Όποιος επισκέπτεται την Ιαπωνία παρατηρεί μια ασυνήθιστη (για τα δεδομένα οποιαδήποτε χώρας) πάστρα και καθαριότητα. Και φυσικά δεν αναφερόμαστε απλώς στον τρόπο που οργανώνουν τον προσωπικό τους χώρο, τα σπίτια τους, αλλά και τους δημόσιους χώρους.
Η κουλτούρα του λαού της Άπω Ανατολής είναι πράγματι θαυμαστή και αποδεικνύεται, όπως θα δείτε, πως η τάξη και η καθαριότητα είναι κάτι που μαθαίνουν οι Ιάπωνες από πολύ μικρή ηλικία, όσο ακόμη βρίσκονται στις τάξεις του σχολείου.
Μια συνήθεια που επιβλήθηκε λόγω... καιρού
Όπως αναφέρει το γαλλικό σάιτ slate.fr, το κλίμα στην Ιαπωνία διαδραμάτισε πολύ ενεργό ρόλο στη συνήθειά τους αυτή. Ζεστό και υγρό, συμβάλλει ώστε τα τρόφιμα να χαλάνε γρήγορα, τα βακτήρια να αναπτύσσονται επίσης αστραπιαία, όπως και να εμφανίζονται κάθε λογής έντομα. Η καλή υγιεινή λοιπόν αποτελεί προϋπόθεση καλής υγείας. Μια φράση που τώρα πλέον, στην εποχή του κορωνοϊού, έχει αποστηθίσει ολόκληρος ο πλανήτης.
Και όχι, η εκθαμβωτική καθαριότητα στους δημόσιους χώρους δεν είναι ζήτημα οργάνωσης σε κρατικό ή τοπικό επίπεδο. Οι Ιάπωνες έχουν μάθει να κρατούν οι ίδιοι καθαρούς τους χώρους όπου ζουν. Φαίνεται άλλωστε πως στη σχολή ζεν του βουδισμού, απλές καθημερινές ασχολίες, όπως η καθαριότητα και η μαγειρική, θεωρούνται πνευματικές ασκήσεις, όπως και ο διαλογισμός.
Δεν είναι τυχαίο πως στο τέλος κάθε χρόνου οι Ιάπωνες επιδίδονται στο Osoji, τη «μεγάλη καθαριότητα», που έχει ως στόχο να εξαφανίσει τα ίχνη του έτους που αφήνουν πίσω τους, προκειμένου να υποδεχτούν τη νέα χρονιά.
Όταν οι Ιάπωνες άφηναν τον κόσμο με το στόμα ανοιχτό στο Μουντιάλ
Οι Ιάπωνες λοιπόν έχουν πλήρη συνείδηση αυτής της ανάγκης τους να διατηρούν τον χώρο γύρω τους καθαρό. Οι οπαδοί της Ιαπωνίας στο Μουντιάλ του 2018 είχαν κάθε λόγο να είναι χαρούμενοι.
Η εθνική ομάδα της Ιαπωνίας είχε μόλις επικρατήσει της Κολομβίας με σκορ 2-1 στον πρώτο της αγώνα στη διοργάνωση, αλλά και στο πρώτο ματς που οι εκπρόσωποι της Άπω Ανατολής κέρδιζαν μια ομάδα της ποδοσφαιρομάνας Λατινικής Αμερικής.
Το γήπεδο στη Ρωσία έμοιαζε με βομβαρδισμένο τοπίο μετά τον αγώνα, ωστόσο οι Ιάπωνες δεν σκόπευαν να το αφήσουν έτσι. Εξοπλισμένοι με μεγάλες σακούλες σκουπιδιών, τις οποίες φρόντισαν να έχουν μαζί τους πριν τον αγώνα, οι Ιάπωνες -προς έκπληξη όλων όσοι παρακολουθούσαν τη σκηνή- άφησαν τις κερκίδες του γηπέδου καθαρές και τακτοποιημένες, όπως τις είχαν βρει.
«Δεν είναι ίδιον του ποδοσφαιρικού πολιτισμού, είναι όμως χαρακτηριστικό της ιαπωνικής κουλτούρας», είχε εξηγήσει τότε, στο BBC, ο Σκοτ Μάκλντιρ, ποδοσφαιριστής που είχε αγωνιστεί στο ιαπωνικό πρωτάθλημα.
Η εθνική Ιαπωνίας ηττήθηκε αργότερα στην ίδια διοργάνωση από εκείνη του Βελγίου. Κι αν η ήττα των παικτών σίγουρα βάραινε τα πόδια τους, η εικόνα που αντίκρισαν οι διοργανωτές από τα αποδυτήρια τούς άφησε κυριολεκτικά άφωνους. Ο χώρος ήταν καθαρός, τακτοποιημένος και σε άριστη κατάσταση, σαν να μην είχε μπει ποτέ ομάδα να κάνει χρήση των αποδυτηρίων.
