Ο αντισημιτισμός είναι βαθιά ριζωμένος στην ευρωπαϊκή κοινωνία, λέει αξιωματούχος της ΕΕ, καθώς το ρεύμα αυτό ενισχύεται εν μέσω των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και τη Γάζα ειδικότερα.
Οι παρατηρήσεις του επικεφαλής των δικαιωμάτων έρχονται καθώς ομάδες της κοινωνίας των πολιτών προειδοποιούν για αύξηση του αντισημιτισμού εν μέσω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς.
Γεγονότα, όπως τα γεγονότα στο Νταγκεστάν της Ρωσίας, η επίθεση σε Εβραϊκή συναγωγή στο Βερολίνο, οι έστω και περιορισμένες αντισημιτικές φωνές σε διάφορες κοινωνικές αντιδράσεις του τελευταίου διαστήματος, με αφορμή τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή, πυροδοτούν ένα κύμα ανησυχίας στην γηραιά ήπειρο.
Χωρίς προφανώς να ταυτίζονται με τον αντισημιτισμό όσοι εναντιώνονται στην πολιτική του κράτους του Ισραήλ, διαμορφώνεται πρόσφορο έδαφος τις τελευταίες μέρες για την ενίσχυση ενός ήδη υπάρχοντος ρεύματος εντός της ευρωπαϊκής κοινωνίας, το οποίο χαρακτηρίζεται αντισημιτικό.
Ο Michael O'Flaherty, διευθυντής του οργανισμού θεμελιωδών δικαιωμάτων της EE, δήλωσε ότι είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι μόνο το ένα τρίτο του γενικού πληθυσμού θεωρεί τον αντισημιτισμό μεγάλο πρόβλημα, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι «δραματικές στιγμές στις κοινωνίες μας προκαλούν αντισημιτικές αντιδράσεις».
Ο ίδιος είπε, μιλώντας στην βρετανική Guardian, ότι αυτό το ρεύμα έκανε πιο αισθητή την παρουσία του την περίοδο της πανδημίας. Ενισχύθηκε με τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία και τώρα συμβαίνει ξανά. Τα μέσα ενημέρωσης και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών προειδοποιούν για αύξηση του αντισημιτισμού καθώς εξελίσσεται η κρίση στη Μέση Ανατολή.
«Ο αντισημιτισμός είναι ένας βαθιά ριζωμένος ρατσισμός στην ευρωπαϊκή κοινωνία»
«Ειλικρινά πιστεύω ότι σε κάθε μεγάλο αρνητικό θέμα της κοινωνίας μας, θα βρεις αντισημιτικά τροπάρια να βρίσκουν το δρόμο τους. Είναι ενδεικτικό της έκτασης ... ο αντισημιτισμός είναι ένας βαθιά ριζωμένος ρατσισμός στην ευρωπαϊκή κοινωνία».
Η O'Flaherty πρόσθεσε ότι είναι «επίσης σημαντικό αυτή τη στιγμή να είμαστε σε επαγρύπνηση και να καταδικάζουμε όλες τις μορφές μίσους που εκδηλώνονται στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του μίσους κατά των μουσουλμάνων».
Η σύγκρουση που ακολούθησε την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου αύξηση των αντισημιτικών περιστατικών. Ο μεγάλος αριθμός απωλειών μεταξύ των αμάχων που προκλήθηκαν από την απάντηση του Ισραήλ αύξησε περαιτέρω τις εντάσεις.
Πρόσφατα στοιχεία που συγκέντρωσε η Anti-Defamation League (ADL) με έδρα τις ΗΠΑ αποκάλυψαν αύξηση 300% στην Αυστρία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αστυνομία του Λονδίνου δήλωσε ότι 218 αντισημιτικά εγκλήματα μίσους είχαν αναφερθεί από την 1η έως την 18η Οκτωβρίου,πάνω από 13 φορές περισσότερα από την ίδια περίοδο πέρυσι.
Στη Γερμανία, ο οργανισμός παρακολούθησης του αντισημιτισμού RIAS ανέφερε αύξηση 240% των αντισημιτικών περιστατικών από τις 7 Οκτωβρίου, ένα σύνολο που ο επίτροπος αντισημιτισμού της χώρας προειδοποίησε ότι κινδυνεύει να μεταφέρει τη χώρα πίσω στις «πιο φρικτές εποχές» της.
