Σε μια εκτίμηση που προκαλεί ανησυχία, για σεισμό μεγέθους 7,1 έως 7,4 βαθμών που μπορεί να «δώσει» το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, κάτω από τη Θάλασσα του Μαρμαρά κοντά στην Κωνσταντινούπολη, προχώρησαν οι επιστήμονες.
Συγκεκριμένα, ερευνητές του γερμανικού Κέντρου Ωκεανογραφικών Ερευνών GEOMAR Helmholtz του Κιέλου, μαζί με συναδέλφους τους από τη Γαλλία και την Τουρκία, μπόρεσαν για πρώτη φορά να κάνουν αναλυτικές μετρήσεις στο βυθό της Θάλασσας του Μαρμαρά και να δείξουν έτσι ότι σταδιακά συσσωρεύεται τεκτονική πίεση ξανά στο μεγάλο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, το οποίο περνά κάτω και από αυτή τη θάλασσα.
Η συσσώρευση των τεκτονικών δυνάμεων «είναι αρκετή για να πυροδοτήσει ένα σεισμό με μέγεθος μεταξύ 7,1 και 7,4», δήλωσε ο Γερμανός γεωφυσικός δρ Ντίτριχ Λάνγκε του GEOMAR, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications». Να σημειωθεί βέβαια ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται αντίστοιχη πρόβλεψη για μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη. Ενα χρόνο πριν το σεισμολογικό κέντρο της Τρουρκίας μιλούσε για το ενδεχόμενο ενός σεισμού 7,7 Ρίχτερ με 30.000 νεκρούς, ενώ και παλαιότερα έχουν υπάρξει παρόμοιες προβλέψεις για σεισμούς της τάξης άνω των 7,5 Ρίχτερ.
Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας
Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, που αποτελεί το σύνορο ανάμεσα στην πλάκα της Ευρασίας και εκείνη της Ανατολίας, συσσωρεύει κατά καιρούς ενέργεια, η οποία εκτονώνεται με σεισμούς. Όταν η ζώνη του ρήγματος είναι «κλειδωμένη», συμβαίνουν ισχυροί σεισμοί. Την τελευταία φορά που αυτό είχε συμβεί, ήταν το 1999, σε απόσταση περίπου 90 χιλιόμετρα ανατολικά της Κωνσταντινούπολης, πλήττοντας κυρίως την πόλη Ιζμίτ (Νικομήδεια).
Η παρακολούθηση ενός ρήγματος είναι πιο δύσκολη, όταν αυτό βρίσκεται υποθαλάσσια, εκεί όπου δεν μπορεί να εισχωρήσει το σήμα του δορυφορικού GPS για να αποκαλύψει τις τεκτονικές μετακινήσεις. Οι ερευνητές του GEOMAR ανέπτυξαν ένα νέο σύστημα (GeoSEA), που επέτρεψε για πρώτη φορά να μετρηθούν ακουστικά με ακρίβεια χιλιοστών οι τεκτονικές παραμορφώσεις στο βυθό της Θάλασσας του Μαρμαρά. Στη διάρκεια δυόμισι ετών συνολικά δέκα τέτοια όργανα μέτρησης εγκαταστάθηκαν στο βυθό σε βάθος 800 μέτρων και στις δύο πλευρές του ρήγματος, κάνοντας πάνω από 650.000 μετρήσεις αποστάσεων.
«Οι μετρήσεις μας δείχνουν ότι η ζώνη του ρήγματος στη Θάλασσα του Μαρμαρά είναι κλειδωμένη, συνεπώς συσσωρεύεται τεκτονική πίεση. Αυτή είναι η πρώτη άμεση απόδειξη για την τεκτονική συσσώρευση στο βυθό νότια της Ιστανμπούλ», δήλωσε ο Λάνγκε.
«Αν η συσσωρευμένη ένταση απελευθερωθεί στη διάρκεια ενός σεισμού, η ζώνη του ρήγματος θα μετακινηθεί πάνω από τέσσερα μέτρα. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα σεισμό μεγέθους 7,1 ως 7,4», πρόσθεσε η καθηγήτρια Χάιντρουν Κοπ, επικεφαλής του προγράμματος GeoSEA. Όπως είπε, κάτι τέτοιο θα έχει πιθανότατα σοβαρές συνέπειες για την Κωνσταντινούπολη, όπως ο σεισμός του 1999, που είχε περισσότερα από 17.000 θύματα.
Ο τελευταίος μεγάλος σεισμός το 1766
Το 1766 ένας σεισμός στην περιοχή του Μαρμαρά, μεγέθους περίπου 7,5, είχε χιλιάδες θύματα και προκάλεσε εκτεταμένες υλικές καταστροφές στην πόλη. Ηταν ο τελευταίος ισχυρός σεισμός που έχει πλήξει την Κωνσταντινούπολη και έκτοτε οι επιστήμονες αναρωτιούνται πότε θα «χτυπήσει» ο επόμενος. Αν και το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας στη Θάλασσα του Μαρμαρά παραμένει «σιωπηλό» εδώ και πολλά χρόνια, η νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι ο κίνδυνος ενός μεγάλου σεισμού παραμένει μεγάλος.