Πέπλο μυστηρίου καλύπτει την εξαφάνιση της πριγκίπσσας Μπασμά μπιντ Σαούντ μπιν Αμπντουλαζίζ αλ Σαούντ της Σαουδικής Αραβίας, γνωστής υπέρμαχου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα της και την ευρύτερη περιοχή.
Ένα χρόνο μετά την άγρια δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, σφοδρού επικριτή του καθεστώτος της Σαουδικής Αραβίας, εκφράζονται φόβοι ότι η πριγκίπισσα Μπασμά αγνοείται από τον περασμένο Μάρτιο και πιστεύεται ότι βρίσκεται υπό κατ’ οίκον περιορισμό μαζί με την κόρη της στο Ριάντ χωρίς να της έχει απαγγελθεί κατηγορία. Πηγή από το περιβάλλον της πριγκίπισσας Μπασμά, είπε στη Deutsche Welle ότι αν και η οικογένειά της διατηρεί κάποια επαφή μαζί της, εκείνη δεν μπορεί να μιλήσει ανοικτά καθώς παρακολουθούνται οι τηλεπικοινωνίες της σε μια περίοδο που οι επικριτές του καθεστώτος έχουν προκαλέσει την οργή του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν κάνοντας λόγο για δολοφονίες, εξαφανίσεις, φυλακίσεις εντός της βασιλικής οικογένειας.
Η πριγκίπισσα αγνοείται από τον περασμένο Μάρτιο
Η πηγή που μίλησε στο γερμανικό δίκτυο είπε ότι η πριγκίπισσα Μπασμά συνελήφθη τον περασμένο Μάρτιο ως ύποπτη φυγής μαζί με την ενήλικη κόρη της, καθώς σκόπευε να ταξιδέψει για ιατρικούς λόγους στην Ελεβετία. Έκτοτε οι Αρχές της Σαουδικής Αραβίας δεν ανταποκρίνονται σε αιτήματα για πληροφορίες για την τύχη της. Η Μπασμά, όπως αναφέρει η DW, είχε πάρει άδεια να πετάξει στις 18 Δεκεμβρίου από τη Τζέντα συνοδευόμενη από την κόρη της για επείγουσα ιατρική παρακολούθηση κατόπιν αιτήματος του Ελβετού γιατρού της, αλλά ο δικηγόρος που κανόνισε την μεταφορά της, Λέοναρντ Μπένετ, είπε ότι οι Αρχές της απαγόρεψαν να αναχωρήσει. Δύο μήνες αργότερα χάθηκαν τα ίχνη της. «Φοβηθήκαμε για το χειρότερο», είπε ο δικηγόρος σημειώνοντας ότι μετά από επανειλημμένες προσπάθειες επικοινωνίες, η πριγκίπισσα Μπασμά εμφανίστηκε αλλά ακουγόταν σαν να ήταν όμηρος.
Σύμφωνα με τον Μπένετ ο λόγος που απαγορεύτηκε η αναχώρηση της Μπασμά ήταν ότι σχεδίαζε να ταξιδέψει μέσω Τουρκίας, την οποία η Σαουδική Αραβία θεωρεί εχθρική χώρα. Αν και η έρευνα που ακολούθησε απέδειξε ότι ήταν εσφαλμένες οι υποψίες των Αρχών, η πριγκίπισσα παραμένει υπό κράτηση για άγνωστους στο περιβάλλον της λόγους. Η πηγή που μίλησε στη DW, είπε ότι αγνοούν ποιος διέταξε τη σύλληψη της Μπασμά, επιμένοντας ότι δεν ήταν πολιτικά υποκινούμενη κι ότι η εντολή δεν δόθηκε εν γνώσει της βασιλικής οικογένειας. Αν και η πριγκίπισσα χρησιμοποιούσε τακτικότατα το Twitter, έχει να κάνει αναρτήσεις από τον περασμένο Φεβρουάριο πέρα από κάποια περιστασιακά μηνύματα θρησκευτικού περιεχομένου που ανήρτησαν συνεργάτες της μέχρι τον περασμένο Ιούλιο.