Αντίστοιχες εικόνες θα δει κανείς και στο μεγάλο μουσικό φεστιβάλ Fuji Rock, το μεγαλύτερο και αρχαιότερο μουσικό φεστιβάλ της Ιαπωνίας. Οι επισκέπτες κρατούν πάντοτε τα απορρίμματα όσων πίνουν ή τρώνε και δεν τα απορρίπτουν παρά μόνο όταν φτάσουν στο πλησιέστερο καλαθάκι αχρήστων. Ακόμη και οι καπνιστές συνηθίζουν να κρατούν στην τσέπη τους ένα τασάκι, προκειμένου να μην πετούν τις γόπες τους δεξιά και αριστερά.
Η καθαριότητα μέρος της δουλειάς των Ιαπώνων
Στην καθημερινότητα, οι εργαζόμενοι σε γραφεία ή καταστήματα στην Ιαπωνία συνηθίζουν να καθαρίζουν τους δρόμους γύρω από τον χώρο της δουλειάς τους κάθε πρωί. Η αλήθεια είναι πως μια παρόμοια εικόνα δεν είναι άγνωστη ούτε στη χώρα μας, ωστόσο μάλλον αυτή περιορίζεται σε λίγα τετραγωνικά μπροστά στη βιτρίνα του μαγαζιού.
Όπως διαβάζουμε άλλωστε, τα παιδιά στις γειτονιές συγκεντρώνονται συχνά προκειμένου να καθαρίσουν τους δρόμους γύρω από τα σπίτια ή περιφερειακά των σχολείων τους. Σε κάθε περίπτωση, η συνήθεια των πολιτών να μην αφήνουν ποτέ σκουπίδια στους δρόμους κάνει το έργο τους πολύ πιο εύκολο.
Η καθαριότητα μάθημα στο σχολείου
Και ερχόμαστε στην καρδιά μιας συνήθειας που πραγματικά αποδίδει και… φαίνεται. Σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ιαπωνίας, στο τέλος της ημέρας ο δάσκαλος (ή καθηγητής) χωρίζει τους μαθητές σε πέντε ομάδες προκειμένου να ξεκινήσει η καθαριότητα του χώρου.
Οι πρώτες δύο ομάδες αναλαμβάνουν να καθαρίσουν τις αίθουσες, ενώ οι δύο επόμενες τους διαδρόμους και τις σκάλες του σχολείου. Η πέμπτη ομάδα, τέλος, αναλαμβάνει να καθαρίσει τις τουαλέτες.
Μιλώντας στο γαλλικό Μέσο, η υποδιευθύντρια του κυβερνητικού γραφείου της περιφέρειας Χιροσίμα στο Τόκιο, Μάικο Αγουάνε, εξηγεί πως «επί 12 χρόνια στο δημοτικό και στο γυμνάσιο-λύκειο, η καθαριότητα αποτελεί μέρος του καθημερινού προγράμματος των μαθητών. Μέσα στην οικογένειά μας επίσης, οι γονείς μάς μαθαίνουν πως είναι πολύ άσχημο να μην κρατάμε τα πράγματα και τον χώρο μας καθαρούς».
Το 95% των σχολείων στην Ιαπωνία δεν έχει ανάγκη από προσωπικό καθαριότητας, αφού είναι οι μαθητές τους, αγόρια και κορίτσια, που αναλαμβάνουν αυτή την υποχρέωση. Ωστόσο, δεν καθαρίζουν με τις ώρες -αρκούν 15 λεπτά την ημέρα!
Δεν είναι τυχαίο πως είναι αδιανόητο να εισέλθει κανείς στο σπίτι ή ακόμη και στη σχολική αίθουσα φορώντας τα βρώμικα παπούτσια του. Με αυτή την καθημερινή συνήθεια, οι μαθητές συνειδητοποιούν τη σημασία της τάξης και της καθαριότητας και είναι περήφανοι γι’ αυτή. Δεν θέλουν να λερώσουν ή να δημιουργήσουν χάος σε έναν χώρο, τον οποίο άλλωστε θα πρέπει να συμμαζέψουν οι ίδιοι.
«Οι Ιάπωνες είμαστε πολύ ευαίσθητοι όσον αφορά στην εικόνα μας απέναντι στους άλλους. Δεν θέλουμε οι άλλοι να πιστεύουν πως είμαστε κακοί άνθρωποι με ελλιπή παιδεία, τέτοια που να μην καθαρίζουμε τα πράγματά μας», πρόσθεσε η Αγουάνε.