H Ρωσία μπορεί να εισβάλει στην Ουκρανία «ανά πάσα στιγμή», προειδοποιεί η Ουάσιγκτον.
Ή, από την άλλη, πρόκειται για μπλόφα του Βλαντίμιρ Πούτιν, που ήδη προκαλεί μεγάλη ζημιά με την ανάπτυξη των ρωσικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ουκρανία, όπως εκτιμούν αναλυτές;
Και ενώ παραμένει μυστήριο η χρονική στιγμή γύρω από μια πιθανή κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Κρεμλίνου και Κιέβου, ήδη τα τύμπανα του πολέμου ηχούν, πτήσεις ακυρώνονται, πρεσβείες εκκενώνονται και ξένοι πολίτες καλούνται να επιστρέψουν στα πάτρια εν μέσω προειδοποιήσεων ότι η κατάσταση θα μπορούσε τάχιστα να επιδεινωθεί.
Προς τι αυτή η κινητοποίηση;
Τα τελευταία 24ωρα η κυβέρνηση Μπάιντεν εμφανίζεται πεπεισμένη ότι η Ρωσία είναι όντως έτοιμη να εξαπολύσει επίθεση στην Ουκρανία. Ο Λευκός Οίκος βασίζεται, ουσιαστικά, σε δύο βασικές πηγές πληροφοριών: δορυφορικές φωτογραφίες και πληροφορίες είτε από τη CIA ή την αντικατασκοπεία των ενόπλων δυνάμεων.
Οι φωτογραφίες δείχνουν ξεκάθαρα ότι η Ρωσία συνεχίζει να συγκεντρώνει όχι μόνο στρατιώτες, αλλά και αεροπλάνα, ελικόπτερα και πυραύλους.
Το Πεντάγωνο εκτιμά ότι οι ρωσικές δυνάμεις μπορούν πλέον να χτυπήσουν σε πολλά μέτωπα, ενώ ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τζο Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, δεν απέκλεισε ενδεχόμενο βομβαρδισμό του Κιέβου.
Μπορεί να σταματήσει η Δύση τη Ρωσία με στρατιωτικά μέσα στην Ουκρανία;
Τα τελευταία 15-20 χρόνια οι καλύτεροι Αμερικανοί «πουτινολόγοι» (μεταξύ των οποίων ο τριάστερος στρατηγός Xέρμπερτ Ρέιμοντ Μακ Μάστερ -που διετέλεσε και κάποιο διάστημα σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ- και η πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου και ειδική σε θέματα της Ρωσίας, Φιόνα Χιλ) έχουν εστιάσει την προσοχή τους στον λεγόμενο «πόλεμο της νέας γενιάς της Ρωσίας», δηλαδή τις κυβερνοεπιθέσεις, τις εκστρατείες παραπληροφόρησης στα κοινωνικά δίκτυα, τη χρηματοδότηση λαϊκιστικών ή αποσταθεροποιητικών κομμάτων στη Δύση από τη Μόσχα κ.λπ. Η Ρωσία έχει περιορίσει στο μέγιστο τις πραγματικές στρατιωτικές επιθέσεις, συχνά καμουφλαρισμένες μεταξύ των τοπικών πολιτοφυλακών, όπως το 2014 στην Κριμαία και το Ντόνμπας.
Αλλά τώρα η Μόσχα παρατάσσει τις δυνάμεις της με τη λογική του εικοστού αιώνα -μια απρόσμενη σε μεγάλο βαθμό εξέλιξη για τις ΗΠΑ, με τους Αμερικανούς στρατηγούς και τη διοίκηση του ΝΑΤΟ να αναζητούν την κατάλληλη απάντηση: από στρατιωτικής άποψης, υπό μία έννοια, η επιβεβλημένη επιλογή ήταν η ανάπτυξη πρόσθετων στρατιωτών, οχημάτων, οπλικών συστημάτων, δηλαδή η ενίσχυση της φυσικής παρουσίας της Συμμαχίας στην Aνατολική Ευρώπη. Μόνο που η ενίσχυση αυτή δεν φαίνεται να είναι επαρκής αποτρεπτικός παράγοντας για να αποθαρρύνει μια εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Σε τι ποντάρει ο Πούτιν
Για την Ουάσιγκτον ο μόνος αποδοτικός στην πράξη αποτρεπτικός παράγοντας μπορεί να είναι μόνον οικονομικός, γι’ αυτό και η κυβέρνηση Μπάιντεν πιέζει τους Ευρωπαίους συμμάχους να πλήξουν τις ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου. ΗΠΑ και ΕΕ δηλώνουν επισήμως ότι ομονοούν, αλλά πολλοί θεωρούν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην πράξη και μεταξύ αυτών σίγουρα είναι και ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου.
Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, ο Πούτιν υπολογίζει ότι χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία δεν θα αντέξουν ένα ρωσικό ενεργειακό «μπλακ άουτ», γι’ αυτό και θεωρεί ότι μπορεί να διατηρήσει αμείωτη ή και να κλιμακώσει την ένταση μέχρι την επίτευξη συμβιβασμού, που θα προβλέπει «φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας και θα ικανοποιεί τις αξιώσεις της Ρωσίας. Κάποιοι, πάλι, δεν αποκλείουν να επιλέξει ο Ρώσος πρόεδρος μια «στρατιωτική λύση», ενδεχομένως με αστραπιαία πλήγματα, ή ναυτικούς αποκλεισμούς, εκτιμώντας ότι οι ρωγμές που υπάρχουν σήμερα στο μέτωπο της Δύσης, ίσως θα μπορούσαν αύριο να διευρυνθούν, όταν θα τεθεί ουσιαστικά επί τάπητος το θέμα των κυρώσεων. Ένα σκεπτικό που κρύβει πολλά ρίσκα, αλλά όχι τόσο παράλογο όσο θα ήταν μια ολοκληρωτική εισβολή στην Ουκρανία.
