Χωρίς συμφωνία κατέληξαν οι μαραθώνιες ολονύχτιες διαπραγματεύσεις στη Σύνοδο Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ.
Οι 27 ηγέτες διαβουλεύονταν όλο το βράδυ για να βρουν κοινό τόπο και να καταλήξουν σε συμφωνία για το σχέδιο ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών από την πανδημία του κορωνοϊού, ενώ στις 7 το πρωί ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανακοίνωσε τη λήξη της Ολομέλειας της Συνόδου, ενημερώνοντας αρχικά ότι θα συνεχιστεί στις 3 μετά το μεσημέρι και εν συνεχεία διορθώνοντας ότι θα συνεχιστεί τελικά στις 5 μ.μ.
Μεγάλο αγκάθι το ύψος των επιχορηγήσεων -Νέα πρόταση για 390 δισ. επιχορηγήσεις;
Η Σύνοδος Κορυφής εξελίσσεται σε θρίλερ για γερά νεύρα, με τους ηγέτες να συνεχίζουν το σκληρό μπρα ντε φερ κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Στο τραπέζι βρίσκονται το πακέτο 1,8 τρισ. ευρώ για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης με τα 750 δισ. ευρώ (500 δισ. επιχορηγήσεις, 250 δισ. δάνεια). Τα 750 δισ. θα συγκεντρωθούν, εξ ονόματος όλων των χωρών-μελών, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αγορές κεφαλαίων. Θα πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα προς τη στενότερη ολοκλήρωση. Κατόπιν, το ποσό αναμένεται να διατεθεί κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλία, Ισπανία κ.λπ.) που υπέστησαν τα βαρύτερα χτυπήματα από την πανδημία.
Μια ομάδα «φειδωλών» χωρών της Βόρειας Ευρώπης πιέζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής το ποσό που θα διατεθεί υπό μορφή δωρεών ή επιχορηγήσεων να είναι μικρότερο και μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου του ταμείου να διατεθεί υπό τη μορφή δανείων.
Οι τεταμένες συνομιλίες, που κοντεύουν να φθάσουν σε διάρκεια τη Σύνοδο Κορυφής στη Νίκαια (Γαλλία) πριν από 20 χρόνια, υπογραμμίζουν το χάσμα μεταξύ του Βορρά και του Νότου στην Ευρώπη.
Η απόπειρα εξεύρεσης συμβιβασμού απέτυχε χθες. Η εισήγηση να διατεθούν 400 δισ. ευρώ ως δωρεές, ενισχύσεις και επιχορηγήσεις (από 500 δισ. που προέβλεπε η αρχική πρόταση) απορρίφθηκε από το μπλοκ των «φειδωλών» του Βορρά, που θέλει το ποσό να περιοριστεί στα 350 δισεκατομμύρια.
Σύμφωνα με τους ανταποκριτές των FT και του AFP, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπάρχει νέα πρόταση για 390 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις.
Σύμφωνα με αξιωματούχο, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων της τρίτης ημέρας «υπήρξε ένα μπρα ντε φερ για το αν πρέπει το ποσό των επιχορηγήσεων να πέσει κάτω από τα 400 δισ. ή όχι». Παράλληλα, σημείωσε πως και το θέμα της σύνδεσης της χρηματοδότησης με την τήρηση των αρχών του κράτους δίκαιου «καταρρέει», με τις χώρες του Βίσεγκραντ να αντιδρούν.
Το γκρουπ των «φειδωλών» πρότεινε ακόμη να μειωθεί στα 700 δισ. το Ταμείο Ανάκαμψης (από 750 δισ. ευρώ που είναι η πρόταση της Κομισιόν).
Νωρίτερα διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι θα μπορούσαν τα δύο «μπλοκ», αυτά του Νότου και των «φειδωλών», να συμβιβαστούν στην ιδέα τού να δοθούν επιχορηγήσεις 375 δισ. ευρώ (αντί για 500 δισ.) και τα υπόλοιπα 375 δισ. σε δάνεια, όμως, όπως αναφέρει το Politico, σε αυτό αντιστέκεται έντονα ο Εμανουέλ Μακρόν.
