Στις κάλπες προσέρχονται σήμερα οι Κύπριοι, προκειμένου να αναδείξουν τους εκπροσώπους της νέας Βουλής των Αντιπροσώπων.
Οι Βουλευτικές Εκλογές που διεξάγονται σήμερα στην Κύπρο πραγματοποιούνται με βάση τις διατάξεις του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου, σε συνδυασμό με τα άρθρα 62 μέχρι 72 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων εκλογέων, που έχουν δικαίωμα ψήφου στις σημερινές εκλογές, ανέρχεται στους 557.589, ο οποίος είναι κατά 14.674 μεγαλύτερος απ΄ αυτόν των βουλευτικών εκλογών του 2016 (542.915) και αποτελεί το μεγαλύτερο εκλογικό σώμα που υπήρξε στην Κύπρο σε εθνικές εκλογές. Επιπρόσθετα, 197 άτομα είναι εγγεγραμμένα στον Ειδικό κατάλογο της εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου, 50 άτομα είναι εγγεγραμμένα στον Ειδικό κατάλογο εγκλωβισμένων της εκλογικής περιφέρειας Κερύνειας, ενώ στον Ειδικο εκλογικό φυλακισμένων, 265 άτομα. (Σύνολο 558.101). Στο σύνολο των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων περιλαμβάνονται 712 Τουρκοκύπριοι.
Οι εκλογείς έχουν κατανεμηθεί σε 1.176 εκλογικά κέντρα. Από αυτά, τα 1.166 θα λειτουργήσουν στην Κύπρο, εκ των οποίων τα 16 αφορούν την εκλογή των εκπροσώπων των Θρησκευτικών Ομάδων των Μαρωνιτών και Λατίνων και τα υπόλοιπα δέκα στο εξωτερικό. Τέσσερα από αυτά θα λειτουργήσουν στην Αθήνα, δύο στη Θεσσαλονίκη και τέσσερα στο Λονδίνο.
Τις 56 έδρες της Βουλής διεκδικούν συνολικά 658 υποψήφιοι, 651 από 15 εκλογικούς κομματικούς συνδυασμούς και επτά μεμονωμένες υποψηφιότητες. Οι κομματικοί συνδυασμοί που διεκδικούν την ψήφο των πολιτών είναι: ΑΚΕΛ (Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού), Αλλαγή Γενιάς, Αλληλεγγύη, Αμμόχωστος για την Κύπρο, Αφύπνιση 2020, Δημοκρατική Παράταξη, Δημοκρατικό Κόμμα, Δημοκρατικός Συναγερμός, Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ), Ενεργοί Πολίτες - Κίνημα Ενωμένων Κυπρίων Κυνηγών, Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών, Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, Κόμμα για τα Ζώα Κύπρου, Πατριωτικός Συνασπισμός και Πνοή Λαού.
Περιλαμβάνονται 160 γυναίκες, ποσοστό 24,31%. Το 2016 οι υποψήφιοι ήταν 493 και περιλάμβαναν 108 γυναίκες, ποσοστό 21,90%. Τη θέση του Εκπροσώπου των Μαρωνιτών διεκδικούν δύο υποψήφιοι, ενώ τη θέση των Λατίνων τρεις υποψήφιοι. Ο εκπρόσωπος των Αρμενίων έχει εκλέγει χωρίς ανθυποψήφιο και ανακηρύχθηκε στις 13/5/2021.
Η Κυπριακή Δημοκρατία διαιρείται σε έξι εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες αντιστοιχούν προς τις έξι διοικητικές περιφέρειες και οι 56 βουλευτικές έδρες κατανέμονται κατά εκλογική περιφέρεια με βάση τον αριθμό των εγγεγραμμένων εκλογέων κάθε εκλογικής περιφέρειας.Η ισχύουσα κατανομή των βουλευτικών εδρών κατά εκλογική περιφέρεια έχει ως εξής:
20 βουλευτές εκλέγονται στη Λευκωσία, 12 στη Λεμεσό, 11 στην Αμμόχωστο, 6 στη Λάρνακα, 4 στην Πάφο και 3 στην Κερύνεια.
Δικαίωμα υποβολής υποψηφιότητας για εκλογή στο αξίωμα του Μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων, έχει κάθε πολίτης της Δημοκρατίας, ο οποίος:
- Συμπλήρωσε το 21ο έτος της ηλικίας του
- Δεν έχει καταδικασθεί για αδίκημα ατιμωτικό ή ηθικής αισχρότητας ή δεν έχει στερηθεί της εκλογιμότητας κατόπιν απόφασης αρμόδιου Δικαστηρίου λόγω οποιουδήποτε εκλογικού αδικήματος
- Δεν πάσχει από διανοητική νόσο που να τον καθιστά ανίκανο να ασκήσει τα καθήκοντά του ως βουλευτή.
