Ένας από τους καλύτερους γνώστες του συστήματος στη σημερινή Ρωσία εξηγεί στο iefimerida τι είναι αυτό που πραγματικά φοβάται ο Πούτιν με την εκλογή Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ.
Ο ερχομός του Τραμπ δημιουργεί ορισμένες δυσάρεστες συνέπειες για τον Πούτιν και το καθεστώς του, παρά το γεγονός ότι πολλοί πιστεύουν το αντίθετο. Ο Τραμπ «κλέβει» από τον Πούτιν το «μονοπώλιο» του «υπερασπιστή των παραδοσιακών αξιών» όπως και το «μονοπώλιο» του πιο απρόβλεπτου ηγέτη. Ωστόσο, οι δυτικοί πολιτικοί, στην πλειοψηφία τους, δεν καταλαβαίνουν σημαντικά πράγματα για τον Πούτιν και το καθεστώς του. Όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οι ανθρώπινες απώλειες και το βιοτικό επίπεδο των Ρώσων δεν ενδιαφέρει ούτε στο ελάχιστο τον Πούτιν. Τι είναι όμως αυτό που όντως φοβάται ο Πούτιν και πώς πρέπει οι δυτικοί ηγέτες να μιλάνε μαζί του;
Σήμερα παραθέτουμε το πρώτο μέρος της συνέντευξης με τον γνωστό Ρώσο πολιτικό σχολιαστή και παρουσιαστή του Deutsche Welle Κονσταντίν Έγγερτ. Για να καταλάβουμε δύσκολα και πολύπλοκα φαινόμενα, όπως η πουτινική Ρωσία, χρειάζεται να ακούσουμε ανθρώπους που ξέρουν το αντικείμενο πολύ καλά. Μια τέτοια ευκαιρία είναι η παρακάτω συνέντευξη. Τις τελευταίες δεκαετίες ο Έγγερτ έχει βρεθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων και έχει γνωρίσει προσωπικά πολλούς από τους πρωταγωνιστές του καθεστώτος στη Ρωσία. Είναι Μοσχοβίτης τέταρτης γενιάς και γόνος παλιάς ρωσικής αριστοκρατικής οικογένειας. Σήμερα ζει στο Βίλνιους.
Θα δουλέψει το σχέδιο του Τραμπ όσον αφορά τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας;
Κατ’ αρχάς ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ποιο είναι το σχέδιο του Τραμπ όσον αφορά την Ουκρανία. Ο στρατηγός Κιθ Κέλογκ διατυπώνει κάποιες σκέψεις αλλά δεν είναι κατανοητό αν πρόκειται για προσχέδιο για κάποιο μελλοντικό σχέδιο ή το ίδιο το σχέδιο. Ο ίδιος ο Τραμπ δεν έχει πει προς το παρόν κάτι συγκεκριμένο επί του θέματος, πλην του ότι ο Πούτιν με τις πράξεις του βλάπτει τη Ρωσία.
Κατά την άποψή μου, πρόκειται για μια περίεργη δήλωση, αν εκλάβουμε αυτή τη δήλωση κυριολεκτικά, και όχι ως κάποια εξήγηση που στοχεύει στον έξω κόσμο καθώς όποιος αξιωματούχος είχε δουλέψει με τον Πούτιν τα τελευταία 25 χρόνια και έχει αναλύσει τις κινήσεις του οφείλει να καταλαβαίνει ότι αυτό του είναι πλήρως αδιάφορο. Το αν δηλαδή βλάπτει τη Ρωσία και το πόσοι Ρώσοι θα σκοτωθούν ως αποτέλεσμα του πολέμου του.
Τον ενδιαφέρει η αφηρημένη έννοια της προσωπικής δόξας, η προσωπική του θέση στην ιστορία, αυτό είναι το πρώτο. Και το δεύτερο βέβαια είναι η επιβίωση του καθεστώτος του.
