Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία απέτυχε σε πολλά μέτωπα, αλλά μια από τις πιο σοβαρές συνέπειες είναι η όλο και πιο πιθανή ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Το σκανδιναβικό έθνος αναμένεται να ανακοινώσει την πρόθεσή του για ένταξη στο ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα, μόλις η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων συντάξει μια απάντηση στην έκθεση ασφαλείας της κυβέρνησης -η οποία περιλαμβάνει την επιλογή ένταξης στη συμμαχία. Στη συνέχεια, το φινλανδικό κοινοβούλιο θα διεξαγάγει έκτακτη συζήτηση σχετικά με το εάν θα εγκρίνει τις συστάσεις της έκθεσης ασφαλείας.
Σε αυτό το σημείο είναι πολύ πιθανό το ΝΑΤΟ να καλέσει τη χώρα να μιλήσει για την ένταξη στη συμμαχία και θεωρείται ευρέως ότι αυτό θα συμβεί πολύ γρήγορα, καθώς η Φινλανδία πληροί ήδη τα περισσότερα από τα κριτήρια και είναι σχεδόν απίθανο κάποιο από τα μέλη του ΝΑΤΟ να αντιταχθεί στην ένταξή της.
Πολλές πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι τουλάχιστον το 60% των Φινλανδών είναι υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ, σημειώνοντας ένα τεράστιο άλμα από το προηγούμενο υψηλό ποσοστό, που ανερχόταν περίπου στο 30% τα προηγούμενα χρόνια.
Εάν αυτό συμβεί, όπως αναμένεται, η χώρα των έξι εκατομμυρίων κατοίκων θα έχει ξανασχεδιάσει τον ευρωπαϊκό χάρτη ασφάλειας με τρόπο που μέχρι προηγουμένως θεωρούνταν ασύλληπτος, και μπορεί να έχει τεράστιες συνέπειες για τη Ρωσία.
Πριν ο Πούτιν εισβάλει στην Ουκρανία, κατέστησε ξεκάθαρη την πεποίθησή του ότι το ΝΑΤΟ είχε πλησιάσει πολύ τη Ρωσία και γι' αυτό θα πρέπει να επιστρέψει στα σύνορα που είχε τη δεκαετία του 1990, προτού ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία ορισμένες χώρες που είτε γειτονεύουν με τη Ρωσία είτε είναι πρώην σοβιετικά κράτη.
Προς το παρόν, η Ρωσία μοιράζεται περίπου 755 μίλια χερσαίων συνόρων με πέντε μέλη του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τη συμμαχία.
Η ένταξη της Φινλανδίας θα σήμαινε ότι ένα έθνος με το οποίο η Ρωσία μοιράζεται σύνορα 800 μιλίων θα ευθυγραμμιστεί επίσημα σε στρατιωτικό επίπεδο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό όχι μόνο θα ήταν άσχημα νέα για το Κρεμλίνο, αλλά η προσθήκη της Φινλανδίας θα ήταν πολύ καλή για το ΝΑΤΟ. Παρά τον σχετικά μικρό πληθυσμό της, η Φινλανδία είναι μια σοβαρή στρατιωτική δύναμη, που έχει ευθυγραμμιστεί ανεπίσημα με τη Δύση εδώ και δεκαετίες. Ο στρατός της χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες εξοπλισμό που αγοράζει από τις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι συμβατός με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε εύκολα να συμμετάσχει στις αποστολές του ΝΑΤΟ, εάν το επιλέξει.
Η ιδεολογία της «επιβίωσης» κυριαρχεί στη Φινλανδία
Πολλοί πιστεύουν ότι ο μόνος λόγος που η Φινλανδία δεν είχε ενταχθεί στη συμμαχία πριν από την κρίση στην Ουκρανία ήταν ο απλός ρεαλισμός.
«Η φινλανδική ασφάλεια βασιζόταν πάντα σε δύο έννοιες: πρώτον, τη Γεωγραφία και την Ιστορία, δεύτερον τον Ιδεαλισμό και τον Ρεαλισμό», δήλωσε στο CNN ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας.
«Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα θέλαμε να συνεργαστούμε με τη Ρωσία, καθώς δεν μπορούμε να αποφύγουμε ότι είναι ο γεωγραφικός μας γείτονας. Αλλά γνωρίζουμε επίσης από την Ιστορία ότι η μεγαλύτερη πραγματική απειλή για την εθνική μας ασφάλεια είναι η Ρωσία. Με τον καιρό, η πραγματικότητα που η Ρωσία είναι πρόθυμη να δημιουργήσει, δηλαδή ένα μεγαλύτερο χάος στην περιοχή μας, έχει γίνει ακόμη πιο ξεκάθαρη, επομένως η ένταξη στο ΝΑΤΟ γίνεται η πιο ρεαλιστική μας επιλογή», πρόσθεσε ο Στουμπ.
Ιστορικά, η Φινλανδία έχει βρει τον δρόμο της ανάμεσα σε αυτές τις ανταγωνιστικές πραγματικότητες, καλύπτοντας τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια, όσο παράλογες κι αν είναι, και διατηρώντας ταυτόχρονα υψηλές αμυντικές δαπάνες και έναν μόνιμο στρατό που είναι συμβατός με τους δυτικούς συμμάχους.
«Ήταν πάντα ενοχλητική η ιδέα ότι μια δυτική χώρα θα εισέβαλε στη Ρωσία, αλλά προσπαθήσαμε να ελαχιστοποιήσουμε αυτές τις ανησυχίες ενισχύοντας το εμπόριο και συνεργαζόμενοι σε άλλους τομείς», δήλωσε ο Charly Salonius-Pasternak, κορυφαίος ερευνητής παγκόσμιας ασφάλειας στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.