Το ισχύον εκλογικό σύστημα προβλέπει τη διάθεση των βουλευτικών εδρών στην Α' κατανομή με το σύστημα της απλής αναλογικής, ενώ στις δύο φάσεις της Β' κατανομής εφαρμόζεται ενισχυμένη αναλογική με ποσοστά 3,6% και 7,2% αντίστοιχα.
Η προσκύρωση των βουλευτικών εδρών μετά την εξαγωγή των τελικών εκλογικών αποτελεσμάτων, γίνεται σε δύο στάδια. Προηγείται η πρώτη κατανομή εδρών, που διενεργείται από τους οικείους Εφόρους Εκλογής κάθε εκλογικής περιφέρειας ξεχωριστά, και στη συνέχεια ακολουθεί η δεύτερη κατανομή εδρών, που διενεργείται από το Γενικό Έφορο Εκλογών.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων εκλέγεται για πενταετή περίοδο, όμως αυτή μπορεί να αυτοδιαλυθεί πρόωρα, με απόφαση που λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία των Μελών της.
Ο αριθμός των σταυρών προτίμησης, που ο εκλογέας δικαιούται να σημειώσει σε υποψηφίους του συνδυασμού της εκλογής του, είναι πέντε για τη Λευκωσία, τρεις για τη Λεμεσό και την Αμμόχωστο, δύο για τη Λάρνακα και από ένας για την Πάφο και την Κερύνεια. Τονίζεται, ότι η σημείωση σταυρών προτίμησης δεν είναι υποχρεωτική, ούτε και είναι υποχρεωμένος ο εκλογέας να τοποθετήσει όλους τους σταυρούς προτίμησης, που προβλέπονται στον Νόμο. Η τυχόν τοποθέτηση περισσότερων σταυρών προτίμησης, από τον αριθμό που προβλέπει ο Νόμος, καθιστά τους σταυρούς προτίμησης άκυρους, αλλά η ψήφος που δόθηκε στον συνδυασμό θεωρείται έγκυρος. Οι επικεφαλής των κομμάτων δεν χρειάζονται σταυρό προτίμησης, γι' αυτό δίπλα από τα ονόματά τους, στο ψηφοδέλτιο, δεν υπάρχει τετραγωνάκι, εκτός εάν επέλεξαν διαφορετικά, οπότε έχουν και αυτοί τετραγωνάκι δίπλα από το όνομά τους.
Η εκλογική περιφέρεια με τους περισσότερους εκλογείς είναι η Λευκωσία με 196.194 ψηφοφόρους και ακολουθεί η Λεμεσός με 115.002, η Αμμόχωστος με 114.194, η Λάρνακα με 58.333, η Πάφος με 45.050 και η Κερύνεια με 28.816 εκλογείς.
Οι γυναίκες εκλογείς ανέρχονται 283.032 (50,76%) και οι άνδρες 274.557 (49,24%). Επίσης, το 14,73% των εκλογέων έχουν ηλικία μικρότερη των 30 ετών και το 18,55% μεγαλύτερη των 70 ετών.
Οπως ανακοίνωσε ο Γενικός Έφορος Εκλογών, την Παρασκευή 28 Μαΐου ολοκληρώθηκε η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων για εγγραφή στον ειδικό εκλογικό κατάλογο για ασθενείς με κορωνοϊό, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 65Β του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων (Τροποποιητικού) (Αρ.2) Νόμου του 2021. Υποβλήθηκαν συνολικά 91 δηλώσεις, οι οποίες, επιβεβαιώθηκαν με βάση τα στοιχεία που τηρούνται στο Υπουργείο Υγείας. Για τους αιτητές που έχουν εγγραφεί στον ειδικό εκλογικό κατάλογο, δίδεται η δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, στα ειδικά κινητά εκλογικά κέντρα. Οι εγγραφέντες στον ειδικό εκλογικό κατάλογο κατανεμήθηκαν σε επίπεδο Επαρχίας, αναλύονται ως ακολούθως: Λευκωσία: 32, Λεμεσός: 13, Λάρνακα: 15, Αμμόχωστος: 22, Πάφος: 9. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των δηλώσεων, καθώς και τη γεωγραφική διασπορά τους, θα λειτουργήσουν δέκα ειδικά κινητά εκλογικά κέντρα και συγκεκριμένα, τέσσερα στην Επαρχία Λευκωσίας, δύο στην Επαρχία Λεμεσού, και από ένα στις Επαρχίες Λάρνακας, Αμμοχώστου και Πάφου.
Οι σημερινές εκλογές διεξάγονται κάτω από αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα, που έχουν εκδοθεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, τα οποία οι Αρχές κάλεσαν ολους να εφαρμόσουν πιστά, ώστε να διασφαλιστεί η διεκπεραίωση των εκλογών χωρίς κανένα κίνδυνο για την υγεία των πολιτών. Τα πρωτόκολλα αυτά αφορούν στην ψηφοφορία, στα κινητά εκλογικά κέντρα, στη διαλογή των ψήφων, στις τελετές ανακήρυξης και στις προεκλογικές εκδηλώσεις.