Το σκεπτικό του Μπάιντεν
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν επιδίωξε την κόντρα με τη Ρωσία. Ο Μπάιντεν είναι πεπεισμένος ότι η κρίση στην Ουκρανία εγκυμονεί κινδύνους και για τον ίδιο στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο για έναν πολύ απλό λόγο: αν όντως μπλοφάρει ο Πούτιν ή συναινέσει κάποια στιγμή σε συμβιβασμό, πολλοί θα είναι αυτοί που θα διεκδικήσουν τα εύσημα για την αποτροπή του πολέμου. Αλλά αν όμως η Ρωσία επιτεθεί και παραλύσει ενεργειακά η μισή Δύση, όλοι θα σπεύσουν να ρίξουν το φταίξιμο στην «αδυναμία» του ενοίκου του Λευκού Οίκου.
Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της στις αρχές του 2021, η κυβέρνηση Μπάιντεν θεωρούσε ότι θα μπορούσε να «σταθεροποιήσει» τις σχέσεις με τη Μόσχα, προσφέροντας συνεργασία στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και στο μέτωπο των σταδιακών αφοπλισμών.
Σήμερα, ωστόσο, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα κατάσταση, προετοιμαζόμενη για μια αντιπαράθεση με τη Ρωσία, όπως τη δεκαετία του 1960. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θέλει να φανεί απροετοίμαστη, ακόμη και αν διατρέχει τον κίνδυνο να κατηγορηθεί ότι πυροδοτεί πολεμικό κλίμα με τις προειδοποιήσεις της, γι’ αυτό και κάλεσε τους Αμερικανούς υπηκόους να εγκαταλείψουν την Ουκρανία, ώστε να μην επαναληφθούν οι ταπεινωτικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν τον περασμένο Αύγουστο στην Καμπούλ.
Ο ρόλος της Κίνας
Οι σύμβουλοι του Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνουν συχνά ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να εστιάζουν μόνο σε μια περιοχή του πλανήτη.
Στον Λευκό Οίκο θεωρούν «ενδεχόμενο» -όπως τον χαρακτηρίζει ο Τζέικ Σάλιβαν- τον άξονα Ρωσίας-Κίνας. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών εκτιμά ότι Μόσχα και Πεκίνο έχουν πολύ διαφορετικά οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα για να μπορέσουν να συμπήξουν μια πραγματική αντιδυτική συμμαχία.
Ωστόσο, εδώ και αρκετά χρόνια, τα σήματα που στέλνουν οι δύο χώρες είναι ανησυχητικά: πριν από πέντε χρόνια διεξήχθησαν τα πρώτα σινορωσικά ναυτικά γυμνάσια στη Βαλτική, ενώ η Κίνα στηρίζει τη Ρωσία σε όλα τα επίπεδα αναφορικά με την ουκρανική κρίση. Στην Ουάσιγκτον είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το παιχνίδι είναι διπλό, όπως το υπογράμμισε η αναπληρώτρια ΥΠΕΞ, Γουέντι Σέρμαν, τονίζοντας ότι αν οι ΗΠΑ ανάψουν «πράσινο φως» στον Πούτιν να κινηθεί κατά το δοκούν στο ουκρανικό, τότε θα παραδώσουν και την Ταϊβάν στον Σι Τζινπίνγκ.
Η Μόσχα βλέπει μια «πιθανότητα» συμβιβασμού με τη Δύση
Την ίδια ώρα, η Ρωσία δήλωσε σήμερα πως υφίσταται μια «πιθανότητα» να επιλυθεί διά της διπλωματικής οδού η ουκρανική κρίση, τη στιγμή που η Δύση εκφράζει φόβους ότι οι εντάσεις θα μετατραπούν σε ένοπλη σύγκρουση.
«Οφείλω να πω ότι υπάρχει πάντα μια πιθανότητα» να «επιλυθούν τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν», δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, Σεργκέι Λαβρόφ, στη διάρκεια συνομιλίας του με τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία αναμεταδόθηκε από την τηλεόραση, ενώ πρόσθεσε πως οι ευκαιρίες για διάλογο «δεν έχουν εξαντληθεί».
Ο Λαβρόφ είπε ακόμη στον Πούτιν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη μείωση των στρατιωτικών κινδύνων, αλλά πρόσθεσε πως οι απαντήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ δεν ήταν ικανοποιητικές.
Άμεσες κινήσεις αποκλιμάκωσης ζητεί από τη Μόσχα ο Σολτς
Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, ζήτησε σήμερα από τη Μόσχα «άμεσες κινήσεις αποκλιμάκωσης» στη σύγκρουση περί την Ουκρανία, πριν επισκεφθεί το Κίεβο και στη συνέχεια τη ρωσική πρωτεύουσα, τη στιγμή που η ένταση στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση βρίσκονται στο αποκορύφωμα.
«Περιμένουμε από τη Μόσχα άμεσες κινήσεις αποκλιμάκωσης», έγραψε στο Twitter ο Ολαφ Σολτς, προσθέτοντας ότι «μία νέα στρατιωτική επίθεση θα είχε βαριές συνέπειες για τη Ρωσία», χαρακτηρίζοντας την κατάσταση «πάντα πολύ πολύ σοβαρή».