Υπό αυτή την έννοια, έχω την άποψη ότι η νέα αμερικανική διοίκηση περίμενε κάποιες αμοιβαίες πρωτοβουλίες από τον Πούτιν. Περίμεναν ότι ο Πούτιν θα συνειδητοποιήσει την ανάγκη να έχει επαφές με τον Λευκό Οίκο μετά τον ερχομό του Τραμπ. Αλλά ο Πούτιν δεν συνειδητοποιεί καθόλου αυτή την ανάγκη. Εκείνο που έχει διαμηνύσει δημοσίως είναι στην ουσία, αν όχι πλάνο πλήρους συνθηκολόγησης της Ουκρανίας, ένα πλάνο παραδοχής της ήττας της Ουκρανίας σε αυτή τη φάση.
Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή της πορείας. Και υποθέτω, και μίλησα με πολλούς ανθρώπους στην Ουάσιγκτον πριν από τις εκλογές, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ακόμη και μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές, υποθέτω ότι ο Πούτιν μπορεί να κάνει ένα πολύ μεγάλο λάθος παίρνοντας αυτή τη λεγόμενη «διακηρυκτική θέση», όπως λεγόταν στη σοβιετική διπλωματία: «Αυτό είπαμε, αυτό είναι το μόνο πράγμα στο οποίο συμφωνούμε».
Διότι η προσέγγιση του Τραμπ για τη συμφωνία είναι πολύ απλή: Όποιος δεν θα είναι έτοιμος για διαπραγματεύσεις θα φάει ξύλο. Ο Ζελένσκι εξαρχής συναντήθηκε με τον Τραμπ και επέδειξε την ετοιμότητά του να κάνει διαπραγματεύσεις με το Κρεμλίνο. Εάν το Κρεμλίνο δεν δεχθεί να κάνει διαπραγματεύσεις, θα δούμε ότι θα έχει να υποστεί τις συνέπειες αυτού.
Νομίζω ότι αυτές οι συνέπειες θα είναι αρκετά σκληρές και θα έχουν τη μορφή περισσότερων κυρώσεων προς τη Ρωσία και παροχής οπλισμού προς την Ουκρανία. Διότι δεν πιστεύω ότι ο Τραμπ νιώθει οποιαδήποτε συμπάθεια προς τον Πούτιν. Αν δούμε την πρώτη του θητεία (του Τραμπ), η Ουάσιγκτον άρχισε επιτέλους να προμηθεύει την Ουκρανία πραγματικά όπλα, εισήγαγε αρκετά σκληρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και περιόρισε σημαντικά τη ρωσική διπλωματική παρουσία στις ΗΠΑ.
Επιπλέον, σήμερα καταλαβαίνουμε ότι οι απειλές που είχε διατυπώσει ο Τραμπ για αποστασιοποίηση από το ΝΑΤΟ στην περίπτωση που οι Ευρωπαϊκές χώρες δεν θα ανεβάσουν τους στρατιωτικούς τους προϋπολογισμούς και δεν θα εκσυγχρονίσουν τους στρατούς τους έπαιξαν θετικό ρόλο. Και σήμερα έχουμε ενισχυόμενη τουλάχιστον την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Έτσι, προσωπικά περιμένω, πρώτα απ' όλα, κάποιες αναφορές για προκαταρκτικές διπλωματικές επαφές μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον και για συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες αφορούν κάποιου είδους παρουσίαση, αντίληψη που θα είχε ο Λευκός Οίκος για το θέμα αυτό.
Τι είναι αυτό που οι δυτικοί πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν για τον Πούτιν;
Δεν είναι όλοι οι δυτικοί πολιτικοί που δεν καταλαβαίνουν τον Πούτιν. Οι πολιτικοί της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης τον καταλαβαίνουν πολύ καλά. Καταλαβαίνουν ότι το ρωσικό καθεστώς φοβάται τη δύναμη. Ωστόσο, όσο πιο δυτικά κινούμαστε στην Ευρώπη, τουλάχιστον από τη γραμμή Όντερ-Νάισσε, τόσο λιγότερη είναι αυτή η κατανόηση.
