Τρεις μέρες μετά τον φονικό σεισμό που έπληξε Τουρκία και Συρία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυστεί από παραπληροφόρηση και παραποιημένες εικόνες και βίντεο που δείχνουν μεταξύ άλλων ένα «τσουνάμι» ή ένα παιδί να κλαίει για τους γονείς του.
Τουλάχιστον 11.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον σεισμό των 7,8 Ρίχτερ που έπληξε την Τουρκία και τη Συρία τη Δευτέρα, σύμφωνα με τους τελευταίους προσωρινούς απολογισμούς.
Μετά τον σεισμό, δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου έχουν εξετάσει ψεύτικες εικόνες και βίντεο που κοινοποιήθηκαν και προβλήθηκαν χιλιάδες φορές, δείχνοντας σκηνές που φέρεται ότι να αναφέρονται στον σεισμό ή τα επακόλουθά του.
Έτσι, μια σειρά από εικόνες στο Facebook, το Instagram και το Twitter, που υποτίθεται ότι δείχνουν πανικό στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη μετά τον σεισμό στην Τουρκία, συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες αλληλεπιδράσεις.
Αλλά σε αντίστροφη αναζήτηση εικόνων από το Γαλλικό Πρακτορείο διαπιστώθηκε ότι οι φωτογραφίες χρονολογούνται από τον Ιούνιο του 2017 και δείχνουν Παλαιστίνιους να γιορτάζουν το Ιντ αλ-φιτρ στην πόλη Ναμπλούς στη Δυτική Όχθη.
Το ψεύτικο τσουνάμι
Ένα άλλο βίντεο που κοινοποιήθηκε ευρέως δείχνει ένα «τσουνάμι» που προκλήθηκε από τον σεισμό στη νότια ακτή της Τουρκίας. Αλλά η ανάλυση του βίντεο δείχνει ότι στην πραγματικότητα ήταν πλάνα από μια καταιγίδα του Μαρτίου 2017 στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής.
Ξεχωριστά, ένα βίντεο που δείχνει θεαματικά κύματα να πέφτουν σε μια ακτή που πιστεύεται ότι βρίσκεται στην Τουρκία, βρέθηκε ότι προέρχεται από μια καταιγίδα τον Ιανουάριο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ.
Μια άλλη ευρέως κοινοποιημένη εικόνα μετά τον σεισμό δείχνει έναν σκύλο να βρίσκεται δίπλα σε έναν άνθρωπο που φαίνεται να είναι θαμμένος στα ερείπια, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 1,5 εκατομμύριο προβολές στο Twitter.
Φωτογραφία του 2018
Αλλά μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνων έδειξε ότι η εικόνα αυτή ήταν στο διαδίκτυο τουλάχιστον από το 2018 και ήταν μέρος μιας σειράς που ανέβασε ο Τσέχος φωτογράφος Γιάροσλαβ Νόσκα στη φωτογραφική πλατφόρμα Alamy.
Μια άλλη φωτογραφία που κοινοποιήθηκε από αιγυπτιακά μέσα ενημέρωσης δείχνει ένα αγοράκι να κλαίει καθώς κάθεται πάνω σε ερείπια, με λεζάντα που το περιγράφει ως ένα αγόρι από τη Συρία εγκαταλελειμμένο μετά τον σεισμό.
Μετά από έλεγχο φαίνεται ότι η φωτογραφία είναι μέρος μιας σειράς σκηνοθετημένων φωτογραφιών στον ιστότοπο Shutterstock.
Άλλα βίντεο που υποτίθεται ότι δείχνουν το έδαφος ή κτίρια να τρέμουν ή να καταρρέουν είναι στην πραγματικότητα από προηγούμενους σεισμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός σεισμού του 2011 στην Ιαπωνία.