Η αύξηση των συλλήψεων σχετιζόμενων με κινεζική κατασκοπεία προκαλεί συναγερμό στην Ευρώπη και αντανακλά την αλλαγή της διάθεσης σε ολόκληρη την ήπειρο απέναντι στο Πεκίνο, λένε οι εμπειρογνώμονες, σύμφωνα με την Guardian.
Καθώς ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, έφτασε στη Σερβία για το δεύτερο σκέλος της ευρωπαϊκής περιοδείας του, οι Αρχές σε ολόκληρη την ήπειρο αντιμετώπιζαν ένα κύμα καταγγελιών για κινεζική κατασκοπεία.
Την Τρίτη, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σούνακ, αποκάλυψε ότι ένας «κακόβουλος παράγοντας» είχε θέσει σε κίνδυνο τα αρχεία μισθοδοσίας του βρετανικού στρατού, με τις αναφορές να δείχνουν την Κίνα.
Σε μια άλλη περίπτωση, τρεις Γερμανοί πολίτες συνελήφθησαν ως ύποπτοι ότι κανόνιζαν να μεταφέρουν πληροφορίες σχετικά με ευαίσθητη τεχνολογία στην Κίνα. Στην άλλη περίπτωση, ένας άνδρας με το όνομα Τζίαν Τζ., ο οποίος εργαζόταν για έναν Γερμανό ακροδεξιό ευρωβουλευτή, συνελήφθη ως ύποπτος για κατασκοπεία. Ο Μαξιμίλιαν Κραχ, ο ευρωβουλευτής της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) για τον οποίο εργαζόταν ο Τζίαν Τζ., αρνήθηκε κάθε προσωπική παράβαση.
Και στο Βέλγιο, οι αρχές ξεκίνησαν ποινική έρευνα κατά του ακροδεξιού πολιτικού Φρανκ Κρέιελμαν τον Ιανουάριο, μετά από έρευνα των Financial Times, Der Spiegel και Le Monde, σύμφωνα με την οποία είχε αξιοποιηθεί ως πράκτορας των κινεζικών μυστικών υπηρεσιών επί σειρά ετών.
Η Ευρώπη σκληραίνει την στάση της
Οι ειδικοί λένε ότι η πρόσφατη αύξηση των συλλήψεων και των ερευνών αντανακλά την αλλαγή της διάθεσης στην Ευρώπη απέναντι στις κινεζικές απειλές.
«Πολλές από αυτές τις δραστηριότητες υπάρχουν εδώ και καιρό», δήλωσε ο Martin Thorley, ανώτερος αναλυτής στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διεθνούς Οργανωμένου Εγκλήματος. «Οι χώρες έχουν πλέον αναγκαστεί να τις αντιμετωπίσουν, παρά τη δυσάρεστη φύση της αντιμετώπισής τους την ίδια στιγμή που έχουν εξαρτήσεις από την αγορά, δεσμούς με την αλυσίδα εφοδιασμού κ.λπ. στην Κίνα. Αυτό υπάρχει εδώ και καιρό και έχει αφεθεί για πολύ καιρό».
Ο Roderich Kiesewetter, γερμανός βουλευτής και πρώην αξιωματικός του στρατού, δήλωσε ότι οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες προειδοποιούσαν εδώ και «αρκετά χρόνια» για την απειλή από την Κίνα, αλλά «η προειδοποίηση … εσκεμμένα δεν εισακούστηκε».
Σημείωσε ότι οι πρόσφατες συλλήψεις στη Γερμανία θα είχαν στείλει ένα «ισχυρότερο μήνυμα» αν είχαν ανακοινωθεί πριν ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς μεταβεί στο Πεκίνο τον Απρίλιο. Αντ' αυτού, δημοσιοποιήθηκαν λίγες ημέρες μετά την επιστροφή του Σολτς στη Γερμανία.
Αναμένεται ένταση στην κινεζική δραστηριότητα στην ΕΕ
Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι ο ρυθμός των κινεζικών επιχειρήσεων επιρροής στην Ευρώπη - μέσω της παραδοσιακής κατασκοπείας και της πιο «γκρίζας» δραστηριότητας επιρροής, έχει ενταθεί, καθώς η στάση απέναντι στην Κίνα έχει σκληρύνει τα τελευταία χρόνια.
Ο Nigel Inkster, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής της βρετανικής MI6, λέει ότι η Ευρώπη έχει επικεντρωθεί περισσότερο στην απειλή των κινεζικών δραστηριοτήτων πληροφοριών από το 2019. «Η πολυπλοκότητα των ευρω-κινεζικών σχέσεων είναι τέτοια που φαίνεται να είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι θα δούμε μια αύξηση της κινεζικής δραστηριότητας, τόσο της απλής κατασκοπείας όσο και των επιχειρήσεων επιρροής», δήλωσε.
