Εδώ και μήνες υπήρχε έντονη ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως προς τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών της 9ης Ιουνίου.
Η συνεχιζόμενη κρίση του πληθωρισμού και ακρίβειας, ο πόλεμος χωρίς ορατό τέλος στην Ουκρανία, η μεταναστευτική κρίση, η ενεργειακή αστάθεια και η αδυναμία ή απροθυμία ενός μέρους της κοινωνίας και των επαγγελματιών να προσαρμοστούν στις επιταγές της πράσινης μετάβασης ήταν αναμενόμενο να οδηγήσουν ένα μέρος των Ευρωπαίων ψηφοφόρων σε λαϊκιστικά και ακραία κόμματα. Τελικά υπήρξε μεν μια αύξηση στις έδρες των ακροδεξιών κομμάτων στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά η σημαντική και ίσως κρίσιμη παρενέργεια των ευρωεκλογών ήταν ο πολιτικός σεισμός στη Γαλλία με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών και οι κλυδωνισμοί στην κυβέρνηση της Γερμανίας.
Η αιφνιδιαστική απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 30 Ιουνίου και 7 Ιουλίου είναι μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη και πολιτικά και εθνικά κίνηση, λόγω της σοβαρής πιθανότητας να αναδειχθεί νικητής το κόμμα Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν και η Γαλλία να οδηγηθεί σε μια ανώμαλη πολιτικά “συγκατοίκηση” ενός κεντρώου φιλελεύθερου Προέδρου και μιας υπερδεξιάς αντιευρωπαϊκής κυβέρνησης. Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, ο Μακρόν παίζει εσκεμμένα το χαρτί των πρόωρων εκλογών, υπολογίζοντας στη φθορά που θα υποστεί το κόμμα της Λεπέν όταν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας και έρθει αντιμέτωπο με τα πολύ σοβαρά προβλήματα που δεν επιλύονται με απλοϊκές και λαϊκιστικές συνταγές. Δυνατά όμως μπαίνει στο εκλογικό παίγνιο και η γαλλική αριστερά, η οποία συνασπίστηκε σε ένα “Νέο Λαϊκό Μέτωπο” από τους Σοσιαλιστές, μέχρι και τους Κομμουνιστές και τους Τροτσκιστές, και διεκδικεί εκείνη την πρώτη θέση και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η πολιτική αυτή ζαριά όμως κινδυνεύει να μην οδηγήσει τη Γαλλία μόνο σε μια κατάσταση de facto ακυβερνησίας, αλλά να προκαλέσει ακόμη και χρηματοοικονομική κρίση, καθώς οι αγορές αντέδρασαν ήδη πολύ νευρικά, με τις μετοχές στο Χρηματιστήριο του Παρισιού να παρουσιάζουν απώλειες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων να παρουσιάζουν σημαντική άνοδο. Ο πρώην Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δήλωσε χθες πως η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές εμπεριέχει “μεγάλο ρίσκο, επειδή μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ένα χάος από το οποίο πολύ δύσκολα θα μπορέσει να βγει”.
Η πολιτική αυτή αναστάτωση δεν αγγίζει δυστυχώς μόνο τη Γαλλία, διότι μια ενδεχόμενη νίκη του αντιευρωπαϊκού υπερδεξιού Εθνικού Συναγερμού είναι εξαιρετικά πιθανό να οδηγήσει σε μπλοκάρισμα και πολλές και σημαντικές πολιτικές στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ναι μεν ο εκάστοτε Γάλλος Πρόεδρος διατηρεί την εκτελεστική εξουσία στην εξωτερική πολιτική και την άμυνα της χώρας, όμως μια ενδεχόμενη κυβέρνηση του κόμματος της Λεπέν θα συμμετέχει σε όλα τα Συμβούλια Υπουργών, πλην του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας. Ειδικά η συμμετοχή της Γαλλίας στο Eurogroup και το Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων είναι πολύ σημαντική, ενώ η χώρα διαθέτει καταστατική μειοψηφία, δηλαδή βέτο, στο διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ακόμη όμως και αν υπάρξει παράκαμψη γαλλικών αντιρρήσεων στα Συμβούλια Υπουργών, κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτεί επικύρωση από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση, όπου μια πιθανή πλειοψηφία του Εθνικού Συναγερμού ή του Νέου Λαϊκού Μετώπου μπορεί να μπλοκάρει τα πάντα.
Αλλά και στη Γερμανία η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα εύθραυστη. Ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται στα όρια των αντοχών του, καθώς η οικονομική ύφεση και η ανάγκη ενίσχυσης της Ουκρανίας έχουν προκαλέσει μια δημοσιονομική τρύπα πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, την οποία το φιλελεύθερο κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) δεν είναι διατεθειμένο να αποδεχθεί στο να κλείσει σε έλλειμμα του προϋπολογισμού. Οι φιλελεύθεροι θεωρούν ότι θα αποτελεί για αυτούς πολιτική αυτοκτονία να αποδεχθούν παράκαμψη της συνταγματικής επιταγής για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, τη στιγμή μάλιστα που ο αρχηγός του κόμματος Κρίστιαν Λίντνερ είναι και ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας. Ήδη συζητείται ανοικτά το ενδεχόμενο κατάρρευσης της κυβέρνησης συνασπισμού και προκήρυξης πρόωρων εκλογών για τον Σεπτέμβριο. Πολλά θα κριθούν στις 3 Ιουλίου, όταν και θα συναντηθούν οι ηγέτες των τριών κυβερνητικών κομμάτων.
Στο μέτωπο των Βρυξελλών και του διορισμού/εκλογής της ηγεσίας των τριών θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα πράγματα φαίνεται να είναι πολύ πιο ομαλά. Η ήττα του Εμανουέλ Μακρόν στις ευρωεκλογές περιόρισε τη δυνατότητά του να επηρεάσει τις εξελίξεις, και έτσι ο επαναδιορισμός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φαίνεται σχεδόν σίγουρος. Μεγάλες επίσης πιθανότητες συγκεντρώνει η υποψηφιότητα του Πορτογάλου Πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα για τη θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως και της Ρομπέρτα Μέτσολα για τουλάχιστον τα πρώτα διόμιση χρόνια της προεδρίας της νέας θητείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ η Εσθονή Πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας αναμένεται να αναλάβει τη σημαντική θέση του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ για τις διεθνείς σχέσεις. Πολλά είναι πιθανόν να ξεκαθαρίσουν ακόμη και σήμερα στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες.
Δύο εβδομάδες απομένουν για τον πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών και κάποια πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Φαίνεται πάντως πως η πρωτιά θα κριθεί ανάμεσα στο κόμμα της Λεπέν και την ενωμένη Αριστερά, με άγνωστο όμως ακόμη τον πήχυ της αυτοδυναμίας στην Εθνοσυνέλευση που θα κρίνει πολλά. Μέχρι τότε η Ευρώπη θα παρακολουθεί με ενδιαφέρον και κάποια αγωνία την πορεία του Χρηματιστηρίου στο Παρίσι και την απόδοση των γαλλικών ομολόγων. Ποιός να το φανταζόταν μέχρι πρόσφατα, αλλά c'est la vie.