Την Τρίτη, μετά από δέκα εβδομάδες εντατικών διαπραγματεύσεων, οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου για τον προϋπολογισμό έφτασαν σε συμβιβασμό με την Προεδρία του Συμβουλίου σχετικά με το σχέδιο συμφωνίας για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ 2021-2027) και τους νέους ίδιους πόρους.
Ο συμβιβασμός θα πρέπει να εγκριθεί και από τα δύο αρμόδια θεσμικά όργανα της ΕΕ. Το Κοινοβούλιο πέτυχε να συμπεριληφθεί στο κείμενο της συμφωνίας αύξηση ύψους 16 δισ. ευρώ στο πακέτο που συμφωνήθηκε από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων κατά τη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούλιο. Τα 15 δισ. ευρώ θα ενισχύσουν εμβληματικά προγράμματα για την προστασία των πολιτών από την πανδημία, την παροχή ευκαιριών στην επόμενη γενιά και τη διαφύλαξη των ευρωπαϊκών αξιών, ενώ 1 δισ. ευρώ θα διατεθεί για την αύξηση της ευελιξίας την αντιμετώπιση μελλοντικών αναγκών και κρίσεων.
Κορυφαία προτεραιότητα του Κοινοβουλίου ήταν να εξασφαλίσει αυξήσεις για τα εμβληματικά προγράμματα, που κινδύνευαν να υποχρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουλίου, θέτοντας σε κίνδυνο τις δεσμεύσεις και τις προτεραιότητες της ΕΕ, ιδίως την Πράσινη Συμφωνία και το Ψηφιακό Θεματολόγιο.
Τα πρόσθετα κονδύλια θα αντληθούν κυρίως από ποσά που αντιστοιχούν σε πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού (τα οποία πρέπει να καταβάλουν οι εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ), σύμφωνα με το μακροχρόνιο αίτημα του Κοινοβουλίου να παραμένουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ τα χρήματα που παράγονται από την Ένωση.
Χάρη σε αυτόν τον συμβιβασμό, μεταξύ άλλων σημαντικών σημείων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τριπλασιάζει σε πραγματικούς όρους τα κονδύλια για το πρόγραμμα EU4Health, εξασφαλίζει το ισοδύναμο ενός επιπλέον έτους χρηματοδότησης για το Erasmus+, και διασφαλίζει τη συνέχιση της αύξησης της χρηματοδότησης της έρευνας.
Νέοι ίδιοι πόροι
Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν με την αρχή ότι το μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο κόστος αποπληρωμής του χρέους από το ταμείο ανάκαμψης δεν θα πρέπει να επιβαρύνει τα καθιερωμένα επενδυτικά προγράμματα του ΠΔΠ, ούτε να προκαλέσει μεγάλη αύξηση των εισφορών για τα κράτη μέλη βάσει του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος. Ως εκ τούτου, οι διαπραγματευτές του ΕΚ έχουν καταρτίσει χάρτη πορείας για την θέσπιση νέων ιδίων πόρων κατά την επόμενη επταετία. Αυτός ο χάρτης πορείας ενσωματώνεται στη «διοργανική συμφωνία», η οποία είναι νομικά δεσμευτικό κείμενο. Εκτός από τη συνεισφορά για τη χρήση πλαστικών από το 2021, ο χάρτης πορείας περιλαμβάνει έναν ίδιο πόρο βασιζόμενο στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών «ETS» (από το 2023, πιθανώς συνδεδεμένο με μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα), μια ψηφιακή εισφορά (από το 2024) και έναν ίδιο πόρο που βασίζεται στον φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς και χρηματοδοτική συνεισφορά που συνδέεται με τον εταιρικό τομέα ή μια νέα κοινή βάση φορολογίας εταιρειών (από το 2026).
Ενίσχυση του δημοσιονομικού ελέγχου του μέσου ανάκαμψης «NextGenerationEU»
Όσον αφορά τις δαπάνες των κονδυλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του «Next Generation EU», το Κοινοβούλιο διασφάλισε ότι τα τρία θεσμικά όργανα θα συνεδριάζουν τακτικά για να αξιολογούν την χρήση των κονδυλίων που διατίθενται βάσει του Άρθρου 122. Οι δαπάνες θα πραγματοποιούνται με διαφάνεια και το Κοινοβούλιο, μαζί με το Συμβούλιο, θα ελέγχουν τυχόν αποκλίσεις από τα σχέδια που έχουν συμφωνηθεί προηγουμένως.
Το Next Generation EU βασίζεται στο άρθρο 122 ΣΛΕΕ, το οποίο δεν προβλέπει ρόλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι διαπραγματευτές του ΕΚ πέτυχαν επίσης συμφωνία για μια νέα διαδικασία, με την οποία καθιερώνεται «εποικοδομητικός διάλογος» μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου βάσει αξιολόγησης από την Επιτροπή, προκειμένου να συμφωνηθούν οι δημοσιονομικές επιπτώσεις κάθε προτεινόμενης νέας νομικής πράξης βάσει του άρθρου 122.
Οριζόντια θέματα: στόχοι για την βιοποικιλότητα, ισότητα των φύλων και ίσες ευκαιρίες
Θα εφαρμόζονται βελτιωμένες μεθοδολογίες παρακολούθησης του κλίματος και της βιοποικιλότητας, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τουλάχιστον το 30% του συνολικού ποσού του προϋπολογισμού της Ένωσης και οι δαπάνες του Next Generation EU θα στηρίξουν τους κλιματικούς στόχους, καθώς και να διασφαλιστεί ότι 7,5% των ετήσιων δαπανών θα πραγματοποιείται για τους στόχους βιοποικιλότητας από το 2024, το οποίο θα ανέλθει σε 10% από το 2026.
Μια άλλη οριζόντια προτεραιότητα στο ΠΔΠ θα είναι η προώθηση της ισότητας των φύλων και της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου, η οποία θα συνοδεύεται από ενδελεχή αξιολόγηση των επιπτώσεων ανά φύλο και την παρακολούθηση των προγραμμάτων.
Η διαπραγματευτική ομάδα του ΕΚ για την επόμενη μακροπρόθεσμη μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της ΕΕ και των ιδίων πόρων.