Η πολυαναμενόμενη στο Κίεβο επίσκεψη των Εμανουέλ Μακρόν, Όλαφ Σολτς και Μάριο Ντράγκι δίνει την ευκαιρία στους ηγέτες των τριών μεγαλύτερων κρατών της Ευρώπης να προβούν σε χειρονομίες και εκφράσεις υποστήριξης του ουκρανικού λαού, σε μια προσπάθεια να λησμονηθεί ότι το ταξίδι τους έρχεται με σημαντική καθυστέρηση.
Ο Εμανουέλ Μακρον, ο Όλαφ Σολτς και ο Μάριο Ντράγκι μετέβησαν σήμερα το πρωί στο Ιρπίν, ένα από τα προάστια του Κιέβου που έγινε σύμβολο των καταστροφών και των ωμοτήτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής της περιοχής, τον Μάρτιο, από το ρωσικό στρατό, διαπίστωσε ανταποκριτής του Γαλλικού Πρακτορείου.
Τους ευρωπαίους ηγέτες, στους οποίους προστέθηκε ο πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Γιοχάνις, συνόδευαν ένοπλοι ουκρανοί στρατιωτικοί και ένα σημαντικό απόσπασμα ασφαλείας, καθώς και πλήθος δημοσιογράφων.
Συγκλονισμένοι Μακρόν, Ντράγκι και Σολτς από αυτά που είδαν στο Ιρπίν
Όπως και άλλοι ξένοι ηγέτες που είχαν μεταβεί στο Κίεβο πριν απ' αυτούς, οι Μακρόν, Σολτς, Ντράγκι και Γιοχάνις περπάτησαν στους δρόμους του Ιρπίν, όπου τα σημάδια των βομβαρδισμών είναι πανταχού παρόντα.
Οι ηγέτες έκαναν στους συνοδούς τους ερωτήσεις σχετικά με την επιστροφή των κατοίκων στην πόλη τους και τα προβλεπόμενα έργα ανοικοδόμησης, ενώ στη συνέχεια είδαν ένα βίντεο διάρκειας μερικών λεπτών που δείχνει το Ιρπίν πριν από τρεις μήνες, όταν μαίνονταν εκεί οι μάχες.
Στους τοίχους ενός κατεστραμμένου κτιρίου, διάβαζε κανείς «Make Europe Not War» («Κάντε Ευρώπη Όχι Πόλεμο»), μια επιγραφή που ο Μακρόν είδε και σχολίασε λέγοντας: «είναι το σωστό μήνυμα (…) είναι πολύ συγκινητικό να το βλέπει κανείς».
Μακρόν: Σφαγές και εγκλήματα πολέμου διαπράχθηκαν στο Ιρπίν
Ο γάλλος πρόεδρος δήλωσε πως σφαγές και εγκλήματα πολέμου διαπράχθηκαν στο Ιρπίν και χαιρέτισε «τον ηρωισμό» των Ουκρανών.
«Είναι μια ηρωική πόλη, σημαδεμένη από τα στίγματα της βαρβαρότητας», δήλωσε ο Μακρόν προς τους δημοσιογράφους. «Είδαμε όλοι αυτές τις εικόνες μιας πόλης κατεστραμμένης, που είναι ταυτόχρονα μια πόλη ηρωική αφού εδώ ήταν, μεταξύ άλλων, που οι Ουκρανοί σταμάτησαν το ρωσικό στρατό που κατέβαινε προς το Κίεβο. Συνεπώς αντιπροσωπεύει τον ηρωισμό του στρατού, αλλά επίσης του ουκρανικού πληθυσμού», πρόσθεσε.
Το Ιρπίν, βορειοδυτικό προάστιο του Κιέβου, υπήρξε το θέατρο σφοδρών συγκρούσεων ανάμεσα στους Ρώσους και τους Ουκρανούς κατά τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής στα τέλη Φεβρουαρίου. Ο ρωσικός στρατός κατέλαβε γρήγορα το προάστιο αυτό, που αριθμούσε πριν από τον πόλεμο 62.000 κατοίκους, και διατήρησε τον έλεγχό του στη διάρκεια του Μαρτίου.
