Το «πράσινο φως» από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ.
Ειδικότερα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ αναφέρει στο σχετικό tweet:
«Με χαρά σας ανακοινώνω ότι μετά τη συνάντηση που διοργάνωσα με τους Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Σουηδό πρωθυπουργό, ο πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση το συντομότερο δυνατό και να εξασφαλίσει την επικύρωση. Αυτό είναι ένα ιστορικό βήμα που καθιστά όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ισχυρότερους και ασφαλέστερους».
Την εξέλιξη είχε προδιαγράψει ο γ.γ. του Οργανισμού, Γενς Στόλτενμπεργκ, εκφράζοντας την αισιοδοξία του ότι η συμφωνία μπορεί να επέλθει στην παρούσα σύνοδο στο Βίλνιους, παρά τους όρους που έθετε ο Ερντογάν και τα παζάρια που έκανε για να δώσει τη συγκατάθεσή του.
Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος πρόεδρος είχε συνδέσει την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τον ισχυρισμό αυτόν απέρριψαν τόσο η Κομισιόν όσο και ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κάνοντας λόγο για διαφορετικές διαδικασίες, που δεν συνδέονται η μία με την άλλη.
Οπως ανακοινώθηκε, Σουηδία και Τουρκία συμφώνησαν να δημιουργήσουν έναν διμερή μηχανισμό ασφάλειας κατά της τρομοκρατίας.
Η ανακοίνωση για τη συμφωνία (άτυπη μετάφραση)
«1.Στις 10 Ιουλίου 2023, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Πρωθυπουργός της Σουηδίας Ulf Kristersson και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg συναντήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.
2. Από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η Σουηδία και η Τουρκία συνεργάστηκαν στενά για την αντιμετώπιση των θεμιτών ανησυχιών της Τουρκίας για την ασφάλεια. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η Σουηδία τροποποίησε το σύνταγμά της, άλλαξε τους νόμους της, επέκτεινε σημαντικά τη συνεργασία της για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας κατά του PKK και επανέλαβε τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκική Δημοκρατία, όλα τα βήματα που προβλέπονται στο τριμερές μνημόνιο που συμφωνήθηκε το 2022.
3. Η Σουηδία και η Τουρκική Δημοκρατία συμφωνούν σήμερα να συνεχίσουν τη συνεργασία τους τόσο στο πλαίσιο του Τριμερούς Μόνιμου Κοινού Μηχανισμού που συστάθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη το 2022, όσο και στο πλαίσιο ενός νέου διμερούς Συμφώνου Ασφάλειας που θα συνεδριάζει ετησίως σε υπουργικό επίπεδο και θα δημιουργεί ομάδες εργασίας κατά περίπτωση. Στην πρώτη συνεδρίαση αυτού του Συμφώνου Ασφαλείας, η Σουηδία θα παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη ως βάση για τη συνέχιση του αγώνα της κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της προς την πλήρη εφαρμογή όλων των στοιχείων του Τριμερούς Μνημονίου, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 4. Η Σουηδία επαναλαμβάνει ότι δεν θα παράσχει στήριξη στο YPG/PYD και στην οργάνωση που περιγράφεται ως FETÖ στην Τουρκία.
4.Τόσο η Σουηδία όσο και η Τουρκική Δημοκρατία συμφώνησαν ότι η αντιτρομοκρατική συνεργασία είναι μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια, η οποία θα συνεχιστεί και μετά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Γενικός Γραμματέας Stoltenberg επιβεβαίωσε επίσης εκ νέου ότι το ΝΑΤΟ καταδικάζει κατηγορηματικά την τρομοκρατία σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Το ΝΑΤΟ θα εντείνει σημαντικά το έργο του σε αυτόν τον τομέα, μεταξύ άλλων με τη θέσπιση, για πρώτη φορά στο ΝΑΤΟ, από τον Γενικό Γραμματέα της θέσης του Ειδικού Συντονιστή για την Αντιτρομοκρατία.
5. Δεσμευόμαστε στην αρχή ότι δεν πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί, εμπόδια ή κυρώσεις στο αμυντικό εμπόριο και τις επενδύσεις μεταξύ των Συμμάχων. Θα εργαστούμε προς την κατεύθυνση της εξάλειψης τέτοιων εμποδίων.
