Πεντέμισι μήνες μετά τις ευρωεκλογές, η νέα Κομισιόν της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έλαβε την έγκριση της ολομέλειας της Ευρωβουλής στο Στρασβούργο.
Από την 1η Δεκεμβρίου, η ομάδα της Φον ντερ Λάιεν θα αναλάβει επισήμως τα καθήκοντά της σε μια κρίσιμη περίοδο, με τους δύο πολέμους σε Ουκρανία και Λωρίδα της Γάζας εν εξελίξει, την Ευρωπαϊκή Ένωση να παλεύει σε ένα ταραχώδες πολιτικό και οικονομικό τοπίο και τον Ντόναλντ Τραμπ επί θύραις, έτοιμο πιθανώς να ξεκινήσει έναν νέο εμπορικό πόλεμο με τους «27».
Προβλήματα ακανθώδη, τα οποία η Κομισιόν θα πρέπει να διαχειριστεί τις πρώτες 100 μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων της.
Ντόναλντ Τραμπ
Η Φον ντερ Λάιεν ξεκινά τη δεύτερη θητεία της και πάλι με ένα «εξωγενές σοκ, που πρέπει να αντιμετωπίσει», σημειώνει ο Σιμόνε Ταλιαπιέτρα, της δεξαμενής σκέψης Bruegel, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, θυμίζοντας ότι η 66χρονη Γερμανίδα επικεφαλής της Κομισιόν είχε κληθεί να διαχειριστεί την πανδημία της Covid-19, που χτύπησε λίγο μετά την έναρξη της πρώτης θητείας της το 2019.
Τούτη τη φορά η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι που καλεί τις Βρυξέλλες να αναλάβουν δράση.
Το τιμ της Φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να καταστρώσει γρήγορα -αν δεν το έχει ήδη κάνει- σχέδια για το εμπόριο και την άμυνα της ΕΕ, ώστε να συμβάλει στην άμυνα της Ένωσης απέναντι σε έναν πρόεδρο των ΗΠΑ αποφασισμένο να εξισορροπήσει τα εμπορικά ελλείμματα επιβάλλοντας δασμούς και πιθανώς λιγότερο προσηλωμένο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Αυτό θα μπορούσε εν μέρει να ωθήσει την ΕΕ σε δεσμεύσεις προμήθειας περισσότερων οπλικών συστημάτων και φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ για να ενισχύσει την άμυνά της και να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο, σύμφωνα με τον Ιταλό αναλυτή.
Οικονομία
Η Φον ντερ Λάιεν τονίζει ότι στη νέα της θητεία θα πρέπει μαζί με την ομάδα της να εστιάσουν στην αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ώστε να αποφύγει την «αργή αγωνία» της παρακμής, όπως προειδοποίησε ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι.
Η ΕΕ αδυνατεί να συμβαδίσει με τις ΗΠΑ και αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από την Κίνα εν μέσω μιας σειράς προκλήσεων, όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η αργή ανάπτυξη, το υψηλό ενεργειακό κόστος και οι αναιμικές επενδύσεις.
Στο επίκεντρο της άμεσης στρατηγικής της προέδρου της Κομισιόν είναι η σύναψη συμφωνίας με τις βιομηχανίες για να υποστηριχθεί η απεξάρτηση της ευρωπαϊκής οικονομίας από τον άνθρακα και να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε φθηνές, βιώσιμες και ασφαλείς προμήθειες ενέργειας.
Η μείωση της γραφειοκρατίας, η δημιουργία μιας ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων για να βοηθηθούν οι εταιρείες να αποκτήσουν πρόσβαση σε κεφάλαια που μπορούν να διαθέσουν στην έρευνα για καινοτομία και η ενίσχυση του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης είναι επίσης στις βασικές προτεραιότητες της ατζέντας της Φον ντερ Λάιεν.
Άμυνα
Η ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης αποτελεί προτεραιότητα από την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022 της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά η επανεκλογή του Τραμπ προσέδωσε την αίσθηση του κατεπείγοντος στο θέμα.
Οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες ήταν πολύ μικρές και πολύ ασύνδετες τις τελευταίες δεκαετίες σε σύγκριση με εκείνες της Ρωσίας και της Κίνας, σύμφωνα με την Κομισιόν.
«Πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα, να ξοδεύουμε καλύτερα, να ξοδεύουμε μαζί» έγραψε η Φον ντερ Λάιεν τον Ιούλιο, όταν παρουσίασε τα σχέδιά της για τη δεύτερη θητεία της. Εκτίμησε δε ότι η ΕΕ θα χρειαστεί να επενδύσει 500 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία.
Για πρώτη φορά η ΕΕ θα έχει έναν επίτροπο Άμυνας, τον Λιθουανό Άντριους Κουμπίλιους, ο οποίος μαζί με τη νέα επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας, έχει επιφορτιστεί με τη διατύπωση ενός οράματος για το μέλλον της άμυνας της ΕΕ τις πρώτες 100 ημέρες της νέας Κομισιόν.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, διχάζουν οι εκκλήσεις για υιοθέτηση ενός κοινού συστήματος δανεισμού, όπως είχε κάνει η ΕΕ με το Ταμείο Ανάκαμψης μετά την πανδημία.
Μεταναστευτικό
Οι παράτυπες διελεύσεις των συνόρων που εντοπίστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν κατά 43% φέτος, αφού είχαν εκτοξευτεί σε υψηλό δεκαετίας τον περασμένο χρόνο. Αλλά το μεταναστευτικό βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα μετά τα εκλογικά κέρδη της ακροδεξιάς σε πολλά κράτη-μέλη.
Τον περασμένο μήνα οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν επείγουσα νέα νομοθεσία για να αυξηθούν και να επιταχυνθούν οι επιστροφές μεταναστών και κάλεσαν την Κομισιόν να διερευνήσει «νέους τρόπους» για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης.
Η Φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να καταθέσει γρήγορα μια πρόταση στο τραπέζι, μολονότι η Ένωση ενέκρινε μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις πριν από λίγους μήνες μια σαρωτική μεταρρύθμιση των πολιτικών ασύλου.
Η συμφωνία ΕΕ-Mercosur
Ένα από τα πρώτα ακανθώδη ζητήματα που θα πρέπει να διαχειριστεί η νέα Κομισιόν της Φον ντερ Λάιεν είναι η αμφιλεγόμενη συμφωνία με τις χώρες της Mercosur.
Οι αγρότες, κυρίως στη Γαλλία, έχουν ξεσηκωθεί, φοβούμενοι ότι θα πληγούν από αθέμιτο ανταγωνισμό τα προϊόντα τους, καθώς υπόκεινται σε διαφορετικά ποιοτικά κριτήρια από τα φθηνότερα των χωρών της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Βολιβία, Παραγουάη και Ουρουγουάη), όπου δεν ισχύει η απαγόρευση, επί παραδείγματι, συγκεκριμένων φυτοφαρμάκων.
Η ΕΕ προσβλέπει σε ολοκλήρωση της συμφωνίας με τη Mercosur στη διάρκεια συνόδου κορυφής τον ερχόμενο μήνα στην πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, το Μοντεβιδέο, αλλά η Γαλλία αναζητεί συμμάχους για να αποτρέψει τη δημιουργία της μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερου εμπορίου στον πλανήτη.
Η Φον ντερ Λάιεν έχει επίσης υποσχεθεί να παρουσιάσει ένα «όραμα για τη γεωργία και τα τρόφιμα», που θα διασφαλίζει «την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα» του αγροτικού τομέα.