Προσθέτει, ωστόσο, ότι εκτός από πολιτικές όπως η στράτευση -όλοι οι Φινλανδοί άντρες είναι πιθανό να κληθούν κάποια στιγμή για στρατιωτική θητεία- και οι υψηλές αμυντικές δαπάνες, οι Φινλανδοί πολιτικοί προωθούσαν συνεχώς στον λαό την ιδέα ότι ο ιδεαλιστικός τρόπος ζωής της Φινλανδίας πρέπει να διατηρηθεί με κάθε κόστος.
«Η προεπιλεγμένη ιδεολογία της Φινλανδίας ήταν η ιδεολογία της επιβίωσης. Τα τελευταία 100 χρόνια έχουμε γίνει μια ισχυρή, κυρίαρχη χώρα, με υψηλά πρότυπα διαβίωσης. Χρειάστηκε να θυσιάσουμε γη για να διατηρήσουμε την ειρήνη. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί ο τρόπος ζωής μας, είτε με ρεαλιστική διπλωματία είτε με σκληρότερη στάση απέναντι στη μεγαλύτερη απειλή μας», είπε ο Salonius-Pasternak.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τον Πούτιν. Δεν είναι μόνον αυτά τα επιπλέον 800 μίλια κοινών συνόρων με τη συμμαχία, αλλά συμβολικά θα πήγαινε ένα βήμα παραπάνω στην ένωση του συνασπισμού κατά του Πούτιν, που έχει κάνει την εμφάνισή του μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι χώρες που κάποτε ήταν ουδέτερες παρέχουν τώρα χρηματοδότηση και όπλα στην Ουκρανία και ο Πούτιν είναι ένας διεθνής παρίας με λιγότερους συμμάχους μέρα με τη μέρα.
Επίσης, θα επέκτεινε την επιρροή του ΝΑΤΟ στη βόρεια Ευρώπη μέχρι την Αρκτική, μια περιοχή που γίνεται ολοένα και πιο σημαντική γεωπολιτικά λόγω των φυσικών πόρων, της στρατηγικής θέσης και των πολυάριθμων εδαφικών διεκδικήσεων -μεταξύ άλλων από τη Ρωσία, τη Φινλανδία και τις ΗΠΑ.
Η Σουηδία, η οποία γειτονεύει με τη Φινλανδία στα δυτικά, εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να ενταχθεί στη συμμαχία -και η ένταξη της δεύτερης θα καθιστούσε ακόμη πιο πιθανή την ένταξη και της πρώτης, καθώς οι δύο χώρες βρίσκονται σε κοινό μονοπάτι από την αρχή της κρίσης στην Ουκρανία.
Η πιθανή απάντηση της Ρωσίας στην ένταξη της Φινλανδίας
Φυσικά, υπάρχουν ανησυχίες για το πώς μπορεί να αντιδράσει η Ρωσία όταν η Φινλανδία εκφράσει επίσημα την επιθυμία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Ο Μάρτι Κάρι, ο οποίος στο παρελθόν υπηρέτησε ως αναπληρωτής αρχηγός Πληροφοριών Αμυνας της Φινλανδίας, είπε στο CNN ότι η Ρωσία έχει ήδη ξεκινήσει εκστρατεία παραπληροφόρησης εναντίον της.
«Το βασικό αφήγημα είναι ότι η Φινλανδία είναι μια ναζιστική χώρα, επειδή πολεμήσαμε εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί με τη ναζιστική Γερμανία», είπε.
Προβλέπει, ακόμη, ότι η Ρωσία θα μπορούσε να παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Φινλανδίας και να διαταράξει τις δραστηριότητές της στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας, καθώς και να αυξήσει τις επιχειρήσεις πληροφοριών της εναντίον της χώρας.
Ο Håkon Lunde Saxi, αναπληρωτής καθηγητής στο Νορβηγικό Πανεπιστημιακό Κολέγιο Άμυνας, πιστεύει ότι οποιαδήποτε κίνηση προς την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ «πιθανώς θα είχε ως αποτέλεσμα μια στρατιωτική συσσώρευση της Ρωσίας κατά μήκος των νέων συνόρων της με το ΝΑΤΟ, η οποία από μόνη της δεν θα ήταν επωφελής για τη Φινλανδία ή την ευρωπαϊκή ασφάλεια». Ωστόσο, ο ίδιος θεωρεί ότι τα οφέλη θα υπερέβαιναν κατά πολύ τις «πιθανές αρνητικές συνέπειες ενός κάπως μεγαλύτερου ρωσικού στρατιωτικού αποτυπώματος κατά μήκος των συνόρων της Φινλανδίας».
Παρά τις ανησυχίες για το τι θα συμβεί στην ενδιάμεση περίοδο, όπου η Φινλανδία δεν θα προστατεύεται από την ένταξη στο ΝΑΤΟ αλλά θα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις, πολλοί αξιωματούχοι είπαν στο CNN ότι αναμένουν από τα μέλη της συμμαχίας, ιδίως το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, να εγγυηθούν την ασφάλεια της Φινλανδίας μέσω αυτής της διαδικασίας.
Φυσικά, τίποτα δεν είναι σίγουρο έως ότου η Φινλανδία κάνει την πρώτη κίνηση για τη δήλωση της πρόθεσής της. Αλλά με τη δημόσια έγκριση, την πολιτική υποστήριξη και τη Ρωσία να παρέχει κάθε λόγο σε καθέναν από τους γείτονές της να ενταχθεί στον μισητό αντίπαλό της, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το παιχνίδι του Πούτιν να μειώσει την επιρροή του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη απέτυχε παταγωδώς.