Το Κίεβο κατηγορεί έκτοτε τις ρωσικές δυνάμεις ότι διέπραξαν εγκλήματα πολέμου στο Ιρπίν και στις γειτονικές πόλεις Μπούτσα και Μποροντιάνκα, μετά την ανακάλυψη εκατοντάδων πτωμάτων αμάχων στις κωμοπόλεις αυτές μετά την αποχώρηυση του ρωσικού στρατού στα τέλη Μαρτίου.
Τι θα συζητήσουν με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι
Μακρόν, Σολτς και Ντράγκι έχουν την ευκαιρία να δείξουν την αλληλεγγύη τους σε έναν λαό που εδώ και τέσσερις μήνες αμύνεται με νύχια και με δόντια για να αποκρούσει την επίθεση που εξαπέλυσε η Ρωσία. Και να βρεθούν επί τέλους πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολόντιμιρ Ζελένσκι για να συζητήσουν θέματα καυτά. Εδώ και εβδομάδες το Κίεβο ζητούσε από τον Γάλλο πρόεδρο να επισκεφτεί την ουκρανική πρωτεύουσα πριν τη λήξη της γαλλικής προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης στις 30 Ιουνίου, αλλά ο Μακρόν το ανέβαλε – επισήμως, όπως σχολιάζει η Le Monde – για λόγους εκλογικούς αλλά και περιμένοντας τη στιγμή που η επίσκεψη αυτή θα ήταν «χρήσιμη για τον πρόεδρο Ζελένσκι», όπως είπε προ ημερών το Ελυζέ.
Όσο για τον Σολτς, η αναβολή του ταξιδιού οφειλόταν στις εντάσεις μεταξύ Βερολίνου και Κιέβου με αφορμή τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις οπλισμού και την απροθυμία των Ουκρανών να υποδεχθούν τον «ανεπιθύμητο» Γερμανό πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγερ, που θεωρούν «ρωσόφιλο». Αλλά η ώρα σήμανε σήμερα για το ταξίδι και μετά τις επισκέψεις άλλων Ευρωπαίων ηγετών στο Κίεβο, από την πρόεδρο της Κομισιόν και τον Βρετανό πρωθυπουργό μέχρι τον Πολωνό πρόεδρο, ουδείς εκ των Σολτς, Μακρόν, Ντράγκι θα μπορούσε να πάει μόνος του τόσο καθυστερημένα.
Το «αγκάθι» των ενταξιακών φιλοδοξιών της Ουκρανίας
Η επίσκεψη δίνει την ευκαιρία στους τρεις ηγέτες και τον Ρουμάνο Πρόεδρο Κλάους Γιοχάνις να συζητήσουν ανοικτά με τον Ζελένσκι για το ευρωπαϊκό μέλλον της Ουκρανίας. Ο Ουκρανός πρόεδρος είναι έτοιμος να εγκαταλείψει το όνειρο της ένταξης στο ΝΑΤΟ – ένας από τους βασικούς στόχους του πολέμου του Πούτιν – όχι όμως και εκείνο της εισδοχής στην ΕΕ, την πόρτα της οποίας κρούει επίμονα.
Βραχυπρόθεσμα η Ουκρανία επιδιώκει να λάβει καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας – ει δυνατόν και στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 23 και 24 Ιουνίου. Η Κομισιόν ετοιμάζεται αύριο να κάνει τη σχετική εισήγηση, αλλά την τελική απόφαση θα πρέπει να λάβουν ομόφωνα οι 27, ορισμένοι εκ των οποίων εμφανίζονται απρόθυμοι για ένταξη στην ΕΕ μιας εμπόλεμης χώρας, έστω και αν η διαδικασία αυτή κρατήσει «δεκαετίες», όπως είχε πει πρόσφατα ο Μακρόν. Από τους τέσσερις ηγέτες που συναντώνται σήμερα με τον Ζελένσκι, ο Ντράγκι κι ο Γιοχάνις εμφανίζονται πιο ανοικτοί, ο Σολτς είναι επιφυλακτικός, ενώ ο Μακρόν ελπίζει να σταλεί στο Κίεβο μήνυμα ότι ανήκει στην «ευρωπαϊκή οικογένεια», αλλά όχι κάτι πιο συγκεκριμένο για να μη διαταραχθεί η ενότητα των 27, καθώς κράτη μέλη όπως η Ολλανδία, η Δανία κι η Αυστρία βάζουν όρους, ειδικά όσον αφορά στο κράτος Δικαίου στην Ουκρανία και τη μάχη κατά της διαφθοράς.
