Τι επεδίωκε να πετύχει το Μαρόκο με τη φερόμενη εμπλοκή του στο σκάνδαλο Qatargate; Σύμφωνα με τη βελγική εφημερίδα Le Soir, το σκηνικό εδώ είναι ακόμη πιο «επικίνδυνο» για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από αυτό του Κατάρ.
Όσο οι μέρες περνούν, η έρευνα για διαφθορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς το Μαγκρέμπ. Εκτός από την εμπλοκή του Κατάρ, οι ερευνητές ενδιαφέρονται για τα μαροκινά δίκτυα επιρροής (ή παρεμβολών) του Πιερ Αντόνιο Παντσέρι, που χαρακτηρίζεται από κοινοβουλευτικές πηγές ως ο «Mr Μαρόκο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Σε αντίθεση με το Κατάρ, το ζητούμενο εδώ δεν είναι μόνο η συμμαχία και η εικόνα, αλλά και ένα αμφισβητούμενο έδαφος και μια βοήθεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, αναφέρει στην ανάλυσή της η Le Soir, σημειώνοντας πως το Ραμπάτ έχει πράγματι μεγάλο συμφέρον να συσπειρώσει τους θεσμούς των Βρυξελλών στους σκοπούς του.
Η Δυτική Σαχάρα αποτελεί ζήτημα αιώνιας διαμάχης
Τα τελευταία χρόνια, το Μαρόκο έδειχνε ικανοποίηση για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως στον τομέα της γεωργίας και της αλιείας. Με την πρώτη ματιά, δεν πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα συναρπαστικό. Αν εξετάσει κανείς το θέμα βαθύτερα, όμως, θα βρει στο επίκεντρο των σχέσεων την αιώνια διαμάχη για τη Δυτική Σαχάρα, περιοχή που το Μαρόκο ονομάζει «νότιες επαρχίες».
Αυτή η τεράστια επικράτεια, οκτώ φορές το μέγεθος του Βελγίου, αμφισβητείται από Μαροκινούς και Σαχράουι από το τέλος του ισπανικού αποικισμού το 1975. Το μέτωπο Polisario, ένα κίνημα ανεξαρτησίας των Σαχράουι, υποστηρίζεται από τη γειτονική Αλγερία και τον ΟΗΕ, ο οποίος έδωσε εντολή επίλυσης του ζητήματος με διπλωματικό τρόπο, πράγμα που όμως ποτέ δεν επετεύχθη.
Το 2019 η Ευρωπαϊκή Ένωση συνήψε εμπορικές συμφωνίες με το Μαρόκο, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Σαχάρας… Μια διπλωματική νίκη για το Ραμπάτ, που είδε την ΕΕ να αναγνωρίζει σιωπηρά τον έλεγχό του στην επικράτεια των Σαχράουι.
Η συμφωνία ακυρώθηκε, οι διπλωματικοί τόνοι ανέβηκαν
Αυτές οι συμφωνίες, όμως, κηρύχθηκαν γρήγορα παράνομες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο φρόντισε να υπενθυμίσει και στα δύο μέρη ότι η Δυτική Σαχάρα έχει ξεχωριστό και διακριτό καθεστώς και έκρινε ότι η συναίνεση του λαού της Σαχάρας δεν είχε εξασφαλιστεί από την ΕΕ. Εν ολίγοις, ξεκαθάρισε ότι ούτε το Μαρόκο ούτε η ΕΕ είχαν την εντολή να διαπραγματευτούν συμφωνίες που να περιλαμβάνουν τη Δυτική Σαχάρα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλάμε για αγαθά αξίας 500 εκατομμυρίων ευρώ που εξάγονται από τη συγκεκριμένη περιοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως η μάχη δεν τελείωσε εκεί. «Από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε τη Δυτική Σαχάρα ως τμήμα του Μαρόκου στα τέλη του 2020, το Ραμπάτ έχει σκληρύνει τη διπλωματία του, θεωρώντας ότι αυτή την κίνηση μπορούν να ακολουθήσουν και άλλοι εταίροι, όπως ευρωπαϊκές χώρες της πρώτης γραμμής», υπογραμμίζει στη βελγική εφημερίδα ο Μπραχίμ Ουμανσούρ, διευθυντής του Παρατηρητηρίου του Μαγκρέμπ στο IRIS.
Δούναι και λαβείν οι σχέσεις της ΕΕ με το Μαρόκο πριν το Qatargate
Πέρα από αυτό το αμφισβητούμενο έδαφος, το Μαρόκο λαμβάνει επίσης βοήθεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Μόλις το 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για υποστήριξη περίπου 389 εκατομμυρίων ευρώ για «τις μεταρρυθμίσεις, την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και τη διαχείριση των συνόρων και τις εργασίες για την ανάπτυξη μιας ευρω-μαροκινής εταιρικής σχέσης για κοινή ευημερία». Τα τελευταία χρόνια, τα ποσά της διμερούς βοήθειας προς το Μαρόκο έχουν «αυξηθεί σημαντικά», επισημαίνει ευρωπαϊκή πηγή.
Αλλά και το Μαρόκο προσφέρει το δικό του μερίδιο στην εξίσωση και ακούει στο όνομα «Pegasus Project». Το Μαρόκο θεωρείται ύποπτο ότι κατασκόπευε εκατοντάδες Ευρωπαίους υπηκόους, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Από τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, εξεταστική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προσπαθεί να ρίξει φως σε μέρος του σκανδάλου. «Μεταξύ των ευρωβουλευτών που συμμετέχουν σε αυτό το έργο είναι και η Εύα Καϊλή...», σημειώνει η εφημερίδα.
Όπως υπογραμμίζει, ωστόσο, το εγχείρημα είναι περίπλοκο… και ήδη υπονομεύει το Μαρόκο, αφού οι ευρωβουλευτές ενδιαφέρονται μόνο για τη χρήση του λογισμικού παρακολουθήσεων από τα κράτη-μέλη. Η εντολή που έχουν λάβει δεν τους επιτρέπει να νοιαστούν για τους αρχηγούς στην άλλη πλευρά της Μεσογείου.
Το Μαρόκο κρατά στα χέρια του τα μεταναστευτικά κλειδιά της υποσαχάριας Αφρικής
Στην πραγματικότητα, καταλήγει το ρεπορτάζ της Le Soir, οι ευρωπαϊκές χώρες (και επομένως τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα) δεν μπορούν να «προσβάλλουν» για καιρό το Ραμπάτ, το οποίο έχει στα χέρια του τα μεταναστευτικά κλειδιά της υποσαχάριας Αφρικής.
«Μαζί με την Αλγερία, η χώρα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της εμπορίας ανθρώπων, του οργανωμένου εγκλήματος, των μεταναστευτικών ροών… Το Ραμπάτ είναι ένας σημαντικός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση», καταλήγει ο Μπραχίμ Ουμανσούρ.
Την ίδια στιγμή, το Ραμπάτ κατηγορείται από τους επικριτές του για εκβιασμό μέσω του μεταναστευτικού, ότι δηλαδή θα ανοίξει τις πόρτες του στους ισπανικούς θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια σε περίπτωση διπλωματικής ενόχλησης. Τελικά, η ευρωπαϊκή αντίδραση στο σκάνδαλο διαφθοράς θα εξελιχθεί και θα παρακολουθηθεί στενά.