Η Τουρκία ψηφίζει σε κρίσιμες εκλογές, με την κυριαρχία του Ερντογάν να κρέμεται από μια κλωστή και οι ψηφοφόροι όλων των ηλικιών συρρέουν στα εκλογικά κέντρα.
Οι Τούρκοι ψηφίζουν σήμερα σε μία από τις σημαντικότερες εκλογές στην 100χρονη ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας, η οποία θα μπορούσε είτε να ανατρέψει τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και να σταματήσει την ολοένα και πιο αυταρχική πορεία της κυβέρνησής του είτε να εγκαινιάσει μια τρίτη δεκαετία στην ηγεμονία του.
Η κάλπη θα αποφασίσει όχι μόνο ποιος θα ηγηθεί της Τουρκίας, μιας χώρας 85 εκατομμυρίων αλλά και πώς θα κυβερνηθεί, πού θα κατευθυνθεί η οικονομία της εν μέσω μιας βαθιάς κρίσης κόστους ζωής, καθώς και της κρίσιμες επιλογές της στο πεδίο της εξωτερικής της πολιτικής.
Ηλικιωμένοι και άνθρωποι με κινητικά προβλήματα ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στην Τουρκία
Η κρισιμότητα των φετινών εκλογών στην γειτονική χώρα επιβεβαιώνεται από τις τελευταίες φωτογραφίες μέσα από τα εκλογικά κέντρα. Ηλικιωμένοι, ακόμα και σε φορεία εκλογείς, δίνουν τη μάχη τους για να φτάσει η ψήφος τους στην κάλπη. Επιστρατεύονται όλες οι υπηρεσίες, ώστε να μην πάει καμία ψήφος χαμένη.
Οι δημοσκοπήσεις έδωσαν στον κύριο αντίπαλο του Ερντογάν, τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος ηγείται της εξακομματικής συμμαχίας, ένα μικρό προβάδισμα, με δύο δημοσκοπήσεις την Παρασκευή να τον δείχνουν πάνω από το όριο του 50% που απαιτείται για την απόλυτη νίκη. Εάν κανένας από τους δύο δεν κερδίσει πάνω από το 50% των ψήφων την Κυριακή, θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος στις 28 Μαΐου.
Τα εκλογικά τμήματα στις εκλογές, οι οποίες αφορούν επίσης την ανάδειξη νέου κοινοβουλίου, θα κλείσουν στις 5 μ.μ. Ο τουρκικός νόμος απαγορεύει την ανακοίνωση οποιουδήποτε αποτελέσματος μέχρι τις 9 μ.μ. Μέχρι αργά το βράδυ της Κυριακής θα μπορούσε να υπάρχει μια καλή ένδειξη για το αν θα υπάρξει δεύτερος γύρος.
«Βλέπω αυτές τις εκλογές ως μια επιλογή μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας», δήλωσε ο Αχμέτ Καλκάν, 64 ετών, καθώς ψήφιζε στην Κωνσταντινούπολη τον Κιλιτσντάρογλου, απηχώντας τους επικριτές που φοβούνται ότι ο Ερντογάν θα κυβερνήσει ακόμη πιο αυταρχικά αν κερδίσει.
«Επέλεξα τη δημοκρατία και ελπίζω ότι η χώρα μου θα επιλέξει τη δημοκρατία», δήλωσε ο Καλκάν, συνταξιούχος εργαζόμενος στον τομέα της υγείας.
Ο Ερντογάν, 69 ετών και βετεράνος με δώδεκα εκλογικές νίκες, λέει ότι σέβεται τη δημοκρατία και αρνείται ότι είναι δικτάτορας.
Αποδεικνύοντας πώς ο πρόεδρος εξακολουθεί να έχει υποστήριξη, ο Μεχμέτ Ακίφ Καχραμάν, που επίσης ψήφισε στην Κωνσταντινούπολη, δήλωσε ότι ο Ερντογάν εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει το μέλλον ακόμη και μετά από δύο δεκαετίες στην εξουσία.
«Θεού θέλοντος, η Τουρκία θα γίνει παγκόσμιος ηγέτης», είπε στο Reuters.
Πόσο θα πλήξουν τον Ερντογάν οι σεισμόπληκτοι;
Οι εκλογές διεξάγονται τρεις μήνες μετά τους σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία που στέρησαν τη ζωή σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους. Πολλοί στις πληγείσες επαρχίες έχουν εκφράσει την οργή τους για την αργή αρχική αντίδραση της κυβέρνησης, αλλά υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι το θέμα έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο θα ψηφίσουν οι άνθρωποι.