Η Κίνα απέρριψε τους ισχυρισμούς περί κατασκοπείας ως «κακόβουλη συκοφαντία».
Ο Inkster δήλωσε ότι οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ, οι αποκαλύψεις για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Xinjiang, η υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία και οι ανησυχίες για την οικονομική συμπεριφορά της Κίνας έχουν οξύνει την προσοχή των ευρωπαϊκών υπηρεσιών απέναντι στις προσπάθειες των κινεζικών μυστικών υπηρεσιών.
Οι προτεραιότητες της κινεζικής κατασκοπείας
Οι ειδικοί λένε ότι οι κινέζοι κατάσκοποι έχουν τρεις κύριες προτεραιότητες: να διαμορφώνουν τις πολιτικές και οικονομικές τάσεις σύμφωνα με τα συμφέροντα της Κίνας, να συλλέγουν πληροφορίες για ευαίσθητες βιομηχανίες και να παρακολουθούν τους πληθυσμούς της διασποράς, ιδίως τις μειονοτικές ομάδες, όπως οι Θιβετιανοί, οι Ουιγούροι και οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ.
Όταν πρόκειται για πολίτες του εξωτερικού, οι Κινέζοι κατάσκοποι έχουν διάφορους στόχους, λέει ο Thorley. «Να αποτρέψουν την κριτική, να πλευρίσουν άτομα όπου αυτό μπορεί να είναι επωφελές, να συλλέξουν πληροφορίες. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές ομάδες της διασποράς αντιμετωπίζουν διπλή απειλή ξενοφοβίας όταν οι σχέσεις με την Κίνα επιδεινώνονται, καθώς και αυξημένους κινδύνους να στοχοποιηθούν από τις κινεζικές αρχές του κομματικού κράτους».
Ο Kiesewetter πιστεύει ότι η στοχοποίηση των ομάδων της διασποράς έχει επίσης ως στόχο να τις κάνει να αισθάνονται «ανασφαλείς» και να διαδώσει το μήνυμα ότι η Γερμανία δεν μπορεί να προστατεύσει τους ανθρώπους στο έδαφός της.
Οι στόχοι της Κίνας ήταν «διαφοροποιημένοι και στρατηγικοί», δήλωσε ο Inkster. «Δεν αφορούν την καταστροφή για τη δική της περίπτωση. Εάν υπάρχει χάος, η Κίνα θα επιδιώξει να το εκμεταλλευτεί. Αλλά αυτό είναι διαφορετικό πράγμα από το να δημιουργεί πραγματικά το χάος».
Το υπουργείο «κατασκοπείας» του Πεκίνου
Οι επιχειρήσεις πληροφοριών της Κίνας θεωρούνται παραδοσιακά ότι διοικούνται από το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας (MSS), το οποίο συνδυάζει τη συλλογή πληροφοριών, τις υπηρεσίες ασφαλείας και τη μυστική αστυνομία. Έχει περιγραφεί ως ένας συνδυασμός του FBI και της CIA.
Τους τελευταίους μήνες, το MSS έχει γίνει όλο και πιο ομιλητικο σχετικά με τις δραστηριότητές του. Πέρυσι, η υπηρεσία εγκαινίασε το δικό της λογαριασμό στο WeChat, δημοσιοποιώντας τις προσπάθειές της να ξεριζώσει κατασκόπους και τρομοκράτες. Τον Ιανουάριο, κατηγόρησε την MI6 ότι προσέλαβε έναν ξένο σύμβουλο για να κατασκοπεύσει την Κίνα.
Αλλά, σημειώνει ο Thorley, υπάρχει επίσης ένα «λανθάνον δίκτυο» ιδιωτικών εταιρειών και οργανισμών στο Ηνωμένο Βασίλειο που εργάζονται για την προώθηση των συμφερόντων του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. «Δεν υπόκεινται σε μικροελέγχους … ωστόσο, αν το κόμμα το θέλει, τραβάει το λουρί και παίρνει αυτό που θέλει».
Αυτό αναδεικνύει το γεγονός ότι «η Κίνα λειτουργεί ασύμμετρα», σύμφωνα με τον Sari Arho Havrén, συνεργάτη του Royal United Services Institute. «Η πολυπλοκότητα είναι αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί, επειδή δεν μπορούμε πραγματικά να αντιστοιχίσουμε το μέγεθος των πόρων που διαθέτει σ' αυτό η Κίνα».