Άρα, αυτό που αναμένεται, είναι οι τρεις ηγέτες να στείλουν ένα «θετικό μήνυμα» στην Ουκρανία, χωρίς όμως να της υποσχεθούν καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας, που παραμένει αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Και να συζητήσουν την πρόταση Μακρόν για μια «ευρωπαϊκή πολιτική κοινότητα», που ανέπτυξε τον περασμένο μήνα στο Στρασβούργο και η οποία θα επιτρέπει σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Ουκρανία με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες, να ενταχθούν στις «ευρωπαϊκές βασικές αξίες» χωρίς να επιταχυνθεί η διεύρυνση της Ένωσης. Σολτς και Ντράγκι υποστηρίζουν την ιδέα αυτή, αλλά το Κίεβο, οι χώρες της Βαλτικής κι η Πολωνία βάζουν ως όρο για έναν τέτοιο διάλογο το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας για την Ουκρανία.
Ορισμένες τοποθετήσεις του Μακρόν το τελευταίο διάστημα έχουν προκαλέσει ανησυχία στο Κίεβο, όπως η δήλωσή του ότι «δεν πρέπει να ταπεινωθεί η Ρωσία» και η χθεσινή από ρουμανικό έδαφος, ότι «κάποια στιγμή η Ουκρανία θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία» για τον τερματισμό του πολέμου. Για την ουκρανική ηγεσία ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει και ο στόχος παραμένει η ανάκτηση των εδαφών που ελέγχουν πλέον οι δυνάμεις του Πούτιν. Και μολονότι ο Ζελένσκι δεν λέει όχι σε μια συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο, σε αυτή τη συγκυρία δεν τίθεται θέμα να συζητήσει για εκεχειρία, ειδικά αν περιλαμβάνει εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Μόσχα.
Τα βαρέα όπλα και τα σιτηρά
Έτερο βασικό θέμα της συζήτησης των Ευρωπαίων ηγετών με τον Ζελένσκι στο Κίεβο είναι οι παραδόσεις στην Ουκρανία βαρέων όπλων, τα οποία χρειάζεται κατεπειγόντως. Οι Ουκρανοί διαμαρτύρονται για τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις από το Βερολίνο και επιμένουν να ζητούν περισσότερες συστοιχίες πυροβόλων από τη Γαλλία και την Ιταλία.
Επί τάπητος θα τεθούν και οι προσπάθειες για την άρση του αποκλεισμού των ουκρανικών λιμανιών, ώστε να επαναληφθούν οι εξαγωγές σιτηρών ειδικά από την Οδησσό και να αμβλυνθεί η επισιτιστική κρίση – και συνεπακόλουθα ο κίνδυνος μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ – στη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική.
Μόνον που οι διαπραγματεύσεις παραμένουν δύσκολες, καθώς οι Ουκρανοί αρνούνται να αποδεχθούν αποναρκοθέτηση των λιμανιών για να μη διευκολυνθεί μια απόβαση των ρωσικών δυνάμεων. Η Γαλλία προσφέρθηκε να συνδράμει στις προσπάθειες αυτές, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, κι όπως σημειώνουν γαλλικά ΜΜΕ το θέμα δεν είναι απαραίτητα να σταλούν πολεμικά σκάφη για να συνοδεύουν τα πλοία μεταφοράς των σιτηρών, αλλά να διερευνηθεί κατά πόσον η μεταφορά αυτή μπορεί να γίνει μέσω της Ρουμανίας.