Μου φαίνεται ότι το πρόβλημα των δυτικών πολιτικών συνίσταται στο γεγονός ότι υποθέτουν πως ο Πούτιν φροντίζει με κάποιον τρόπο τα συμφέροντα της χώρας και της κοινωνίας (της Ρωσίας). Όντας πολιτικοί που εκλέγονται δημοκρατικά δεν καταλαβαίνουν ότι ο Πούτιν οικοδομεί τη δομή διακυβέρνησης της Ρωσίας με την προσδοκία της πλήρους παθητικότητας και της υποχωρητικότητας του πληθυσμού. Και στην υποταγή εντός της κρατικής γραφειοκρατίας μέσω δύο απλών μοχλών: της διαφθοράς για όσους τον στηρίζουν και της φυλακής για όσους του αντιστέκονται. Ο τρίτος μοχλός είναι το απυρόβλητο αυτού του καθεστώτος λόγω της διάθεσης πυρηνικών όπλων. Στην πραγματικότητα, έτσι κυβερνάται η Ρωσία.
Δεν υπάρχουν σκέψεις ευημερίας, δεν υπάρχουν σκέψεις που σχετίζονται με τη δημοκρατική ή έστω ημι-δημοκρατική νομιμότητα στα μάτια του πληθυσμού. Ο Πούτιν δεν έχει τέτοιες ανησυχίες. Δεν τον ενδιαφέρει καθόλου η μοίρα του ρωσικού λαού. Γι' αυτόν, ο ρωσικός λαός είναι μια μάζα δουλοπάροικων που θα τον ακολουθήσουν όπου και όποτε τους πει.
Επομένως, αυτό, νομίζω, είναι το σημαντικότερο λάθος των δυτικών πολιτικών. Δεν το καταλαβαίνουν, ενώ είναι απαραίτητο να το καταλάβουν ότι το καθεστώς του Πούτιν είναι, στην πραγματικότητα, μια μεσαιωνική αυλή που μεταφέρθηκε στον 21ο αιώνα. Μια μεσαιωνική βασιλική αυλή στην οποία όποιος φέρνει καλά νέα, κολακείες και γλυκά ψέματα στον βασιλιά έχει επιτυχία. Δεν έχει επιτυχία αυτός που λέει την αλήθεια. Πρόκειται ξεκάθαρα για μια κοινωνία χτισμένη στην απόλυτη υποταγή.
Θα έλεγα ότι είναι μια χώρα που έχει πολίτες αλλά όχι κοινωνία ή μια χώρα που έχει κατοίκους αλλά όχι πολίτες, με την πολιτική έννοια. Αυτό είναι κάτι που δύσκολα καταλαβαίνουν οι δυτικοί πολιτικοί.
Υπάρχει και άλλος ένας παράγοντας που είναι μάλλον κατανοητός στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, στην Πολωνία, στις Βαλτικές χώρες και φυσικά στην Ουκρανία. Αλλά δεν είναι κατανοητός στους δυτικούς ανθρώπους. Είναι ο παράγοντας του φόβου στη ζωή των κατοίκων της Ρωσίας και ο παράγοντας του φόβου μέσα στη ρωσική γραφειοκρατία.
Εκείνο που όντως φοβάται ο ίδιος ο Πούτιν είναι το να φέρει τα πράγματα σε τέτοιο σημείο όπου οι μάζες θα ξυπνήσουν και θα πουν «φτάνει». Ακόμα και η μάζα δουλοπάροικων στη ρωσική αυτοκρατορία κατά καιρούς εξεγείρονταν, το ξέρουμε αυτό. Είναι ένας φόβος για το μέλλον του καθεστώτος και για την προσωπική του ασφάλεια. Και για αυτό ο Πούτιν δεν κάνει εκείνο το αποφασιστικό βήμα που χρειάζεται για τη διεξαγωγή κρίσιμης επιχείρησης στην Ουκρανία, δεν διεξάγει επιστράτευση.
Τμήμα των δυτικών πολιτικών, ένας - ας πούμε- συλλογικός Μακρόν - Στάρμερ, δεν καταλαβαίνουν ότι (ο Πούτιν) δεν φοβάται να έχει θύματα μεταξύ του πληθυσμού του. Θα οργανώνει επιθέσεις βασιζόμενες στον ανθρώπινο όγκο, σαν τον Στάλιν, θα ρίχνει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους πάνω σε ένα οχυρό μέχρι που το οχυρό να μείνει από πυρομαχικά και να πέσει. Αυτό όμως το καταλαβαίνει ο Γκιτάνας Ναουσέντα, το καταλαβαίνει η Κάγια Κάλλας, ίσως να το καταλαβαίνει ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος υπηρετούσε στον στρατό, αλλά όχι οι υπόλοιποι.
