στον φυλακισμένο αντιφρονούνται Λιου Σιαομπό.
Ακτιβιστές για την ειρήνη
Για τον Χένρικ Ούρνταλ, διευθυντή του Peace Research Institute Oslo, η επιτροπή θα μπορούσε σε μια χρονιά που σηματοδοτεί την 75η επέτειο από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, να δώσει έμφαση στη συνεισφορά των ακτιβιστών στην ειρήνη.
Ο Ούρνταλ ανέφερε επείσης ως παράδειγμα την Αφγανή Μαχμπούμπα Σεράτζ, που παρά την απαγόρευση του καθεστώτος των Ταλιμπάν, συνεχίζει την εκστρατεία της υπέρ των δικαιωμάτων κοριτσιών στην εκπαίδευση και υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και παραμένει στην Καμπούλ. «Πιστεύω ότι ίσως οι πιθανότεροι υποψήφιοι θα είναι οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Ιρανές
Υπ’ αυτό το πρίσμα ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι πολλές πιθανότητες για το Νόμπελ Ειρήνης συγκεντρώνουν τη φετινή χρονιά οι Ιρανές γυναίκες που διαδήλωναν επί μήνες για τον θάνατο της νεαρής Μαχσά Αμινί μετά τη σύλληψή της για φερόμενη παραβίαση του μουσουλμανικού ενδυματολογικού κώδικα στη χώρα.
Σε μια τέτοια περίπτωση το Νόμπελ Ειρήνης θα μπορούσε να απονεμηθεί σε επιφανείς ακτιβίστριες ή στη Συμμαχία για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία στο Ιράν.
Πιθανά φαβορί θεωρούνται επίσης και οργανισμοί που καταγράφουν εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, που θα δικάσει μετά το τέλος του πολέμου τέτοιες υποθέσεις.
Ακτιβιστές κατά της κλιματικής αλλαγής
Ειδικοί, ωστόσο, θεωρούν ότι μετά το θερμότερο καλοκαίρι που καταγράφηκε φέτος στον πλανήτη αφότου τηρούνται τα σχετικά αρχεία, αλλά και μετά από μια χρονιά που σημαδεύτηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα, πολλές πιθανότητες για το Νόμπελ Ειρήνης συγκεντρώνουν και ακτιβιστές κατά της κλιματικής αλλαγής. «Πιστεύω ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε τη φετινή χρονιά να βρεθεί στο επίκεντρο του Νόμπελ Ειρήνης», λέει ο Νταν Σμιθ, διευθυντής του Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI).
Και υποδεικνύει ως πιθανούς υποψηφίους το κίνημα Fridays for Future, που ξεκίνησε το 2018 η Σουηδή ακτιβίστρια για το κλίμα, Γκρέτα Τούνμπεργκ και τον βραζιλιάνο ηγέτη των ιθαγενών, Ραονί Μετουκτίρε, που δίνει μάχες κατά της αποψίλωσης των τροπικών δασών του Αμαζονίου και υπέρ των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων.
Μεγαλύτερο φέτος το χρηματικό έπαθλο για το Νόμπελ Ειρήνης
To Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε το 2022 στον Λευκορώσο υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτωνκ, πολιτικό ηγέτη και κρατούμενο Άλες Μπιαλιάτσκι καθώς και σε δύο οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη ρωσική Memorial και την ουκρανική Center for Civil Liberties.
Τα φετινά Νόμπελ συνοδεύονται από χρηματικά βραβεία ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (κάπου 950.000 ευρώ), δηλαδή κατά ένα εκατομμύριο σουηδικές κορώνες περισσότερα σε σχέση με πέρυσι
Τα βραβεία θεσμοθετήθηκαν το 1895 από τον Σουηδό εφευρέτη και βιομήχανο Άλφρεντ Νόμπελ, ο οποίος στη διαθήκη του σημείωσε ότι θα πρέπει να απονέμονται σε όσους «έχουν φέρει το μεγαλύτερο όφελος στην ανθρωπότητα τον περασμένο χρόνο» στη Φυσική, τη Χημεία, την Ιατρική, τη Λογοτεχνία και «σε εκείνον που έχει ασκήσει τη μεγαλύτερη ή καλύτερη επίδραση για την αδελφοποίηση των λαών και την κατάργηση ή μείωση των μόνιμων στρατών καθώς και τη διεξαγωγή ή η προώθηση συνεδρίων ειρήνης».
Από το 1901, τα βραβεία απονέμονται στη Στοκχόλμη και το Όσλο στην επέτειο του θανάτου του Νόμπελ, στις 10 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Νόμπελ, συνολικά 615 βραβεία Νόμπελ έχουν απονεμηθεί σε 989 άτομα και οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων 61 σε γυναίκες.