Ο Ερντογάν, που ψήφισε στην Κωνσταντινούπολη, έσφιξε τα χέρια των εκλογικών υπαλλήλων και μίλησε σε τηλεοπτικό δημοσιογράφο στο εκλογικό κέντρο.
«Προσευχόμαστε στον Κύριο για ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα μας, το έθνος και την τουρκική δημοκρατία», είπε.
Ένας χαμογελαστός Κιλιτσντάρογλου, 74 ετών, ψήφισε στην Άγκυρα και βγήκε για να τον χειροκροτήσει το πλήθος που τον περίμενε.
«Προσφέρω την πιο ειλικρινή μου αγάπη και σεβασμό σε όλους τους πολίτες μου που πηγαίνουν στην κάλπη και ψηφίζουν. Σε όλους μας λείπει τόσο πολύ η δημοκρατία», δήλωσε στους συγκεντρωμένους δημοσιογράφους.
Οι βουλευτικές εκλογές είναι μια αμφίρροπη κούρσα μεταξύ της Λαϊκής Συμμαχίας που αποτελείται από το ισλαμιστικών ριζών Κόμμα ΑΚ (AKP) του Ερντογάν και το εθνικιστικό MHP και άλλα, και της Συμμαχίας του Έθνους του Κιλιτσντάρογλου που αποτελείται από έξι κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του κοσμικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) του, το οποίο ιδρύθηκε από τον ιδρυτή της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Αλλαγή ή ίδια ρότα; Ο ρόλος των Κούρδων ψηφοφόρων
Στο Ντιγιάρμπακιρ, μια πόλη στο κυρίως κουρδικό νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, ορισμένοι είπαν ότι ήρθε η ώρα για αλλαγή, ενώ άλλοι υποστήριξαν τον Ερντογάν.
Ουρές σχηματίστηκαν στα εκλογικά κέντρα της πόλης, ενώ περίπου 9.000 αστυνομικοί βρίσκονταν σε υπηρεσία σε όλη την επαρχία, αναφέρει το Reuters.
Οι Κούρδοι ψηφοφόροι, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 15-20% του εκλογικού σώματος, θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, με τη Συμμαχία του Έθνους να είναι απίθανο να επιτύχει μόνη της κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) δεν συμμετέχει στην κύρια συμμαχία της αντιπολίτευσης, αλλά αντιτίθεται σθεναρά στον Ερντογάν μετά την καταστολή των μελών του τα τελευταία χρόνια.
Το HDP έχει δηλώσει την υποστήριξή του στον Κιλιτσντάρογλου για την προεδρία. Συμμετέχει στις βουλευτικές εκλογές με το έμβλημα του μικρού Κόμματος της Πράσινης Αριστεράς, λόγω δικαστικής υπόθεσης που έχει καταθέσει ανώτατος εισαγγελέας με στόχο την απαγόρευση του HDP για διασυνδέσεις με Κούρδους μαχητές, τις οποίες το κόμμα αρνείται.
Ο Ερντογάν, ένας ισχυρός ρήτορας και αριστοτέχνης της προεκλογικής εκστρατείας, απολαμβάνει σκληρής αφοσίωσης από ευσεβείς Τούρκους που κάποτε αισθάνονταν αδικημένοι στην κοσμική Τουρκία και η πολιτική του σταδιοδρομία έχει επιβιώσει από μια απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, καθώς και από πολυάριθμα σκάνδαλα διαφθοράς.
H οικονομία στο επίκεντρο
Ωστόσο, αν οι Τούρκοι εκδιώξουν τον Ερντογάν, αυτό θα γίνει σε μεγάλο βαθμό επειδή είδαν την ευημερία, την ισότητα και την ικανότητά τους να καλύπτουν βασικές ανάγκες να μειώνεται, με τον πληθωρισμό που ξεπέρασε το 85% τον Οκτώβριο του 2022 και την κατάρρευση της τουρκικής λίρας.
Ο Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται ότι αν κερδίσει θα επιστρέψει στις ορθόδοξες οικονομικές πολιτικές καθώς δηλώνει και ότι θα επιδιώξει την επιστροφή της χώρας στο κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης, από το προεδρικό σύστημα του Ερντογάν που ψηφίστηκε σε δημοψήφισμα το 2017. Έχει επίσης υποσχεθεί να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος που οι επικριτές λένε ότι ο Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει για την καταστολή της διαφωνίας.
Ο Ερντογάν έχει αναλάβει τον αυστηρό έλεγχο των περισσότερων θεσμών της Τουρκίας και έχει παραγκωνίσει τους φιλελεύθερους και τους επικριτές. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην Παγκόσμια Έκθεση 2022, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει γυρίσει δεκαετίες πίσω την Τουρκία όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.