6. Η Σουηδία και η Τουρκική Δημοκρατία συμφώνησαν επίσης να εντείνουν την οικονομική συνεργασία, μέσω της Μεικτής Οικονομικής και Εμπορικής Επιτροπής Τουρκίας-Σουηδίας (JETCO). Τόσο η Τουρκία όσο και η Σουηδία θα επιδιώξουν να μεγιστοποιήσουν τις ευκαιρίες για την αύξηση του διμερούς εμπορίου και των επενδύσεων. Η Σουηδία θα υποστηρίξει ενεργά τις προσπάθειες για την αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων.
7. Σε αυτή τη βάση, και δεδομένων των επιταγών της αποτροπής και της άμυνας του ευρωατλαντικού χώρου, η Τουρκική Δημοκρατία θα διαβιβάσει το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση και θα συνεργαστεί στενά με τη Συνέλευση για να εξασφαλίσει την επικύρωση».
Κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης στη συνέντευξη Τύπου, ο Γενς Στόλτενμπεργκ είπε:
«Είχαμε μία επικοδομητική συζήτηση με τους κ.κ. Ερντογάν και Κρίστιανσον. Ο κ. Ερντογάν συμφώνησε να προχωρήσουμε τις διαδικασίες ένταξης της Σουηδίας, η οποία τώρα πρέπει να επικυρωθεί από την εθνοσυνέλευση το συντομότερο δυνατόν. Παραδόθηκε το μομεράντουμ που υπήρχε προ έτους για τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, για τη μεγαλύτερη ασφάλεια για την Τουρκία, και ένα ισχυρότερο ΝΑΤΟ.
Από τη Μαδρίτη οι δύο χώρες εργάστηκαν σκληρά για να λυθούν οι ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια. Κατά τη διαδικασία η Σουηδία άλλαξε τους νόμους της και έβαλε πιο σκληρούς όρους για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Τουρκίας. Η συνεργασία της Σουηδίας με την Τουρκία κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί. Συμφώνησαν να προχωρήσουν σε μία νέα συμφωνία περί ασφάλειας. Και το ΝΑΤΟ δουλεύει σε αυτό μαζί τους. Ιστορικό βήμα που κάνει το ΝΑΤΟ πιο ισχυρό και ασφαλές».
Σε ερώτηση για το τι έκανε τον κ. Ερντογάν να αλλάξει γνώμη, ο κ. Στόλτενμπεργκ απάντησε πως «ουσιαστικά είναι επιστέγασμα της συμφωνίας μας από τη Μαδρίτη. Η διαδικασία επικύρωσης με τη Φινλανδία προχώρησε και τώρα έχουμε την έγκριση του κ. Ερντογάν για τη Σουηδία».
Για το τι άλλαξε στη Σουηδία για τη συνεργασία και τη θέληση να αλλάξει τη νομοθεσία σε όσα ζητούσε ο Ερντογάν για την τρομοκρατία, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ απάντησε πως η Στοκχόλμη «κατανόησε» τις ανησυχίες της Τουρκίας και ήθελε να συνεργαστεί για να βρεθεί ένα κοινό έδαφος και να προχωρήσει η ένταξη στο ΝΑΤΟ.
«Για όλους μας είναι καλή αυτή η συμφωνία. Κυρίως για την ασφάλεια. Και μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά πλέον», είπε ακόμη ο Στόλτενμπεργκ.
Στόλτενμπεργκ: «Δεν έχω ακριβή ημερομηνία της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά θα γίνει σύντομα»
Για το πότε θα γίνει μέλος η Σουηδία στο ΝΑΤΟ, απάντησε: «Να προχωρήσουν όλες οι διαδικασίες πρώτα και από τις δύο πλευρές και μετά θα ανακοινώσουμε ημερομηνίες. Δεν εξαρτάται από μένα να σας δώσω ένα χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Πάντως ξεκαθαρίστηκε από τις δύο πλευρές ότι θα γίνει το συντομότερο δυνατόν. Έχουμε δέσμευση όμως να γίνει σύντομα. Δεν έχω συγκεκριμένη ημερομηνία. Να σεβαστούμε τα χρονοδιαγράμματα των δύο κυβερνήσεων και μετά μιλάμε για ημερομηνία ένταξης».
Σε ερώτηση για την στάση της Ουγγαρίας που ακόμη είναι αντίθετη, ο κ. Στόλτεμπεργκ απάντησε πως «το πρόβλημα λύθηκε από την στιγμή που έχουμε την συγκατάθεση της Τουρκίας».