Ειδικότερα, έχει καταρτιστεί πρωτόκολλο για τη ψηφοφορία, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει τήρηση απόστασης δύο μέτρων από κάθε πρόσωπο, που θα βρίσκεται στο κέντρο, με εξαίρεση οικογένειες και τους υπαλλήλους, που θα χειρίζονται τον κατάλογο και θα δίδουν τα ψηφοδέλτια, οι οποίοι θα εργάζονται πίσω από διαφανές προστατευτικό κάλυμμα. Στη βάση του ίδιου πρωτοκόλλου, κανείς δεν θα εισέρχεται σε εκλογικό κέντρο, χωρίς τη χρήση μάσκας. Οι μάσκες των ψηφοφόρων δεν μπορεί να έχουν οποιοδήποτε διακριτικό, που να φανερώνει την πρόθεση τους για το τι θα ψηφίσουν. Με εξαίρεση τους εκλογείς, όσοι θα βρίσκονται στα εκλογικά κέντρα (υπάλληλοι, εκπρόσωποι κομμάτων, ΜΜΕ) θα πρέπει:
Να έχουν διενεργήσει εξέταση ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου για την ασθένεια του COVID19, την προηγούμενη μέρα, ή
Να κατέχουν έγκυρο πιστοποιητικό εμβολιασμού για την ασθένεια του COVID-19 από τη Δημοκρατία, το οποίο να δεικνύει ότι έχουν ολοκληρώσει το εμβολιαστικό σχήμα και έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα των 7 ημερών από την τελευταία δόση, ή
Έχουν διαγνωστεί θετικοί/ες στην ασθένεια του COVID-19 και δεν έχει παρέλθει διάστημα 6 μηνών από την ημερομηνία δειγματοληψίας της αρχικής εργαστηριακής τους διάγνωσης.
Οι εκλογείς μπορούν να ψηφίσουν είτε με το εκλογικό τους βιβλιάριο είτε με το δελτίο ταυτότητάς τους. Εξαίρεση αποτελούν οι εγκλωβισμένοι, οι οποίοι μπορούν να ψηφίσουν παρουσιάζοντας οποιοδήποτε έγγραφο της Δημοκρατίας, το οποίο φέρει τη φωτογραφία τους. Ολοι οι εκλογείς υπογράφουν στον εκλογικό κατάλογο, στον χώρο που βρίσκεται δίπλα από τα στοιχεία τους.
Οι ώρες ψηφοφορίας είναι από τις 7.00 π.μ. μέχρι τις 6.00 μ.μ., με διάλειμμα μιας ώρας, μεταξύ 12.00 μ. - 1.00 μ.μ., σε ό,τι αφορά τα εκλογικά κέντρα σε Κύπρο και Ελλάδα, ενώ για τα εκλογικά κέντρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ώρες που έχουν καθοριστεί είναι από τις 8.00 π.μ. μέχρι τις 4.00 μ.μ., με διάλειμμα μεταξύ 12.00 μ. - 12.30 μ.μ., τοπική ώρα, ώστε οι κάλπες να κλείσουν την ίδια ώρα παντού.
Η διαλογή και καταμέτρηση των ψήφων θα γίνει επιτόπου, στα ίδια τα εκλογικά κέντρα, ευθύς αμέσως μετά τη λήξη της ψηφοφορίας.
Σύμφωνα με τη Νομοθεσία, οι εκπρόσωποι των συνδυασμών και των υποψηφίων μπορούν να παρακολουθούν τη διαδικασία ψηφοφορίας, καθώς επίσης της διαλογής και καταμέτρησης των ψήφων και μπορούν να φέρουν το έμβλημα των συνδυασμών, που εκπροσωπούν.
Εκτυπώθηκαν 600.000 ψηφοδέλτια τα οποία ήδη τοποθετήθηκαν στις κάλπες και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία παράδοσής τους στους προεδρεύοντες. Τα ψηφοδέλτια έχουν τυπωθεί σε χαρτί ασφαλείας, διαφορετικού χρώματος για κάθε εκλογική περιφέρεια.
Οι Τ/Κ εκλογείς έχουν κατανεμηθεί σε εκλογικά κέντρα, μαζί με Ε/Κ εκλογείς, με βάση τον τόπο διαμονής και εγγραφής τους στον εκλογικό κατάλογο. Για διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου τους θα χρησιμοποιήσουν το ίδιο ψηφοδέλτιο με τους Ε/Κ, αλλά για διευκόλυνσή τους, στα κέντρα αυτά, θα υπάρχουν οδηγίες ψηφοφορίας στην τουρκική γλώσσα, ενώ στα γραφεία των Επαρχιακών Διοικήσεων θα βρίσκονται σε επιφυλακή λειτουργοί τους γνώστες της τουρκικής, εάν παραστεί οποιαδήποτε ανάγκη.