Εκείνο που τρομάζει τον Πούτιν είναι ο φόβος ταραχών στις μεγάλες πόλεις, ο πληθυσμός των οποίων ξεπερνάει το εκατομμύριο, πρώτα απ’ όλα βέβαια στη Μόσχα και τα προάστιά της, όπου ζουν περισσότερα από 30 εκατομμύρια άτομα. Αυτός ο φόβος στην πραγματικότητα είναι η αχίλλειος πτέρνα του Πούτιν. Ο Πούτιν φοβάται την αλλαγή του καθεστώτος.
Και εδώ προκύπτει και άλλο πρόβλημα των δυτικών κυβερνήσεων. Φοβούνται να ασκήσουν οποιαδήποτε πίεση, η οποία θα μπορούσε να ταράξει την σταθερότητα του καθεστώτος Πούτιν.
Οι δυτικοί φοβούνται την αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία
Φοβούνται κάθε πίεση που θα μπορούσε να κλονίσει τη σταθερότητα του καθεστώτος Πούτιν, γιατί αμέσως γεννιέται το ερώτημα, τι θα γίνει αν τρομακτικοί Ρώσοι φασίστες έρθουν στο Κρεμλίνο και θέλουν πραγματικά να πυροδοτήσουν μια τακτική πυρηνική βόμβα κάπου κοντά στην Πολτάβα. Αν και, από τη μία πλευρά, είναι κάπως ξεκάθαρο, κάθε πολιτικός και, παρεμπιπτόντως, κάθε στρατιωτικός, κάθε στρατηγός, φυσικά, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του όλες τις πιθανές επιλογές. Αλλά προσωπικά πιστεύω ότι αυτοί οι φόβοι μαρτυρούν μια ανεπαρκή κατανόηση της ουσίας της ρωσικής κοινωνίας και του ρωσικού καθεστώτος.
Λοιπόν, πρώτα απ' όλα, θα έλεγα, στη Δυτική Ευρώπη και κατά μία έννοια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Νομίζω ότι η προηγούμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ σίγουρα δεν κατάλαβε καθόλου με ποιον είχε να κάνει. Εν τω μεταξύ, αρκεί να αναλύσουμε την εξέγερση του Πριγκόζιν το 2023 για να καταλάβουμε ότι αυτό το καθεστώς είναι πραγματικά αδύναμο.
Κάθε καθεστώς που στηρίζεται στο φόβο είναι πάντα αδύναμο. Πάντα. Πρόκειται για ένα καθεστώς που αντιλαμβάνεται πολύ καλά τους περιορισμούς του, ακόμη και στον τομέα των πυρηνικών όπλων.
Θυμόμαστε πως το 2022, όταν ο Πούτιν άνοιξε για πρώτη φορά το στόμα του και είπε κάτι για τα πυρηνικά όπλα, ο Μπόρις Τζόνσον χρειάστηκε να πει πέντε προτάσεις επί του θέματος και ο Πούτιν το βούλωσε. Ο Πούτιν και ο στρατός του γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Ρωσία δεν θα μπορέσει να κερδίσει έναν πυρηνικό πόλεμο. Αν χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα, η Ρωσία απλώς θα εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Το ΝΑΤΟ, ως πυρηνική συμμαχία είναι πολύ πιο ισχυρή από τη Ρωσία. Επιπλέον, νομίζω ότι ο Πούτιν το αντιλαμβάνεται αυτό. Θεωρώ ότι σε περίπτωση που ο Πούτιν θέλει πραγματικά να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, εικάζω ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει διάσπαση των ελίτ.
