Τις αποφάσεις για δημιουργία ευρωστρατού επιταχύνει η ΕΕ λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών και 'Αμυνας της ΕΕ υιοθέτησε τη στρατηγική πυξίδα σήμερα και ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, εξέφρασε την ικανοποίησή του, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για ένα «ισχυρό μήνυμα ενότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
«Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνιστά μια τεκτονική αλλαγή στην ευρωπαϊκή ιστορία» είπε ο Μπορέλ, προσθέτοντας ότι πλέον όλοι έχουν πεισθεί ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο από έναν γείτονα που είναι αποφασισμένος να διεξάγει πόλεμο.
Τι προβλέπει η Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ
Η «Στρατηγική πυξίδα» περιλαμβάνει σαφή χρονοδιαγράμματα για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ και την κάλυψη των «αμυντικών κενών», τα επόμενα χρόνια, ανέφερε ο Μπορέλ, ενώ πρόσθεσε ότι ο μέσος όρος των αμυντικών δαπανών στην ΕΕ θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά από το σημερινό 1,5% του ΑΕΠ.
Όσον αφορά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Μπορέλ δήλωσε ότι «η ΕΕ είναι έτοιμη να λάβει και άλλες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, σε συντονισμό με τους διεθνείς εταίρους», ωστόσο εκτίμησε ότι δεν θα υιοθετηθούν επισήμως εντός της εβδομάδας, παρά μόνο θα δοθούν «κατευθύνσεις» από τους Ευρωπαίους ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής.
Τέλος, ο Ζοζέπ Μπορέλ ανέφερε ότι στο Συμβούλιο της ΕΕ υπήρξε πολιτική συμφωνία για επιπλέον βοήθεια σε όπλα προς την Ουκρανία, ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Στρατηγική Πυξίδα: Το εργαλείο για να γίνει πραγματικός γεωπολιτικός παίκτης η ΕΕ
Ο Λετονός ΥΠΕΞ σε ανάρτησή του έγραψε χαρακτηριστικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση μόλις ενέκρινε τη στρατηγική πυξίδα, δίνει την απαραίτητη εργαλειοθήκη για να γίνει η ΕΕ πραγματικός γεωπολιτικός παίκτης άμυνας και ασφάλειας μαζί με το ΝΑΤΟ. Είναι μόνο η αρχή του ταξιδιού. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο επιτυχώς θα στηρίξουμε την Ουκρανία ενάντια στην επιθετικότητα της Ρωσίας».
Η ικανοποίηση της ελληνικής πλευράς για τη Στρατηγική Πυξίδα
Ικανοποίηση εκφράζει η ελληνική πλευρά για το τελικό κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» της ΕΕ που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας.
Τη χώρα μας εκπροσώπησαν οι αρμόδιοι υπουργοί, Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος. Την ικανοποίηση της ελληνικής πλευράς στην υιοθέτηση του τελικού κειμένου για τη «Στρατηγική Πυξίδα» μετέφεραν διπλωματικές πηγές.
Το τελικό κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» αποτελεί προϊόν συμφωνίας μετά από πολύμηνες και επίπονες διαπραγματεύσεις, οι οποίες επηρεάστηκαν από τις εξελίξεις στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή και -σύμφωνα με διπλωματικές πηγές- στο κείμενο γίνονται σαφείς αναφορές σε θεμελιώδεις αρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, καθώς και ρητές αναφορές σε προκλητικές μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας.
Η ελληνική πλευρά, σε στενό συντονισμό και συνεργασία με την κυπριακή πλευρά, πέτυχε την εισαγωγή λεκτικού που αναφέρεται τόσο σε βραχυπρόθεσμες προκλήσεις όσο και σε μακροπρόθεσμες, όπου μάλιστα γίνεται ρητή αναφορά στην Τουρκία.
Δένδιας: Ο αναθεωρητισμός και η στρατιωτική επιθετικότητα συνιστούν απειλή απ' όπου κι αν προέρχονται
Στο πλαίσιο αυτό, ο Νίκος Δένδιας, στην παρέμβασή του στο Συμβούλιο, υπογράμμισε ότι ο αναθεωρητισμός και η στρατιωτική επιθετικότητα συνιστούν ξεκάθαρη απειλή και υπαρκτό κίνδυνο από όπου και αν προέρχονται και ότι πρέπει κατηγορηματικά να αποθαρρύνονται και να καταδικάζονται.
