Κρίσιμες οι στρατηγικές συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας αυτή την εβδομάδα για το Ουκρανικό.
Συγκεκριμένα, οι συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών θα μπορούσαν να διαμορφώσουν όχι μόνον το μέλλον των διμερών τους σχέσεων τους, αλλά και εκείνων της Ουάσιγκτον με τους νατοϊκούς της εταίρους, καθώς διακυβεύεται η μοίρα της Ουκρανίας και ενδεχομένως και η ευρύτερη μεταψυχροπολεμική σταθερότητα στην Ευρώπη.
Ωστόσο, οι προοπτικές επιτυχίας των συνομιλιών αυτών, σύμφωνα με ανάλυση του Associated Press, δεν είναι καλές. Ο κίνδυνος μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία θα κυριαρχήσει φυσικά στην ατζέντα των συνομιλιών που ξεκινούν σήμερα, αλλά εκκρεμεί η επίλυση και πολλών άλλων ζητημάτων - από τον έλεγχο των εξοπλισμών μέχρι τα κυβερνοεγκλήματα και διπλωματικά θέματα - για να βελτιωθεί το κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας και η πρόσφατη ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων στο Καζακστάν δεν αποκλείεται να ρίξει τη σκιά της στο εγχείρημα.
Μεγάλο χάσμα στις θέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας
Με τόσο υψηλό διακύβευμα και την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα να προειδοποιούν για τις οδυνηρές συνέπειες μιας αποτυχίας, οι δύο πλευρές έχουν προετοιμαστεί για τις άνευ προηγουμένου πυρετώδεις διαβουλεύσεις αυτή την εβδομάδα στην Ευρώπη. Μόνον που το χάσμα που χωρίζει Ρωσία και ΗΠΑ στις αρχικές τους θέσεις δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για ταχεία διευθέτηση και η δυσπιστία μεταξύ τους εμφανίζεται στο υψηλότερο σημείο αφότου κατέρρευσε η ΕΣΣΔ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι αποκάλυψαν κάποιες λεπτομέρειες αναφορικά με τις θέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν το Σάββατο, που φαίνονται να απέχουν μακράν από τις ρωσικές αξιώσεις. Όπως είπαν, οι ΗΠΑ είναι ανοικτές σε συζητήσεις για τον πιθανό περιορισμό μελλοντικών αναπτύξεων επιθετικών πυραύλων στην Ουκρανία και τον περιορισμό των αμερικανικών και νατοϊκών στρατιωτικών ασκήσεων στην ανατολική Ευρώπη, εφόσον η Ρωσία κάνει πίσω στο ουκρανικό. Αλλά τόνισαν ακόμη ότι σε περίπτωση επέμβασής της στην Ουκρανία η Ρωσία θα πληγεί σκληρά με οικονομικές κυρώσεις, που πέραν από τις άμεσες σε ρωσικές οντότητες, μπορεί να περιλαμβάνουν και σημαντικούς περιορισμούς στις εξαγωγές στη Ρωσία προϊόντων από τις ΗΠΑ και πιθανώς και άλλων που υπόκεινται σε αμερικανική δικαιοδοσία.
Τι θέλει η Μόσχα
Η Ρωσία επιθυμεί οι συνομιλίες αρχικά να οδηγήσουν σε επίσημα δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας για την ίδια με δέσμευση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα συνεχίσει την επέκταση προς ανατολάς και την αποχώρηση αμερικανικών στρατευμάτων και την απομάκρυνση όπλων από τμήματα της Ευρώπης. Αλλά οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους χαρακτηρίζουν τις αξιώσεις αυτές εξαρχής απαράδεκτες, αποπροσανατολιστικές και σχεδιασμένες να σπείρουν διχασμό. Επιμένουν δε ότι τυχόν ρωσική στρατιωτική παρέμβαση στην Ουκρανία θα πυροδοτήσει «τεράστιες συνέπειες», που θα προκαλέσουν δραματικά προβλήματα στη ρωσική οικονομία, ακόμη κι αν υπάρξουν αναταράξεις σε παγκόσμια κλίμακα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες της Ρωσίας να σπείρει διχασμό στη Δύση, έχει ξεκαθαρίσει ότι ούτε η Ουκρανία, ούτε η Ευρώπη ευρύτερα θα αποκλειστούν από οποιαδήποτε συζήτηση για την ασφάλεια της Ουκρανίας ή της Ευρώπης.
Αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης τονίζουν ότι κανένα θέμα δεν θα αγνοηθεί πλήρως κατά τις σημερινές συναντήσεις Αμερικανών και Ρώσων διπλωματών στη Γενεύη εν όψει ευρύτερων επαφών στις Βρυξέλλες και τη Βιέννη την Τετάρτη και την Πέμπτη που θα διερευνήσουν αυτά τα θέματα, ενδεχομένως σε μεγαλύτερο βάθος. Ωστόσο, τα συνθήματα: «καμία απόφαση για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία» - και το ίδιο για την Ευρώπη – έχουν γίνει κλισέ στην Ουάσιγκτον το τελευταίο διάστημα με ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους να λένε ότι περιμένουν από τη Ρωσία να πει ψέματα για το περιεχόμενο της σημερινής συνάντησης σε μια προσπάθεια να σπείρει διχασμό. «Περιμένουμε ότι η ρωσική πλευρά θα προβεί μετά τη συνάντηση της Δευτέρας σε δημόσια σχόλια που θα δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική φύση των συζητήσεων, που θα έχουν λάβει χώρα», δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος που θα μετάσχει στις συνομιλίες. Ο ίδιος κι άλλοι κάλεσαν τους συμμάχους των ΗΠΑ να περάσουν από κόσκινο όσα πει η Μόσχα για τις λεγόμενες Συνομιλίες Στρατηγικής Σταθερότητας μέχρις ότου ενημερωθούν σχετικά από τους Αμερικανούς ομολόγους τους, προκειμένου να σχηματίσουν άποψη.
Η Ουάσιγκτον κατηγορεί τη Ρωσία για εκστρατεία παραπληροφόρησης
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν έχει κατηγορήσει τη Ρωσία για χειραγώγηση και ευρείας κλίμακας εκστρατεία παραπληροφόρησης σχεδιασμένη ώστε να κατηγορηθούν η Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και ειδικά οι ΗΠΑ για τις τρέχουσες εντάσεις και προκειμένου να προκαλέσει ρήξη στην ενότητα της Δύσης. Πρόσθεσε δε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιδίδεται σ’ έναν γενικευμένο πόλεμο κατά της αλήθειας αγνοώντας τις προκλητικές, αποσταθεροποιητικές ενέργειες της Ρωσίας την περασμένη δεκαετία. Παρουσιάζοντας την Παρασκευή μια λίστα τέτοιων ρωσικών ενεργειών - από στρατιωτική παρέμβαση στην Ουκρανία και τη Γεωργία, επιθέσεις με χημικά όπλα κατά επικριτών του Πούτιν μέχρι παρεμβάσεις στις εκλογές στις ΗΠΑ και αλλού, κυβερνοεγκλήματα και υποστήριξη δικτατόρων, ο Μπλίνκεν υποστήριξε ότι «η Ρωσία επιδιώκει να αμφισβητήσει το ίδιο το διεθνές σύστημα και να διασπάσει τη διατλαντική συμμαχία μας, να διαβρώσει την ενότητά μας, να πιέσει τις δημοκρατίες μας ώστε να αποτύχουν».
Παρά τις επαφές μεταξύ του Τζο Μπάιντεν και του Πούτιν και τη δια ζώσης συνάντησή τους το καλοκαίρι, ο Αμερικανός υπ Εξ είπε ότι οι συμπεριφορές αυτές από τη ρωσική πλευρά συνεχίζονται με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι κίνδυνοι για την μεταπολεμική παγκόσμια τάξη. Εξ ου και οι προσπάθειες των ΗΠΑ και των συμμάχων τους να διαμορφώσουν κοινές θέσεις τόσο όσον αφορά στις προειδοποιήσεις προς τη Ρωσία όσο και στις απειλές για το «σοβαρό κόστος» σε περίπτωση που κινηθεί κατά της Ουκρανίας. Παρά τις δηλώσεις περί ενότητας ο Μπλίνκεν δεν εμφανίστηκε αισιόδοξος για τις προοπτικές επιτυχίας στις συνομιλίες αυτής της εβδομάδας: «Στο βαθμό που υπάρχει περιθώριο προόδου -και ελπίζουμε ότι υπάρχει- θα είναι πολύ δύσκολο να σημειωθεί πρόοδος, αν όχι αδύνατον, σε ένα περιβάλλον κλιμάκωσης από τη Ρωσία» είπε.
Η κόκκινη γραμμή του Πούτιν
Στο μεταξύ η Ρωσία παρουσιάζει το αφήγημα ότι αποτελεί το απειλούμενο θύμα της δυτικής επιθετικότητας και επιθυμεί τάχιστα αποτελέσματα από τις επαφές, παρά τις ανυπέρβλητες, όπως φαίνονται, διαφορές.
Ο Πούτιν έχει κατ’ επανάληψη προειδοποιήσει ότι η Μόσχα θα αναγκαστεί να λάβει «στρατιωτικά-τεχνικά μέτρα», που δεν προσδιόρισε, αν η Δύση κωφεύσει επίμονα στις αξιώσεις της Ρωσίας και έχει επιβεβαιώσει ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας ή η ανάπτυξη σε εδάφη της όπλων από τη Συμμαχία συνιστά κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα, που δεν θα επιτρέψει να την παραβιάσει η Δύση. «Δεν έχουμε που να υποχωρήσουμε», είπε ο Ρώσος πρόεδρος των περασμένο μήνα προσθέτοντας ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να αναπτύξει στην Ουκρανία πυραύλους, που θα φθάνουν στη Μόσχα σε 4'-5'. «Μας έχουν ωθήσει σε μια γραμμή που δεν μπορούμε να περάσουμε. Το πήγαν στο σημείο, όπου απλά πρέπει να τους πούμε: Στοπ!»