Και παρόλο που λέγεται ότι τα πρωτόκολλα για τη χρήση πυρηνικών όπλων έχουν απλοποιηθεί σημαντικά από τη σοβιετική εποχή, δεν μπορούμε να το επαληθεύσουμε αυτό, διότι όλα αυτά τα πυρηνικά δόγματα και άλλα ανάλογα «έγγραφα», είναι στην πραγματικότητα μόνο επικοινωνιακά εργαλεία, δεν έχουν καμία σχέση με το πώς λαμβάνονται στην πραγματικότητα οι αποφάσεις. Αλλά νομίζω ότι η επιθυμία του Πούτιν να χρησιμοποιήσει ακόμη και τακτικά πυρηνικά όπλα είναι ικανή να προκαλέσει διάσπαση της ελίτ και ακόμη και αντιπαράθεση μέσα στον στρατό. Διότι σε αυτό το σημείο, κάθε ρεαλιστικά σκεπτόμενος άνθρωπος θα συνειδητοποιήσει ότι στην καλύτερη δυνατή έκβαση, η υπόλοιπη ρωσική ελίτ προορίζεται να ζει σε ένα αεριζόμενο καταφύγιο και να τρώει κονσέρβες για το υπόλοιπο της ζωής της.
Πιστεύω λοιπόν ότι ο ίδιος ο Πούτιν δεν θα φλερτάρει με αυτή την ιδέα. Επιπλέον, κάθε σχετικά ρεαλιστικά σκεπτόμενος και σχετικά μορφωμένος στρατηγός στη Ρωσία καταλαβαίνει ένα πολύ απλό πράγμα. Ένα πυρηνικό βλήμα ονομάζεται τακτικό από τον προσδιορισμό της ισχύος του. Η χρήση πυρηνικών όπλων ακόμη και χαμηλής ισχύος έχει πάντα στρατηγικές και όχι τακτικές συνέπειες. Οι συνέπειες αυτές είναι τέτοιες που δεν μπορεί κανείς να τις υπολογίσει.
Για αυτό είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι αν ο Πούτιν φοβάται να προκηρύξει επιστράτευση, ανησυχώντας για πιθανές ταραχές γιατί ο κόσμος θα του πει ότι δεν θέλει να πεθάνει, πολύ περισσότερο δε νομίζω να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Διότι θα καταλαβαίνει ότι πιθανότατα αυτό θα είναι το τέλος και του ιδίου και εκείνης της Ρωσίας την οποία διοικεί.
Έτσι, νομίζω ότι η Δύση δεν έχει το θάρρος να ασκήσει πίεση και δεν έχει το θάρρος να πει ένα πολύ απλό πράγμα: «Δεν μας ενδιαφέρουν οι εσωτερικές συνέπειες στη Ρωσία από αυτό που θα κάνουμε για να κερδίσει η Ουκρανία (τον πόλεμο)». Αυτή η απλή φράση δεν έχει ειπωθεί ακόμη από κανέναν, εκτός από τους πολιτικούς της κεντρικής Ευρώπης και των κρατών της Βαλτικής. Και αυτή η φράση θα πρέπει να ειπωθεί κάποια στιγμή.
Είπατε ότι η προηγούμενη διοίκηση των ΗΠΑ δεν καταλάβαινε αυτά τα πράγματα. Εννοείτε ότι η νέα διοίκηση τα καταλαβαίνει;
Δεν ξέρουμε ακόμη πώς αυτή η ιδέα της «Αμερικής πρώτα», αυτό το America First, θα διαμορφωθεί με καθαρά πρακτικούς όρους. Γνωρίζουμε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία ήταν υπεύθυνη για τον, ας πούμε, στρατηγικό σχεδιασμό, διοικούνταν από «περιστέρια» όπως ο Τζέικ Σάλιβαν και ο Μπιλ Μπερνς. Γνωρίζω τον Μπερνς αρκετά καλά προσωπικά. Ήταν πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία για αρκετά χρόνια. Έχω έρθει σε επαφή μαζί του. Αυτή η διοίκηση συμπεριφερόταν με τη Μόσχα λες και είχε να κάνει ακόμα με τον Μπρέζνιεφ και την Πολιτμπιρό.
