Και ξαφνικά βρίσκεται ο Βλαντίμιρ Πούτιν με την πλάτη στον τοίχο καθώς καλείται να συναινέσει στην πρόταση εκεχειρίας που η Ουκρανία δήλωσε στους Αμερικανούς πρόθυμη να υπογράψει.
Η εφαρμογή της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στη Σαουδική Αραβία από τις αντιπροσωπείες ΗΠΑ και Ουκρανίας για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός εξαρτάται πλέον από τον Ρώσο πρόεδρο, που μπορεί να έχει λιγοστά κίνητρα να τηρήσει πέραν της διατήρησης της ψευδαίσθησης του Ντόναλντ Τραμπ ότι είναι εταίρος του στην προσπάθεια τερματισμού του πολέμου.
«Η Ουκρανία συμφώνησε», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Ελπίζω ο πρόεδρος Πούτιν να συμφωνήσει επίσης. Χρειάζονται δύο για να χορέψεις ταγκό», πρόσθεσε με νόημα.
Οι όροι της πρότασης εκεχειρίας ανακοινώθηκαν μετά από οκτάωρες διαπραγματεύσεις στη Τζέντα μεταξύ των Ουκρανών και των Αμερικανών αξιωματούχων με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, Μάικ Γουόλτς. σε αντάλλαγμα για την αποδοχή της αμερικανικής πρότασης από την Ουκρανία, η κυβέρνηση Τραμπ συμφώνησε να άρει το πάγωμα της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών με το Κίεβο.
Ήταν μια συμφωνία με την οποία η Ουκρανία κατάφερε να ανακτήσει την εύνοια του Τραμπ μετά την επεισοδιακή συνάντηση του τελευταίου με τον Βολόντιμιρ Ζελένσκι τον περασμένο μήνα στο Οβάλ Γραφείο. Η αντιπροσωπεία των Ουκρανών επιβεβαίωσαν την επιθυμία του Κιέβου για τερματισμό του πολέμου, αλλά σε γενικές γραμμές έκαναν μετρημένες υποχωρήσεις.
«Είναι μια πολύ έξυπνη κίνηση από μέρους των Ουκρανών», δήλωσε ο πολιτικός επιστήμονας της RAND Corporation, Σάμιουελ Τσάραπ σημειώνοντας ότι μεταθέτουν στον Πούτιν το βάρος είτε να αποδεχθεί μια διευθέτηση, την οποία οι ίδιοι σε οποιαδήποτε άλλη περίιπτωση θα απέρριπταν, ή να ρισκάρει να προκαλέσει την οργή του Τραμπ.
Οι αξιώσεις του Πούτιν
Ο Τραμπ είπε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα μιλήσουν στους Ρώσους ομολόγους τους σήμερα Τετάρτη κι ότι πιθανώς θα συζητήσει κι ο ίδιοςμε τον Πούτιν εντός της εβδομάδας. Αλλά ο Ρώσος πρόεδρος μπορεί να θέσει τους δικούς του όρους, που θα είναι δύσκολο να αποδεχθούν το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του.
Οι συμφωνίες εκεχειρίας που είχαν συναφθεί μετά τις πρώτες εισβολές που είχε διατάξει ο Πούτιν στην Ουκρανία κατέρρευσαν το 2014 και το 2015 λόγω παραβιάσεων από μέρους της Ρωσίας, αφήνοντας τη σύγκρουση να σιγοβράζει μέχρι την πλήρους κλίμακα ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ενώ η Μόσχα έχει ήδη θέσει τους όρους της για τον τερματισμό του πολέμου:
- έχει απορρίψει την παρουσία ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ειρηνευτική δύναμη
- Επιμένει να κρατήσει υπό την κατοχή της τα ουκρανικά εδάφη που έχει καταλάβει μέχρι τώρα
- ζητά να εγκαταλείψει η Ουκρανία τις ενταξιακές φιλοδοξίες της στο ΝΑΤΟ
- και να προκηρυχθούν προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία
Η μπάλα στο γήπεδο της Ρωσίας
Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν τη συμφωνία στη Τζέντα με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ να κάνει λόγο για «αξιοσημείωτη εξέλιξη» σημειώνοντας ότι «το μπαλάκι είναι τώρα στο γήπεδο της Ρωσίας, που πρέπει να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός και τερματισμό των εχθροπραξιών».
Σύμφωνα με Βρετανό αξιωματούχο παρασκηνιακά έλαβε χώρα εντατική διπλωματία υπό το Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να τα βρουν οι Αμερικανοί με τους Ουκρανούς στη Σαουδική Αραβία.