Ποια είναι η πριγκίπισσα Μπασμά της Σαουδικής Αραβίας
Μητέρα πέντε παιδιών η πριγκίπισσα Μπασμά άρχισε να γράφει το 2006 σε ΜΜΕ της Σαουδικής Αραβίας, αλλά έκτοτε εξελίχθηκε σε επιχειρηματία που υψώνει σθεναρή φωνή υπέρ των μεταρρυθμίσεων ερχόμενη σε αντίθεση πολλές φορές με την ηγεσία της χώρας. Μετά το διαζύγιό της μετακόμισε στο Λονδίνο το 2010-2011, όπου άρχισε να μιλά στα ΜΜΕ και να εμφανίζεται σε διάφορα διεθνή φόρα κατά της διαφθοράς, για ανθρωπιστικά ζητήματα και τις ανισότητες στην ευρύτερη περιοχή, ενώ τασσόταν υπέρ συνταγματικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα της, που θα περιόριζαν την ισχύ της θρησκευτικής αστυνομίας και θα ενίσχυαν τα δικαιώματα των γυναικών.
Το 2012 η πριγκίπισσα Μπασμά είχε εκφράσει σε συνέντευξή της στο BBC την απογοήτευσή της που δεν υλοποιήθηκαν στη Σαουδική Αραβία σχέδια για μετάβαση σε μια συνταγματική μοναρχία. Αλλά εστίαζε την κριτική της οχι στη βασιλική οικογένεια αλλά σε άλλα επίπεδα διοίκησης. Το 2015 επέστρεψε στη Σαουδική Αραβία κλείνοντας κάποιες από τις επιχειρήσεις της στο Λονδίνο και μεταβιβάζοντας πέρυσι τις υπόλοιπες σε μια από τις κόρες της. Συνέχισε, όμως να εμφανίζεται σε διεθνή ΜΜΕ, μέχρι τον Ιανουάριο του 2018, όταν ζήτησε μέσω του BBC να τερματιστεί η επέμβαση της χώρας της στην Υεμένη.
Πολιτικά τα κίνητρα της εξαφάνισης της Μπασμά ή απόρροια ενδοοικογενειακής διαμάχης;
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της DW η εξαφάνιση της πριγκίπισσας Μπασμά δεν αποκλείεται να είναι απόρροια μιας ενδοοικογενειακής διαμάχης ή ενός νομικού ζητήματος με τους γιους της, παρά το γεγονός ότι συνελήφθη με την υποψία ότι ήθελε να διαφύγει από τη Σαουδική Αραβία. Τοπικά ΜΜΕ ανέφεραν πέρυσι ότι γιοι της ενεπλάκησαν σε μια υπόθεσης βίαιης επίθεσης σε τροχονόμο και είχαν τεθεί υπό κράτηση χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες – θέμα που ίσως κράτησε την πριγκίπισσα στη χώρα. Συνεταίρος της είπε ότι η πριγκίπισσα κατάφερε τελικά να τους απελευθερώσει.
Σύμφωνα με την Μαντάουι αλ Ρασίντι, ειδικό σε θέματα πολιτικής της Σαουδικής Αραβίας του London School of Economics, δεν αποκλείεται η πριγκίπισσα Μπασμά να ενεπλάκη σε μια ενδοοικογενειακή διαμάχη για κληρονομικά ζητήματα ή για την επιμέλεια των παιδιών της και εμποδίστηκε η αναχώρησή της μαζί με την κόρη της. Αν και οι κόρες της είναι όλες άνω των 21 ετών – ηλικία που επιτρέπεται πλέον στις γυναίκες στη Σαουδική Αραβία να ταξιδεύουν χωρίς να συνοδεύονται από άρρενες συγγενείς, ο νεότερος γιος της γεννήθηκε το 1998 και ίσως να μην πιάνει το όριο. Βέβαια, για τα μέλη της βασιλικής οικογένειας ισχύουν κάπως διαφορετικοί κανόνες, αλλά πάντοτε λαμβάνονται μέτρα, λέει η αλ Ρασίντ, καθώς «φοβούνται για την τιμή των πριγκιπισσών». Επεσήμανε, πάντως, ότι είναι απίθανο να τέθηκε υπό κράτηση μια πριγκίπισσα που δεν διστάζει να υψώνει τη φωνή της για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εν αγνοία των Αρχών και της ηγεσίας της Σαουδικής Αραβίας.