Δηλαδή, η κατοχή πυρηνικών όπλων από τον Πούτιν καθόρισε όλο το φάσμα των αντιδράσεων στη ρωσική επιθετικότητα. Για να αντιμετωπίσει κανείς ρεαλιστικά το σημερινό καθεστώς στη Ρωσία, πρέπει να κατανοήσει ότι πρόκειται για ένα καθεστώς ριζικά διαφορετικό από το σοβιετικό καθεστώς, καλά, τουλάχιστον από την μετασταλινική περίοδο. Το σοβιετικό καθεστώς της μετασταλινικής περιόδου, δηλαδή του Χρουστσόφ και μέχρι τον Γκορμπατσόφ, ήταν ένα καθεστώς συλλογικής κομματικής ηγεσίας της χώρας.
Ήταν ένα καθεστώς θα έλεγα, όχι δημοκρατίας, αλλά περιορισμένης ελευθερίας της διαβούλευσης. Ακόμη και, ίσως, αρκετά σοβαρής ελευθερίας συζήτησης εντός του Πολιτικού Γραφείου. Αρκεί να διαβάσει κανείς τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Πολιτικού Γραφείου που δημοσιοποιήθηκαν, ας πούμε, κατά τον ένα ή ενάμιση χρόνο που προηγήθηκε της εισβολής στο Αφγανιστάν τον Δεκέμβριο του '79.
Πρόκειται για μια αρκετά ελεύθερη και αιχμηρή συζήτηση των πολιτικών. Όχι δημοκρατικών πολιτικών, αλλά πολιτικών με τις δικές τους απόψεις. Η σημερινή Ρωσία διοικείται από έναν άνθρωπο και την περιβάλλουσα αυλή του, όπου υπάρχει ένας ανταγωνισμός για την προσοχή του Πούτιν.
Το δεύτερο πιο σημαντικό σημείο. Σε αντίθεση με τον Πούτιν, το Πολιτικό Γραφείο, όπως και το Κόμμα και ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ προσωπικά, διοικούσαν τη Σοβιετική Ένωση, αλλά δεν τους ανήκε. Ντε φάκτο σήμερα, ο Πούτιν και ένας στενός κύκλος ανθρώπων που βρίσκονται κοντά του ελέγχουν προσωπικά ολόκληρη τη ρωσική οικονομία. Είναι ουσιαστικά περιουσία τους. Αυτό επηρεάζει και τις αποφάσεις που παίρνουν.
Οποιεσδήποτε αποφάσεις για τη μοίρα της Ρωσίας σήμερα είναι επίσης αποφάσεις όχι μόνο για περιουσιακά στοιχεία, αλλά για τη ζωή και το θάνατο των ηγετικών στελεχών του καθεστώτος. Αν δεν το λάβετε αυτό υπόψη σας και φαντάζεστε ότι με κάποιο τρόπο επειδή ο Πούτιν έχει πυρηνικά όπλα μπορείτε να του μιλάτε όπως στον Μπρέζνιεφ, τότε δεν θα έχετε ποτέ μια αποτελεσματική πολιτική απέναντι στη Ρωσία.
Για παράδειγμα, πιστεύω ότι ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην τελική απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία ήταν η εντελώς ηλίθια απόφαση του Μπάιντεν να απαντήσει στη συγκέντρωση (ρωσικών) στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα το χειμώνα του 2021 όχι χτυπώντας τη γροθιά του στο τραπέζι, αλλά καλώντας τον Πούτιν σε Σύνοδο κορυφής στη Γενεύη για να συζητήσουν τα πυρηνικά όπλα. Ο Πούτιν κατέληξε εκ των υστέρων στο συμπέρασμα ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με αυτή την κυβέρνηση. Έκανε λάθος κατά μία έννοια, διότι η κυβέρνηση Μπάιντεν τελικά βοήθησε την Ουκρανία αλλά αργότερα φοβήθηκε η ίδια αυτές τις ενέργειές της.
Εκείνο που νιώθει (στους άλλους) ο Πούτιν σε επίπεδο ζώου, ως παιδί από τα κακόφημα σοκάκια του Λένιγκραντ, είναι ο φόβος. Πρέπει να βλέπει άφοβους πολιτικούς μπροστά του. Υπό αυτή την έννοια η δύση θα πρέπει να υποστεί αυτή τη μετάλλαξη και απλά να ξεχάσει τον φόβο σε σχέση με τον Πούτιν.
