Πριν ακριβώς από 114 χρόνια, στις 31 Αυγούστου του 1907 γεννήθηκε ο Αλτιέρο Σπινέλι, ένας από τους ιδρυτές της ΕΕ και εμπνευστής του περιβόητου «Σχεδίου Σπινέλι».
Η «κομμουνιστική» καταγωγή του Σπινέλι
Ο Σπινέλι γεννήθηκε στη Ρώμη το 1907, γόνος οικογένειας κομμουνιστών. Μάλιστα, από πολύ νωρίς ανέλαβε πολιτική δράση στη χώρα του, στο πλευρό του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας.
Το 1926 συνελήφθη από το φασιστικό καθεστώς, σε ηλικία μόλις 16 ετών, και πέρασε 10 χρόνια στη φυλακή και άλλα 6 στην εξορία, στερούμενος τα πιο δημιουργικά χρόνια της ζωής του. Παρά το ανυπολόγιστο κόστος, αρνείται να αποποιηθεί τις ιδέες του, γεγονός που του στερεί τη δυνατότητα απονομής χάριτος από το καθεστώς.
Η πολιτική μεταστροφή στα χρόνια της φυλακής
Ο Σπινέλι παρέμεινε φυλακισμένος από το 1927 έως το 1943. Στο πλευρό του, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν το διάβασμα και οι συγκρατούμενοί του.
Με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου απελευθερώνεται, αλλά ο «μεταπολεμικός» Σπινέλι είναι πλέον διαφορετικός.
Στα χρόνια της φυλάκισης και εξορίας, ο άλλοτε υπέρμαχος του κομμουνισμού, αιτία φυλάκισης και δίωξής του για τόσα χρόνια, εγκαταλείπει την ιδεολογία του και προσεγγίζει το ρεύμα του φεντεραλισμού, της ομοσπονδιακής ολοκλήρωσης.
Καρπός της πολύχρονης κράτησής του και της πολιτικής του μεταστροφής είναι το περίφημο «μανιφέστο του Βεντοτένε». Μαζί με άλλους φεντεραλιστές-ομοϊδέατες του, ο Σπινέλι συνέταξε ένα μανιφέστο το οποίο περιέγραφε το ομοσπονδιακό όραμα της Ευρώπης, ως τη λύση στα μεγάλα προβλήματα της εποχής και ειδικά του πολέμου.
Φεντεραλισμός και Ολοκλήρωση
Ο Σπινέλι ιδρύει το 1943 το Ευρωπαϊκό Φεντεραλιστικό Κίνημα και παλεύει να διαδώσει το όραμά του για μια ενωμένη Ευρώπη. Μέχρι τη δεκαετία του '60 έχει ήδη διατελέσει πολιτικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, κυβερνητικός σύμβουλος και ερευνητής. Ίδρυσε μάλιστα και το Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στη Ρώμη.
Τη δεκαετία του '70 αναλαμβάνει μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το 1979 εκλέγεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκεί προωθεί ακόμη περισσότερο την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, φτάνοντας στο σημείο να καταθέσει μαζί με τους υποστηρικτές του πρόταση για τη σύνταξη μιας συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα, στην ουσία.
Το «Σχέδιο Σπινέλι»
Το «Σχέδιο Σπινέλι», το σχέδιο συνθήκης για την ίδρυση της ΕΕ εγκρίθηκε, κατά συντριπτική πλειοψηφία, από το Ευρωκοινοβούλιο στις 14 Φεβρουαρίου 1984. Το σχέδιο δεν «πέρασε» από τα εθνικά κοινοβούλια αλλά αποτέλεσε τη βάση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης του 1986, με την οποία δημιουργήθηκε η κοινή αγορά, και της Συνθήκης του Μάαστριχτ, το 1992, που δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Μπορεί το φιλόδοξο σχέδιο του Σπινέλι για μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία να ξεπερνούσε τα όρια του εφικτού, τις δοσμένες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες Ευρώπη και παγκόσμια, αλλά συνέβαλε στην ενίσχυση των εξουσιών του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο προς τιμήν του έδωσε το όνομά του στο κεντρικό κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το Φεντεραλιστικό Κίνημα συνεχίζει να συνεδριάζει μέχρι σήμερα στο νησάκι Βεντοτένε, όπου πέρασε τα χρόνια εξορίας του ο Σπινέλι, ο οποίος άφησε την τελευταία πνοή του το 1986.
Ο Αλτιέρο Σπινέλι είναι ταυτισμένος με την ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Υπήρξε θεμελιωτής του οράματος μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης, που συνεχίζει να τροφοδοτεί μέχρι σήμερα πολιτικές δυνάμεις στο ευρωπαϊκό πολιτικό στερέωμα και παρακινεί χιλιάδες Ευρωπαίους να στηρίζουν την ενοποίηση.