Όπως αναφέρουν δύο διπλωματικές πηγές, ο Γάλλος πρόεδρος δεν συμφωνεί με την ιδέα, καθώς οι χώρες του Νότου επιθυμούν την πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για 500 δισ. επιχορηγήσεις και 250 δισ. δάνεια. Ο Μακρόν νωρίτερα τόνιζε στη Σύνοδο Κορυφής πως επιμένει οι επιχορηγήσεις να μην πέσουν κάτω από 400 δισ. ευρώ στη χειρότερη των περιπτώσεων.
Οι απόψεις για τη στάση της Ανγκελα Μέρκελ… διίστανται. Ενας διπλωμάτης σχολίασε πως ήταν αρνητική στην ιδέα των 375 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις (αντί για 500 δισ. που ήταν η αρχική πρόταση), ενώ άλλος πως έδειξε να είναι θετική.
Διπλωματικές πηγές έλεγαν ότι δεν αποκλείεται η Σύνοδος Κορυφής να τερματιστεί χωρίς συμφωνία και να δοθεί νέο ραντεβού τον επόμενο μήνα, ωστόσο καθώς συνέχιζαν τις διαπραγματεύσεις ως τα ξημερώματα, φαινόταν ακόμη πιθανή η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
Υπάρχουν επίσης διαφωνίες για την πρόταση να υπάρχει ρήτρα με βάση την οποία θα παγώνει η βοήθεια σε χώρες που κρίνεται ότι καταπατούν τις δημοκρατικές αρχές. Η Ουγγαρία, με τη στήριξη της Πολωνίας, απειλεί να ασκήσει βέτο εάν συμπεριληφθεί τέτοια ρήτρα.
Για αρκετούς αναλυτές, αυτή η Σύνοδος αποτελεί κρίσιμη στιγμή στα σχεδόν 70 χρόνια του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εάν οι ηγέτες δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία, πιθανόν θα προκαλέσουν αναταραχή στις κεφαλαιαγορές και θα δώσουν τροφή στη σεναριολογία και στις αμφιβολίες για το μέλλον της ΕΕ.
Politico: Ο Μισέλ προτείνει 390 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις
Σύμφωνα με το Politico, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, είπε στους ηγέτες της ΕΕ στη σύντομη συνεδρίαση νωρίς το πρωί ότι θα υποβάλει πρόταση για ένα Ταμείο Ανάκαμψης που θα καταβάλει 390 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και ότι θα προτείνει μείωση στις επιστροφές χρημάτων, σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ. Παρόλο που ο επικεφαλής του Συμβουλίου δεν προχώρησε στην ανακοίνωση συμφωνίας, διπλωμάτες αναφέρουν ότι υπάρχει κίνηση προς μια συμφωνία, όπως αναφέρει το Politico.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες πηγές, θα διανεμηθεί στις αντιπροσωπείες των 27 χωρών-μελών της ΕΕ νέα πρόταση, η οποία θα προβλέπει ότι το ποσό του Ταμείου Ανάκαμψης θα ανέρχεται σε 750 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 390 δισεκατομμύρια ευρώ θα αποτελούν επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα 360 δισεκατομμύρια ευρώ δάνεια.
Νύχτα-θρίλερ
Οι πολύωρες συζητήσεις έχουν εξαντλήσει τους ηγέτες των 27 χωρών και είναι χαρακτηριστικό πως τα μεσάνυχτα αποφασίστηκε να γίνει διάλειμμα 45 λεπτών, το οποίο τελικά κατέληξε να είναι σχεδόν τέσσερις ώρες, όπου προφανώς έγιναν διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις.
Μετά τις 4 τα ξημερώματα, ο Σαρλ Μισέλ ξεκίνησε κατ' ιδίαν συναντήσεις με όλους τους ηγέτες, με σκοπό να βρεθεί μια λύση που θα αφήσει όλες τις πλευρές ικανοποιημένες.