Ποιος είναι ο λόγος που αυτά δεν τα καταλαβαίνει μερίδα των πολιτικών στη δύση; Έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλα τα αναλυτικά κέντρα τις προηγούμενες δεκαετίες δούλευαν σε άλλες κατευθύνσεις ή υπάρχει ζήτημα ρωσικής διαφθοράς στην Ευρώπη; Για παράδειγμα, στην Ελλάδα είναι πολλοί εκείνοι που στηρίζουν τον Πούτιν.
Ναι, κατ’ αρχάς υπάρχουν δίκτυα επιρροής και απευθείας πρακτορικά δίκτυα σε διάφορες χώρες. Υπό αυτή την έννοια, η Ελλάδα και η Κύπρος -που ακόμα και στα σοβιετικά χρόνια έπαιζαν τον ρόλο των ρόλο των σοβιετικών πλυντηρίων βρώμικων χρημάτων της ΚαΓκεΜπε, του Κομμουνιστικού Κόμματος- είναι στοιχεία της ντε φάκτο πολιτικής και οικονομικής υποστήριξης του Πούτιν. Το ότι στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπάρχουν αυτές οι φιλο-πουτινικές διαθέσεις δε με ξαφνιάζει καθόλου, ανάγεται ακόμα στα σοβιετικά χρόνια. Στον σύντροφο Φλωράκη, ως επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος, στους Έλληνες επιχειρηματίες που ευχαρίστως έκαναν μπίζνες με το Κρεμλίνο ακόμα επί Μπρέζνιεφ και ουσιαστικά ξέπλεναν τα χρήματα, έβγαζαν τα χρήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος και της ΚαΓκεΜπε στη δύση. Φυσικά αυτός ο παράγοντας υπάρχει.
Αλλά υπάρχει ακόμα ο παράγοντας, τον οποίον ο Πούτιν χρησιμοποιεί παντού. Είναι ο αντιαμερικανισμός, ένα πολύ σημαντικό χαρτί το οποίο παίζει ο Πούτιν απολύτως παντού. Και στη Μέση Ανατολή, και στη Μεσόγειο, και τις χώρες BRICS και τον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο. Το μίσος για την Αμερική που υπάρχει και στα αριστερά και στα δεξιά, για παράδειγμα στην ίδια την Ευρώπη, είναι ένα πολύ εύφορο περιβάλλον το οποίο ο Πούτιν εκμεταλλεύεται στο έπακρο.
Υπάρχει, όπως είπα και πριν, αυτός ο φόβος απέναντι στη Ρωσία λόγω των πυρηνικών και στη Μόσχα ξέρουν όταν χρειάζεται να τον θυμίσουν. Αλλά πράγματι υπάρχει και η διαφθορά που ανάγεται σε εκείνες τις εποχές που σας είπα. Κατά τις πρώτες δύο θητείες του Πούτιν, όταν το χρήμα έρρεε ως ποτάμι, ήρθαν μεγάλες εταιρείες στη χώρα. Ναι, κάποιες έχουν φύγει αλλά ελπίζουν να επιστρέψουν. Και υπάρχουν ομάδες πολιτικών που θεωρούν ότι ας πάει να πνιγεί η Ουκρανία και είναι πιο σημαντικό να έχουν δίπλα τους τη Ρωσία στην αντιπαράθεση με την Κίνα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι σήμερα η εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα έχει μεγαλώσει σημαντικά.
Με άλλα λόγια, υπάρχει πλήθος παραγόντων, σαν να λέμε νημάτων, τα οποία μπορεί να τραβάει ο Πούτιν. Αλλά πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά την πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια, οι φιλο-ρωσικές, φιλοπουτινικές διαθέσεις μειώθηκαν σημαντικά στη δύση. Η αγριότητα, η προφανής αναιτιότητα αυτής της εισβολής άνοιξε τα μάτια σε πολλούς.