Πολλοί ειδικοί στα εγκλήματα μίσους επισημαίνουν τις βαθιά ριζωμένες αρνητικές ιδέες για τους Εβραίους που, αν και πάντα υπάρχουν, έρχονται στην επιφάνεια σε περιόδους κοινωνικής έντασης.
Αντιεβραϊκές αντιλήψεις παγιωμένες σε 10 ευρωπαϊκές χώρες
Μια πρόσφατη μελέτη της ADL διαπίστωσε ότι τα αντιεβραϊκές αντιλήψεις παρέμεναν παγιωμένες σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, με περίπου έναν στους τέσσερις ανθρώπους να τρέφει ιστορικά οικείες αντισημιτικές πεποιθήσεις, ιδίως ψευδείς πεποιθήσεις για τους Εβραίους και το χρήμα και για τους Εβραίους που ελέγχουν τις κυβερνήσεις.
Η δημοσκόπηση που διενεργήθηκε μεταξύ των εβραϊκών κοινοτήτων της Ευρώπης διαπίστωσε ότι το 90% των ερωτηθέντων θεωρούσε ότι ο αντισημιτισμός χειροτερεύει, δήλωσε ο O'Flaherty. «Αυτή είναι λοιπόν η ισχυρή άποψη της ίδιας της εβραϊκής κοινότητας. Επιπλέον, δήλωσαν κατά κύριο λόγο ... ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στη ζωή τους είναι ο αντισημιτισμός. Αυτό είναι αρκετά εντυπωσιακό. Δεν επρόκειτο για μια θέση εργασίας, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, το να βάλουν φαγητό στο τραπέζι ... Ήταν ο αντισημιτισμός».
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο κύριος εβραϊκός πληθυσμός της ΕΕ ανέρχεται σε 781.200 άτομα, αν και πολλοί περισσότεροι έχουν τουλάχιστον έναν γονέα που αυτοπροσδιορίζεται ως Εβραίος. Ο πληθυσμός αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το Ολοκαύτωμα, που σκότωσε τουλάχιστον 6 εκατομμύρια Ευρωπαίους Εβραίους, ήταν περίπου 3,8 εκατομμύρια.
Τώρα που πλέον είνα ιπολύ λίγοι οι επιζώντες αυτής της σκοτεινής περιόδου η Ευρώπη πρέπει να βρει έναν νέο τρόπο να επικοινωνήσει την τραγωδία του Ολοκαυτώματος, δήλωσε ο O'Flaherty, ζητώντας μεγαλύτερες προσπάθειες στην εκπαίδευση.
«Μια άλλη πτυχή που είναι πολύ σημαντική αυτή τη στιγμή ... είναι ο βαθμός στον οποίο ξεχνάμε το Ολοκαύτωμα», είπε. «Σχεδόν όλοι οι επιζώντες έχουν φύγει πια ... και δεν έχουμε βρει ακόμη έναν νέο τρόπο να μεταδώσουμε αποτελεσματικά την ιστορία στα παιδιά μας, στους ανθρώπους στις κοινωνίες μας».
Πρωτιά η Ουγγαρία στον αντισημιτισμό
Η ADL διαπίστωσε ότι, μεταξύ των έξι χωρών που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση στη Δυτική Ευρώπη, η Ισπανία παρέμεινε η χώρα με το υψηλότερο επίπεδο αντισημιτικών συμπεριφορών, με το 26% του πληθυσμού να τρέφει εκτεταμένες αντισημιτικές πεποιθήσεις, ακολουθούμενη από το Βέλγιο (24%), τη Γαλλία (17%), τη Γερμανία (12%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (10%). Στις Κάτω Χώρες, μόνο το 6% των ερωτηθέντων είχε αντισημιτικές απόψεις.
Στην ανατολική Ευρώπη, οι αντισημιτικές αντιλήψεις ήταν ευρύτερα διαδεδομένες, αν και γίνονται όλο και πιο σπάνιες. Η ADL διαπίστωσε υψηλά επίπεδα αντισημιτικών πεποιθήσεων στην Ουγγαρία (37%) και την Πολωνία (35%).
Μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την απότομη αύξηση του διαδικτυακού αντισημιτισμού στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι.
Η έρευνα του AFR αποκάλυψε έναν αυξανόμενο αριθμό Εβραίων που δηλώνουν ότι θα εξέταζαν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν την Ευρώπη ως συνέπεια των προκαταλήψεων και των διακρίσεων.
«Πρόκειται για ένα υπαρξιακό ζήτημα, υπό την έννοια ότι όταν ρωτήσαμε τους Εβραίους αν θα σκεφτόντουσαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, ένας σημαντικός αριθμός δήλωσε ότι θα το έκανε ... Και το πιο ανησυχητικό είναι ότι, αν δούμε ποιοι είναι αυτοί οι Εβραίοι, είναι κυρίως νέοι», δήλωσε ο O' Flaherty, ο οποίος στο παρελθόν ήταν καθηγητής δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ιρλανδίας.
Η βαριά κληρονομιά του Ολοκαυτώματος
«Χτίσαμε τη σύγχρονη Ευρώπη στη βάση της αποκήρυξης των φρικαλεοτήτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και η κορυφαία από αυτές τις φρικαλεότητες είναι και ήταν το Ολοκαύτωμα - η γενοκτονία που διαπράχθηκε εναντίον των Εβραίων ... Γι' αυτό η επίμονη επίθεση εναντίον αυτής της σχετικά μικρής κοινότητας ανθρώπων έχει τόσο θεμελιώδη σημασία για την Ευρώπη και για τις αξίες που ισχυριζόμαστε ότι υπερασπιζόμαστε».
Οι ειδικοί λένε ότι το ζήτημα της μετανάστευσης και της μείωσης των εβραϊκών πληθυσμών σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης είναι περίπλοκο. Σε ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστρία, οι εβραϊκές κοινότητες αυξάνονται, αν και σταδιακά, καθώς η μετανάστευση αντισταθμίζει τους θανάτους μεταξύ ενός συχνά ηλικιωμένου πληθυσμού. Σε άλλες, όπως η Γερμανία, τα επίπεδα του εβραϊκού πληθυσμού είναι σταθερά. Ωστόσο, πολλές μικρές κοινότητες δεν ανέκαμψαν ποτέ από το Ολοκαύτωμα και η περαιτέρω μείωση του αριθμού των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ευρώπη φαίνεται αναπόφευκτη.
Η μετανάστευση των περισσότερων Ευρωπαίων Εβραίων οφείλεται στους ίδιους παράγοντες που ωθούν τα μέλη οποιασδήποτε άλλης κοινότητας να μετακινηθούν: αναζήτηση σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας, όπως έδειξε έρευνα του Ινστιτούτου Εβραϊκής Πολιτικής (JPR).
Οι βίαιες επιθέσεις που στοχεύουν Εβραίους ή υποκινούνται από ιδεολογίες που έχουν έντονα αντισημιτικά στοιχεία μπορούν να συνδεθούν με την αύξηση της μετανάστευσης των Εβραίων, όπως από τη Γαλλία μεταξύ 2015 και 2016, όταν η χώρα συγκλονίστηκε από μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, συμπεριλαμβανομένων αρκετών εναντίον εβραϊκών στόχων.
Ο Τζόναθαν Μπόιντ, εκτελεστικός διευθυντής του JPR στο Λονδίνο, δήλωσε στον Guardian τον Σεπτέμβριο: «Πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου κάποτε υπήρχαν πραγματικά μεγάλες και ζωντανές εβραϊκές κοινότητες έχουν τώρα μικροσκοπικούς εβραϊκούς πληθυσμούς - συχνά μόλις μερικές χιλιάδες - οι οποίοι γερνούν και πραγματικά αγωνίζονται να διατηρηθούν... Όταν έχεις και τον αντισημιτισμό στην κορυφή αυτού, προφανώς δεν βοηθάει».
«Όταν οι άνθρωποι ανησυχούν πολύ γι' αυτό και οι φόβοι γίνονται αρκετά έντονοι κάποιοι μπορεί να φύγουν».