Αυξάνονται οι φόβοι για χρήση θερμοβαρικών όπλων από τη Ρωσία στην Ουκρανία, μετά τις δηλώσεις της Ουκρανής πρέσβειρας στις ΗΠΑ Οξάνας Μαρκάροβα.
Σύμφωνα με αυτές μια βόμβα κενού - ένας άλλος όρος για το όπλο - είχε χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής. «Χρησιμοποίησαν τη θερμοβαρική βόμβα σήμερα (σ.σ. χθες, Δευτέρα), η οποία απαγορεύεται βάσει της Συνθήκης της Γενεύης», δήλωσε η Μαρκάροβα, η οποία ενημέρωσε τα μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου. «Η καταστροφή που επιχειρεί η Ρωσία να προκαλέσει στην Ουκρανία είναι μεγάλη», συμπλήρωσε.
Την ίδια καταγγελία είχε κάνει νωρίτερα, σύμφωνα με το The Kyiv Independent, και ο δήμαρχος της πόλης Οκτίρκα. Ο Πάβλο Κουζμένκο είπε ότι οι ρωσικές δυνάμεις εισβολής έριξαν θερμοβαρική βόμβα σε δεξαμενές πετρελαίου που εξερράγησαν.
Η χρήση τέτοιων όπλων, τα οποία απορροφούν οξυγόνο από τον περιβάλλοντα αέρα για να δημιουργήσουν μια έκρηξη υψηλής θερμοκρασίας, δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, αν και πλάνα από την Ουκρανία δείχνουν εκτοξευτές θερμοβαρικών πυραύλων στα ρωσικά οχήματα TOS-1. Σύμφωνα με τον Δρ Μάρκους Χέλιερ, ανώτερο αναλυτή στο Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας, αν και δεν ήταν σαφές εάν είχαν αναπτυχθεί ακόμη από τη Ρωσία στην Ουκρανία, ήταν απλώς «θέμα χρόνου».
Πώς λειτουργούν;
Το θερμοβαρικό όπλο, γνωστό και ως βόμβα αερολύματος είναι ένα πυρομαχικό δύο σταδίων. Η φόρτιση πρώτου σταδίου διανέμει ένα αερόλυμα που αποτελείται από πολύ λεπτό υλικό – από ένα καύσιμο με βάση τον άνθρακα έως μικροσκοπικά σωματίδια μετάλλου. Μια δεύτερη φόρτιση αναφλέγει αυτό το σύννεφο, δημιουργώντας μια μπάλα φωτιάς, ένα τεράστιο ωστικό κύμα και ένα κενό καθώς απορροφά όλο το οξυγόνο που την περιβάλει.
Το κύμα της έκρηξης μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο από ένα συμβατικό εκρηκτικό και είναι ικανό να εξαϋλώσει ανθρώπινα σώματα.
Τέτοια όπλα χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς και διατίθενται σε διάφορα μεγέθη. Σύμφωνα με τον Χέλιερ ότι αυτό που μπορεί να δούμε στην Ουκρανία είναι ότι η Ρωσία τους χρησιμοποιεί για να καταστρέψει αμυντικές θέσεις. Οι εξαιρετικά μεγάλες εκδόσεις που εκτοξεύονται έχουν σχεδιαστεί για να καταστρέφουν σπήλαια και συμπλέγματα σηράγγων.
Πού έχουν χρησιμοποιηθεί;
Οι βόμβες χρησιμοποιούνται από τις ρωσικές και δυτικές δυνάμεις από τη δεκαετία του 1960. Οι ΗΠΑ βασίστηκαν σε αυτές στις προσπάθειές τους να εξολοθρεύσουν την Αλ Κάιντα στα βουνά στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τον Χέλιερ η Ρωσία είχε μεγαλύτερο ιστορικό μαζί τους από τη Δύση. «Η Ρωσία έχει συστήματα σε όλο το φάσμα… από πολύ μικρά τακτικά όπλα, μέχρι τεράστιες, εκτοξευόμενες βόμβες. «Οι αυτονομιστές που υποστήριζε η Ρωσία στην περιοχή του Ντονμπάς, τα χρησιμοποιούν εδώ και πολλά χρόνια».
Το 2000, η Human Rights Watch καταδίκασε την αναφερόμενη χρήση των όπλων από τη Ρωσία ένα χρόνο νωρίτερα στην Τσετσενία ως «μια επικίνδυνη κλιμάκωση» με «σημαντικές ανθρωπιστικές επιπτώσεις».
Πόσο επικίνδυνα είναι;
Σύμφωνα με τον Χέλιερ τα θερμοβαρικά όπλα ήταν αποτελεσματικά στον «συγκεκριμένο σκοπό» τους να «καταστρέφουν κατά κύριο λόγο αμυντικές θέσεις». Αν και δεν θα χρησιμοποιηθούν για να διεισδύσουν σε ένα τανκ, θα μπορούσαν να είναι ένα «πολύ καταστροφικό όπλο» εναντίον ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων ή άλλου κτιρίου.
«Δεν είναι παράνομα, παρόλο που τα αποτελέσματά τους μπορεί να είναι αρκετά φρικτά, εξαιτίας αυτού του φαινομένου της δημιουργίας κενού και της απορρόφησης του αέρα από τους πνεύμονες των υπερασπιστών (αμυνομένων)», είπε.
Δεδομένου ότι η χρήση τους είναι «αρκετά τυπική» όσον αφορά τις ρωσικές τακτικές, ο Χέλιερ υποστήριξε ότι περίμενε να δει περισσότερο θερμοβαρικό πόλεμο στην Ουκρανία. «Ένα από τα πράγματα που γνωρίζουμε για τις ρωσικές τακτικές είναι ότι είναι πρόθυμες να καταστρέψουν τα πάντα», είπε. «Είναι ξεκάθαρο ότι οι Ουκρανοί αντιστέκονται σε μερικές από τις πόλεις… καθώς αυτό συνεχίζεται, οι Ρώσοι θα καταφεύγουν όλο και περισσότερο στη χρήση… όποιων όπλων έχουν, συμπεριλαμβανομένων των θερμοβαρικών όπλων σε κατοικημένες αστικές περιοχές».
Πληροφορίες: Guardian, Reuters