Αν δούμε σήμερα για παράδειγμα την Ισπανία ή την Ιταλία, όπου υπάρχουν πολύ διαφορετικές κυβερνήσεις, θα περιμέναμε πέντε χρόνια νωρίτερα ότι η κυβέρνηση της Ισπανίας, ως απόγονοι αριστερών, θα κοιτούν τη Μόσχα ως φωτεινή πόλη που δέχθηκε τους ηττημένους του στρατηγού Φράνκο. Ενώ οι συντηρητικοί της Ιταλίας, όπως πριν από μερικά χρόνια, θα κοιτάνε τη Μόσχα ως την πρωτεύουσα των παραδοσιακών αξιών, που αντιστέκεται στην επέλαση των μουσουλμάνων κ.ο.κ. Αλλά βλέπουμε ότι και στις δύο περιπτώσεις, και η κυβέρνηση Σάντσες και της Μελόνι στηρίζουν ενεργά την Ουκρανία.
Ο Τραμπ παίρνει από τον Πούτιν το μονοπώλιο του συντηρητισμού και του αιφνιδιασμού
Θα συμβεί ένα αρκετά ενδιαφέρον πράγμα με τους οπαδούς των ψεύτικων αφηγημάτων του Πούτιν, ότι ο ίδιος είναι ο ηγέτης των δυτικών συντηρητικών. Παραδόξως, ο ερχομός του Τραμπ και οι ενέργειές του για την αποδόμηση των αριστερών, νεομαρξιστικών αν θέλετε, αφηγημάτων στις ΗΠΑ, χτυπούν πολύ κατά του Πούτιν, ο οποίος παύει να είναι εκείνος ο φάρος αντίστασης με τους διεθνιστές και τους λοιπούς χρωματισμένους στα χρώματα του ουράνιου τόξου.
Αυτό είναι στην πραγματικότητα τεράστιος μοχλός πίεσης προς τον Πούτιν και δεν ξέρω αν το συνειδητοποιούν αυτό στην Ουάσιγκτον. Και το δεύτερο - με τον ερχομό του Τραμπ, ο Πούτιν παύει να είναι ο παγκόσμιος πρωταθλητής στην απροβλεπτότητα. Κανείς δεν μπορεί να συγκριθεί με τις απρόβλεπτες κινήσεις που κάνει ο Τραμπ. Ο Πούτιν ωχριά μπροστά του, ειδικά αν αναλογιστούμε το μέγεθος και την επιρροή των ΗΠΑ.
Δεν θα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι όλα είναι άσχημα, ότι πρέπει να σηκώσουμε τα χέρια και να πούμε ότι ο κόσμος κουράστηκε από το θέμα της Ουκρανίας και δεν μπορεί να γίνει τίποτα άλλο. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτές τις λεπτές ρωγμές που δημιουργήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Ο Πούτιν έχει εξασθενήσει αυτά τα τρία χρόνια, δεν έχει πια τόσους πόρους για την διεξαγωγή αυτού του πολέμου.
Η οικονομία της Ρωσίας εξασθενεί
Τον Οκτώβριο, η Σμπερμπάνκ έδινε δάνεια με επιτόκιο 21%, πριν λίγες μέρες ήδη ανέβηκε στο 23%. Αυτό δεν είναι δείγμα υγιούς οικονομίας αλλά ότι μάλλον το 1996 μας χτυπάει την πόρτα. Επιπλέον βλέπουμε ότι τελειώνουν για τον Πούτιν εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν και να σκοτωθούν.
Στις μικρές πόλεις, ο κόσμος βλέπει τα φέρετρα και τους ανάπηρους να επιστρέφουν και εκεί τελειώνει ο όρεξη για συμμετοχή στον πόλεμο. Οι άνθρωποι στις μεγάλες πόλεις δεν έχουν τι να χάσουν. Τώρα δεν διαμαρτύρονται γιατί ο πόλεμος βρίσκεται μακριά και μπορούν να υποκρίνονται ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Αλλά αυτό θα αλλάξει αν η κατάσταση τους ακουμπήσει. Και αυτή είναι η αχίλλειος πτέρνα του Πούτιν. Πρέπει να κατανοούμε τα αδύναμα σημεία του καθεστώτος Πούτιν και να τα πιέζουμε.