Σύμφωνα με τον Τζον Χερμπστ της δεξαμενής σκέψης Atlantic Council και πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Ουκρανία ο Πούτιν προκειμένου να μη φανεί ότι απορρίπτει ξεκάθαρα το σχέδιο Ουάσιγκτον-Κιέβου ίσως επιχειρήσει να το επαναδιαπραγματευτεί ή να πει ότι δεν ισχύει για τα εδάφη που κατέλαβαν οι Ουκρανοι στη ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ. «Με άλλα λόγια η Μόσχα θα συνεχίσει στην πορεία της και τότε, τι θα πει η κυβέρνηση Τραμπ;»
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ, που έχει κατ' επανάληψη εκφράσει την άποψη ότι ο Πούτιν επιθυμεί την ειρήνευση, ενδέχεται, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, να ενδώσει σε κάποιες από τις αξιώσεις του Ρώσου ομολόγου του ξανανοίγοντας τη συμφωνία που έκλεισαν οι απεσταλμένοι του. Δυτικοί αξιωματούχοι των υπηρεσιών ασφαλείας λένε ότι ο Πούτιν εσκεμμένα προβάλλει μαξιμαλιστικές αξιώσεις γνωρίζοντας ότι δεν θα τις αποδεχθούν η Ουκρανία και η Ευρώπη και ο ίδιος είναι έτοιμος να συνεχίσει τον πόλεμο.
Η αποστολή Γουίτκοφ στη Μόσχα
Η πρόταση εκεχειρίας διαμορφώθηκε σε μια κρίσιμη για την Ουκρανία συγκυρία καθώς οι δυνάμεις της δέχονται έντονη πίεση στα μέτωπα εν μέσω ελλείψεων όπλων, πυρομαχικών και προσωπικού. Η διπλωματική δυναμική είναι αυτή τη στιγμή υπέρ του Κιέβου, αν και με τον ευμετάβολο Ντόναλντ Τραμπ, δεν είναι σαφές για πόσο διάστημα, σημειώνει σε ανάλυσή του ο Guardian. Πάντως το Κίεβο μπορεί να ανασάνει καθώς ξεμπλοκάρεται η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια και υποχωρούν κάπως οι ελπίδες του Πούτιν για άμεση συντριβή των Ουκρανών στα μέτωπα.
Ο απεστελμάνος του Ντόναλντ Τραμπ Στιβ Γουίτκοθ ετοιμάζεται να συναντηθεί με τον Πούτιν στη Μόσχα και μεταξύ των κινήτρων που μπορεί να του προσφέρει προκειμένου ο Ρώσος πρόεδρος να αποδεχθεί την πρόταση εκεχειρίας είναι μια συνάντηση κορυφής με τον Τραμπ.
Σε μαι πρώτη αντίδραση από τη Μόσχα μέλος της Άνω Βουλής της Ρωσίας με επιρροή, όπως τον περιγράφει το Reuters, δήλωσε ότι ότι η όποια διευθέτηση γίνει πρέπει να βασίζεται στους όρους της Μόσχας, όχι της Ουάσιγκτον.
«Η Ρωσία προελαύνει» στα μέτωπα και «συνεπώς τα πράγματα θα είναι διαφορετικά» στη διαπραγμάτευση με τη Μόσχα, τόνισε μέσω Telegram ο Κονσταντίν Κοσάτσοφ, πρόεδρος της επιτροπής διεθνών υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (η ρωσική άνω Βουλή).
«Οποιεσδήποτε συμφωνίες -με όλη την κατανόηση της ανάγκης για συμβιβασμό- θα πρέπει να κλειστούν με τους δικούς μας όρους, όχι τους αμερικανικούς. Κι αυτό δεν είναι καυχησιολογία, αλλά κατανόηση του γεγονότος ότι οι αληθινές συμφωνίες ακόμη γράφονται εκεί πέρα, στα μέτωπα. Κι αυτό πρέπει να το καταλάβουν και στην Ουάσιγκτον επίσης», πρόσθεσε.
Από την πλευρά του ο Φιοντόρ Λουκιάνοφ, επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης Συμβούλιο Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής που έχει συμβουλευτικό ρόλο στο Κρεμλίνο, σχολιάζοντας την πρόταση εκεχειρίας που συμφώνησαν οι Αμερικανοί και οι Ουκρανοί στη Τζέντα, είπε ότι «ο τρόπος που είναι διατυπωμένη είναι απίθανο να ικανοποιήσει οποιονδήποτε. Έχουμε πει πολλάκις ότι δεν θα υπάρξουν εκεχειρίες μέχρις ότου συμφωνηθούν οι όροι για μια βιώσιμοι ειρήνη», είπε ο Λουκιάνοφ. «Εν προκειμένω δεν προσδιορίζονται όροι, τα πάντα θα πρέπει να συμφωνηθούν σε κατοπινό στάδιο».