Λίγο αργότερα ωστόσο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ειδοποίησε τους επικεφαλής των κρατών να είναι έτοιμοι ώστε να συνεχιστεί στις 05:15 (ώρα Ελλάδος) η Ολομέλεια, κάτι που από ορισμένους αξιωματούχους χαρακτηρίστηκε ως θετικό γεγονός, καθώς ορισμένοι ηγέτες είχαν θέσει «τελεσίγραφο» πως δεν υπάρχει λόγος να συγκεντρωθούν όλοι μαζί εκτός και αν υπάρχει κάποια συμφωνία πάνω στα ποσά που θα αφορούν τα δάνεια και τις επιχορηγήσεις. Και όντως, η Ολομέλεια ξεκίνησε στις 06:30 ώρα Ελλάδος. Διήρκεσε όμως μόλις μισή ώρα. Εντέλει, στις 7 ώρα Ελλάδος διέκοψαν οριστικά τη συνάντησή τους και οι «27» έδωσαν νέο ραντεβού για απόψε στις 5 το απόγευμα. Ετσι, η Σύνοδος μπαίνει στην 4η ημέρα της, κάτι που είχε να γίνει 20 χρόνια. Τέσσερις ημέρες είχαν χρειαστεί για την κύρωση της Συνθήκης της Νίκαιας το 2000, κάτι που δείχνει το πόσο δύσκολες αλλά και κρίσιμες είναι οι διαπραγματεύσεις.
Σύνοδος Κορυφής: Ο Μακρόν κατά των «φειδωλών»
Οι συζητήσεις των τελευταίων ωρών είχαν πάντως ένταση. Ο Μακρόν μάλιστα ήταν ο πιο «επιθετικός» κατά του γκρουπ των «φειδωλών» και τα έβαλε και με τη στάση του Κουρτς, ενώ, σύμφωνα με διπλωμάτη, ενοχλημένος από τη στάση των Αυστριακών και των Ολλανδών, χτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι.
Ενταση υπήρξε και μεταξύ του Κόντε και του Ολλανδού πρωθυπουργού, Ρούτε, με τον Ιταλό ηγέτη να του λέει σε έντονο ύφος «δεν θα είσαι ήρωας για πολύ ακόμα». Το κλίμα ήταν αρκετά τεταμένο και χθες, καθώς Ολλανδία και Αυστρία δείχνουν αποφασισμένες να μην κάνουν πίσω ούτε ένα βήμα.
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε κατηγόρησε την Ολλανδία και τους συμμάχους της -Αυστρία, Σουηδία, Δανία και Φινλανδία- για «εκβιασμό».
Η θέση του πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε αντανακλά πολιτικές πραγματικότητες στην πατρίδα του, όπου οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη δυσαρέσκεια το γεγονός πως η χώρα αυτή, αναλογικά, συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους καθαρούς χρηματοδότες του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Ο Ρούτε και το συντηρητικό κόμμα του, το VVD, έχουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των ευρωσκεπτικιστικών ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές του Μαρτίου.
Η δραματική ομιλία του Μισέλ προς τους «27»
Ενδεικτικό πάντως της κατάστασης που επικρατεί μεταξύ των «27» είναι και τα όσα τους είπε ο Σαρλ Μισέλ, φανερά ανήσυχος για την εξέλιξη των συζητήσεων. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έκανε μία δραματική έκκληση να βρεθεί μία μέση λύση που να ικανοποιεί όλες τις πλευρές, ώστε να μην εμφανιστεί η Ευρώπη ως «αδύναμη που υπονομεύεται από την δυσπιστία».