Το κείμενο περιέχει σαφή αναφορά στις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την ελληνική εξωτερική πολιτική και που θα πρέπει να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών γενικότερα, όπως η ανάγκη πλήρους σεβασμού της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας εντός διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων, καθώς και η προώθηση αποτελεσματικής πολυμέρειας και διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Παράλληλα, το κείμενο υπογραμμίζει την ετοιμότητα και αποφασιστικότητα των κρατών-μελών για αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος (άρθρο 42.7 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Επίσης, το κείμενο περιέχει αναφορές στους κινδύνους που προκαλεί η αυξανόμενη αμφισβήτηση θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και η αυξανόμενη επιθετική στάση σε εναέριους χώρους, υπογραμμίζει τη σημασία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και τονίζει την ανάγκη οι εταίροι της ΕΕ να ευθυγραμμίζονται με τις αποφάσεις της στα θέματα Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας.
Στρατηγική Πυξίδα: Οι σημαντικές αναφορές για την Τουρκία
Το κείμενο περιέχει αρκετές σημαντικές αναφορές για την Τουρκία. Ειδικότερα, καθίσταται απολύτως σαφές ότι εξακολουθούν οι προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων έναντι κρατών-μελών, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. Τονίζεται, επίσης, ότι οι δράσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε ταχεία κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή. Το ίδιο αναφέρεται και για την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού.
Το σύνολο των ενεργειών αυτών της γείτονος περιλαμβάνονται ρητώς μεταξύ των απειλών και των προκλήσεων οι οποίες επηρεάζουν την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών, τις κρίσιμες υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συνόρων. Προκειμένου να προωθηθεί η επιθυμητέα από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνεργασία, υφίστανται κρίσιμες προϋποθέσεις που πρέπει να σεβαστεί από πλευράς της η Τουρκία.
Ειδικότερα, η Άγκυρα οφείλει να δεσμευθεί ότι θα ακολουθήσει την οδό της συνεργασίας, της συνεπούς αποκλιμάκωσης και της ανταπόκρισης στις ανησυχίες της Ένωσης, όπως αυτές είχαν καταγραφεί στη Δήλωση των 27 Ηγετών το Μάρτιο 2021. Υπενθυμίζεται ότι με την εν λόγω Δήλωση, η ΕΕ καλούσε ευθέως την Τουρκία να απόσχει από προκλήσεις, μονομερείς ενέργειες, παράνομες γεωτρήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Σε αντίθετη περίπτωση, η δήλωση υπενθύμιζε ότι η ΕΕ έχει στη διάθεσή της τα εργαλεία και τα μέσα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των κρατών-μελών και να θωρακίσει την περιφερειακή σταθερότητα.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έδωσε τη συγκατάθεσή της στην υιοθέτηση της «Στρατηγικής Πυξίδας» και παράλληλα κατέθεσε μονομερή εθνική δήλωση, στην οποία τονίζει ότι λόγω των προκλήσεων και απειλών που δέχεται εδώ και καιρό, οι ετήσιες αμυντικές της δαπάνες ξεπερνούν κατά πολύ το 2% το ΑΕΠ, στόχο που συμβαδίζει με την αναφορά στο κείμενο για αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τις οποίες επικαλείται το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Ελλάδα έχει επί μακρόν τονίσει την ανάγκη εξαίρεσης μέρους των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες αναφορικά με το δημόσιο χρέος και εκφράζει την ευχή όπως επιτευχθεί συμφωνία επί του σημείου αυτού το συντομότερο δυνατόν. Παρόμοια μονομερή δήλωση κατέθεσαν και άλλα κράτη-μέλη.
Τέλος, σημειώνεται ότι με την υιοθέτηση της «Στρατηγικής Πυξίδας», ενισχύονται οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την ευρωπαϊκή αυτονομία, προσπάθειες που στηρίζει η Ελλάδα, σε αρμονία πάντα με τη στρατηγική σχέση που διατηρεί με τις ΗΠΑ.
Στρατηγική Πυξίδα: Η ΕΕ πρέπει να έχει τα μέσα για να διασφαλίζει τα συμφέροντά της
Παράλληλα, το κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» τονίζει την «άνευ προηγουμένου ενότητα της ΕΕ» και επισημαίνει την ανάγκη για γρήγορη και στιβαρή δράση σε περιόδους κρίσεων. Επίσης, σημειώνεται ότι ο στόχος είναι να ενισχυθεί η πολιτικής ασφάλειας και άμυνας μέχρι το 2030.
Το 47 σελίδων κείμενο αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να έχει τα μέσα για να διασφαλίζει τόσο τα συμφέροντά της όσο και να προστατεύει τους πολίτες της, ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας με τους εταίρους, όπως το ΝΑΤΟ. Επιπροσθέτως, δίνεται έμφαση στα Δυτικά Βαλκάνια.
Σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο, υπάρχει αναφορά σε προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες κατά κρατών-μελών της ΕΕ καθώς και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, τονίζοντας τη σημασία του σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος που θα είναι τόσο προς το συμφέρον της ΕΕ όσο και της Τουρκίας.
Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας, σημειώνεται, εντάσσονται στις απειλές και τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η ΕΕ, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών της και των κρίσιμων υποδομών της, καθώς και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συνόρων.