Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει η Πράσινη Συμφωνία να βρίσκεται στον πυρήνα του πακέτου ανάκαμψης της ΕΕ από τις συνέπειες του κορωνοϊού.
Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΕΚ: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, η οικονομική δραστηριότητα παρουσίασε αισθητή κάμψη, επιφέροντας μείωση των εκπομπών άνθρακα αλλά βυθίζοντας, ταυτόχρονα, την ΕΕ σε ύφεση. Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 15 Μαΐου 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε την υιοθέτηση ενός φιλόδοξου σχεδίου ανάκαμψης με την Πράσινη Συμφωνία στον πυρήνα του.
Σε απάντηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε το σχέδιο ανάκαμψης "Next Generation EU", ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε συνδυασμό με τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος πρέπει ακόμα να εγκριθεί από τα κράτη μέλη και το Κοινοβούλιο, το σχέδιο ανάκαμψης στοχεύει στην οικοδόμηση μιας πιο πράσινης, ψηφιακής, βιώσιμης Ευρώπης χωρίς αποκλεισμούς και στην αύξηση της ανθεκτικότητας σε μελλοντικές κρίσεις όπως η κλιματική κρίση.
Τον Νοέμβριο του 2019, το ΕΚ κήρυξε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσαρμόσει όλες τις προτάσεις της σύμφωνα με τον στόχο των 1,5 °C για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να διασφαλίσει τη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου.
Σε απάντηση, η Επιτροπή παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έναν χάρτη πορείας για την μετάβαση σε μια κλιματική ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050.
Μάθετε περισσότερα για την πρόοδο της ΕΕ προς τους στόχους της για την κλιματική αλλαγή.
Τα πρώτα βήματα στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας
Χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης
Τον Ιανουάριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, τη στρατηγική για τη χρηματοδότηση της Πράσινης Συμφωνίας μέσω της προσέλκυσης τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων την επόμενη δεκαετία.
Ως μέρος του επενδυτικού σχεδίου, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης αναμένεται να παράσχει προσαρμοσμένη στήριξη στους εργαζομένους και στις κοινότητες που επηρεάζονται περισσότερα από τη μετάβαση αυτή. Τον Μάιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν μηχανισμό δανειοδότησης του δημόσιου τομέα για τη στήριξη των πράσινων επενδύσεων σε περιοχές που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα. Πρέπει ακόμη να εγκριθεί από το ΕΚ.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν για την εισαγωγή νέων πηγών εσόδων για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού και του σχεδίου ανάκαμψης. Στις νέες αυτές πηγές εσόδων θα περιλαμβάνονται έσοδα από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και έναν μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα που θα επιβάλλει εισφορές στις εισαγωγές ορισμένων αγαθών.
Για να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες και να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της προβολής ψευδοπράσινης ταυτότητας ("greenwashing"), το Κοινοβούλιο ενέκρινε νέα νομοθεσία για τις βιώσιμες επενδύσεις τον Ιούνιο του 2020. Το Νοέμβριο του 2020, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό σύστημα, το οποίο είναι κρίσιμης σημασίας για την ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ και για την αύξηση της ανθεκτικότητάς της.
Μάθετε πώς το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα συμβάλει στη μετάβαση των χωρών της ΕΕ σε μια πράσινη οικονομία.
Μετατρέποντας τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας σε νόμο
Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, ένα νομικό πλαίσιο για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Τον Ιανουάριο, το EK είχε ζητήσει την υιοθέτηση πιο φιλόδοξων στόχων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από εκείνους που είχε αρχικά προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του εντολή σχετικά με τον νόμο της ΕΕ για το κλίμα τον Οκτώβριο του 2020, εγκρίνοντας τον στόχο της ουδετερότητας του κλίματος για το 2050 καθώς και έναν στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 60% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, ο οποίος είναι πιο φιλόδοξος από την αρχική πρόταση της Επιτροπής που ζητούσε μείωση του 55% όπως και από τον τρέχοντα ενδιάμεσο στόχο του 40%.
Μόλις τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο ορίσουν τη θέση τους σχετικά με τη νομοθεσία για το κλίμα, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για το τελικό κείμενο, το οποίο πρέπει να λάβει έγκριση και από τα δύο θεσμικά όργανα.
Ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των ΜμΕ
Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια νέα βιομηχανική στρατηγική για να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μπορούν να μεταβούν προς ένα κλιματικά ουδέτερο και ψηφιακό μέλλον. Το Νοέμβριο, το Κοινοβούλιο ζήτησε αναθεώρηση της πρότασης για να αντικατοπτρίζει τον αντίκτυπο της πανδημίας στο βιομηχανικό τομέα. Οι ευρωβουλευτές θέλουν η ΕΕ να υποστηρίξει τη βιομηχανία σε ένα αρχικό στάδιο ανάκαμψης και να επικεντρωθεί στη βελτίωση της αυτονομίας της στη συνέχεια.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το 99% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), που αντιπροσωπεύουν το 50% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και είναι υπεύθυνες για δύο από τις τρεις θέσεις εργασίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επίσης μια νέα στρατηγική για τις ΜμΕ, ενθαρρύνοντας την καινοτομία, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Κατά την ολομέλεια του Δεκεμβρίου, οι ευρωβουλευτές ψήφισαν σχετικά με τη στρατηγική για τις ΜμΕ, καλώντας την Επιτροπή να την αναθεωρήσει λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο της κρίσης του κορονοϊού, τονίζοντας τα προβλήματα ρευστότητας και τις ψηφιακές πτυχές, αλλά και τη σημασία της μετάβασης προς μια πιο πράσινη οικονομία.
Διαβάστε περισσότερα για τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η νέα βιομηχανική στρατηγική.
Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας
Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία, το οποίο περιλαμβάνει μέτρα που προωθούν την κυκλικότητα στις μεθόδους παραγωγής, τη βιώσιμη κατανάλωση και τη μείωση των αποβλήτων για προϊόντα στα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής τους. Θα επικεντρωθεί στα εξής:
- ηλεκτρονικά προϊόντα και ΤΠΕ
- μπαταρίες και οχήματα
- συσκευασίες και πλαστικά
- υφάσματα
- κατασκευές και κτίρια
- τροφική αλυσίδα
Δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος τροφίμων
Ο τομέας των τροφίμων αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες της κλιματικής αλλαγής. Παρ'όλο που η γεωργία της ΕΕ είναι ο μόνος μείζων γεωργικός τομέας παγκοσμίως που έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (κατά 20% από το 1990), εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των εκπομπών (εκ των οποίων το 70% οφείλεται σε ζώα).
Η στρατηγική ''Farm to Fork' (Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο) που παρουσίασε η Επιτροπή τον Μάιο του 2020, πρέπει να εγγυηθεί ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα διατροφής, διασφαλίζοντας παράλληλα τα μέσα διαβίωσης των αγροτών. Καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, περιορίζοντας τη χρήση φυτοφαρμάκων και τις πωλήσεις αντιμικροβιακών ουσιών κατά το ήμισυ, μειώνοντας τη χρήση λιπασμάτων, και αυξάνοντας τις εκτάσεις βιολογικής γεωργίας.
Διατήρηση της βιοποικιλότητας
Παράλληλα, η ΕΕ στοχεύει να αντιμετωπίσει την απώλεια της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής εξαφάνισης ενός εκατομμυρίου ειδών. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030, που παρουσιάστηκε τον Μάιο, στοχεύει στην προστασία της φύσης, στην αναστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων και στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας. Βασικοί της στόχοι είναι οι εξής:
- αύξηση των προστατευόμενων περιοχών
- διακοπή και αναστροφή της μείωσης των επικονιαστών
- φύτευση τριών δισ. δένδρων έως το 2030
- διάθεση 20 δισ. ευρώ ετησίως για την προστασία της βιοποικιλότητας
Το Κοινοβούλιο υποστηρίζει τη βιώσιμη δασοκομία, καθώς τα δάση διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην απορρόφηση και αντιστάθμιση των εκπομπών άνθρακα. Οι ευρωβουλευτές αναγνωρίζουν επίσης τη συμβολή της δασοκομίας στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε αγροτικές κοινότητες και τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η ΕΕ στην προστασία και την αποκατάσταση των δασών παγκοσμίως.