«Σήμερα στον κόσμο έχουμε ξεπεράσει τους 600.000 θανάτους και αντιμετωπίζουμε μια άνευ προηγουμένου κρίση. Η ΕΕ είναι μία από τις πιο μεγάλες οικονομικές δυνάμεις στον κόσμο. Μπορώ να δω στη θέση μου πόσο σημαντικό ήταν να οικοδομήσουμε ενότητα μεταξύ μας, να ακούσουμε ο ένας τον άλλον. Άκουσα προσεκτικά τον καθένα από εσάς. Μου έχουν πει πολλοί ότι οι επιχορηγήσεις είναι πάρα πολλές. Μείωσα το ποσό για πρώτη φορά και μετά για δεύτερη φορά», είπε αρχικά και συνέχισε:
«Το ερώτημα είναι επομένως το εξής: είναι οι 27 ηγέτες υπεύθυνοι έναντι των λαών της Ευρώπης και ικανοί να οικοδομήσουν την ευρωπαϊκή ενότητα και εμπιστοσύνη; Ή, με δάκρυα, θα παρουσιάσουμε το πρόσωπο μιας αδύναμης Ευρώπης, που υπονομεύεται από τη δυσπιστία;. Καθ 'όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, τους άκουσα όλους, έδειξα τον απόλυτο σεβασμό», είπε ο Μισέλ. «Η επιθυμία μου είναι να καταλήξουμε σε συμφωνία και οι ευρωπαϊκές εφημερίδες να συζητούν αύριο για το γεγονός ότι η ΕΕ πέτυχε μια αδύνατη αποστολή. Αυτό είναι που έχω στην καρδιά μου».
Νωρίτερα χθες, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μαζί με τους ομολόγους του της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, της Ιταλίας, Τζουζέπε Κόντε, και της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, είχε συνάντηση με τους ηγέτες των «φειδωλών» χωρών (Ολλανδία, Δανία, Αυστρία, Σουηδία, Φινλανδία). Ο πρωθυπουργός εξέφρασε πως ήλπιζε να βρεθεί λύση εντός της ημέρας, όμως οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα ούτε την Κυριακή, κυρίως εξαιτίας της στάσης των Ολλανδών και των Αυστριακών.
«Διαπραγματευόμαστε εδώ και τρεις ημέρες και προφανώς δεν έχουμε κάνει αρκετή πρόοδο για να φτάσουμε σε συμφωνία. Από την πρώτη στιγμή κατέστησα σαφές ότι όλοι πρέπει να κάνουμε συμβιβασμούς, όμως αυτοί οι συμβιβασμοί δεν πρέπει να είναι τέτοιοι που να αλλοιώσουν το επίπεδο της φιλοδοξίας μας σε σχέση με μια θαρραλέα ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση του κορωνοϊού και τον οικονομικό αντίκτυπο που κόστισε. Αντιμετωπίζουμε μια οικονομική κρίση χωρίς προηγούμενο και δεν μπορούμε να αντέξουμε να εμφανιστούμε διχασμένοι ή αδύναμοι», έλεγε χθες ο Ελληνας πρωθυπουργός από τις Βρυξέλλες.
Λαγκάρντ: Θα προτιμούσα να συμφωνήσουν σε ένα φιλόδοξο πακέτο βοήθειας
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ θα προτιμούσε οι ηγέτες να συμφωνήσουν σε ένα «φιλόδοξο» πακέτο βοήθειας, παρά να κλείσουν μια συμφωνία με βιάση και με οποιοδήποτε κόστος.
«Το ιδανικό θα ήταν η συμφωνία των ηγετών να είναι φιλόδοξη σε όρους μεγέθους και σύνθεσης του πακέτου (...) έστω κι αν χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος», εξήγησε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Το σχόλιο αυτό της Λαγκάρντ αφήνει να εννοηθεί ότι αντιμετωπίζει χαλαρά την πιθανότητα αρνητικής αντίδρασης των χρηματαγορών σε περίπτωση αποτυχίας της συνόδου, αφού η ΕΚΤ διαθέτει 1 τρισεκατομμύριο ευρώ για να προσθέσει κρατικά χρέη στο χαρτοφυλάκιό της από τη δευτερογενή αγορά.