Οι φωνές που προειδοποιούν για ύφεση το χειμώνα στην Ευρώπη πληθαίνουν, το ευρώ διολισθαίνει, η αγορά ενέργειας βρίσκεται ήδη σε κρίση και ο Βλαντίμιρ Πούτιν τρίβει τα χέρια του με ικανοποίηση.
Και δεν χρειάζεται να προσπαθούν να μαντέψουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τις επόμενες κινήσεις της Ρωσίας στη σκακιέρα, αφού αρκεί να αφουγκραστούν τα μηνύματα που εκπέμπει το περιβάλλον του Πούτιν για να κατανοήσουν τι επιδιώκει: κοινωνικές αναταραχές, όπως σημειώνει σε άρθρο γνώμης το Bloomberg.
Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και συνεργάτης του Πούτιν, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έχει προειδοποιήσει από τον περασμένο μήνα ότι η Ευρώπη θα ξεπαγιάσει αυτό το χειμώνα.
Σε μακροσκελή ανάρτησή του προ ημερών στο Telegram κάλεσε τους Ευρωπαίους πολίτες να διαμαρτυρηθούν για τις «ηλίθιες» ενέργειες (δηλαδή, τις κυρώσεις) των κυβερνήσεών τους και να τις τιμωρήσουν -προφανώς στις κάλπες. Υποστήριξε ότι οι Ευρωπαίοι επιθυμούν στενότερους δεσμούς με τη Ρωσία, όπως και η Μόσχα με τους λαούς της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά οι ανόητες πολιτικές των ιθυνόντων τους τους παραπλανούν.
«Μη σιωπάτε… Η Ρωσία μπορεί να ακούσει» έγραψε, σημειώνοντας με μια μπηχτή ότι «είναι ζεστά στη Ρωσία», την ώρα που η Ευρώπη ετοιμάζεται για έναν δύσκολο χειμώνα, ακριβώς επειδή ο Πούτιν περιορίζει τις ροές φυσικού αερίου.
Ρωσικός δάκτυλος στις ιταλικές εκλογές;
Το μήνυμα του Μεντβέντεφ προκάλεσε αντιδράσεις στην Ιταλία, με δύο από τις σημαντικότερες εφημερίδες της, τη Repubblica και την Corriere della Sera, να κάνουν λόγο για ρωσική παρέμβαση στην προεκλογική εκστρατεία ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου.
Η ιταλική αριστερά προχώρησε ακόμη παραπέρα, κατηγορώντας τη Μόσχα ότι θέλει να πυροδοτήσει κοινωνικές εντάσεις, ενώ η δεξιά, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις και κατηγορείται συχνά ότι πάει με το μαλακό τον Πούτιν, είπε ότι οι Ιταλοί είναι αυτοί που θα αποφασίσουν για την επόμενη κυβέρνησή τους και όχι η Ρωσία. Ωστόσο, ο επικεφαλής της αντιμεταναστευτικής Λέγκα, Ματέο Σαλβίνι, συνέδεσε τις κυρώσεις με την κρίση της ακρίβειας, καλώντας τις Βρυξέλλες να το ξανασκεφθούν.
Το ρωσικό «dirty dancing» με την πρωθυπουργό της Φινλανδίας
Και δεν είναι μόνον η Ιταλία στο στόχαστρο του Πούτιν, αφού, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, την εκδίκηση του Κρεμλίνου για την απόφαση της Φινλανδίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ βίωσε πρόσφατα και η πρωθυπουργός της χώρας, Σάνα Μαρίν.
Όπως σημειώνει σε άρθρο του στο Euractiv ο Σέρβος εμπειρογνώμονας στον τομέα της ασφάλειας και των διεθνών σχέσεων και ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνούς Ασφάλειας, Ορχάν Ντράγκας, η διαρροή των ιδιωτικών στιγμών από το πάρτι της Σάνα Μαρίν ήταν η απάντηση των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στο Ελσίνκι.
Όπως σημειώνει, ο Πούτιν «ασχολείται σήμερα με το χακάρισμα των τηλεφώνων των φίλων της Σάνα Μαρίν, με τους οποίους διασκεδάζει στον ελεύθερο χρόνο της (…) Τι ήθελε να πετύχει με αυτό η Ρωσία; Να απαξιώσει την ηγέτιδα ενός σημαντικού κράτους μέλους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, στο βαθμό που να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνησή της και να προκαλέσει την πτώση της. Έτσι, η Φινλανδία θα ακολουθούσε αρκετές χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που για διάφορους λόγους, αλλά κυρίως λόγω των συνεπειών της εισβολής στην Ουκρανία, έμειναν χωρίς κυβέρνηση (Βρετανία, Ιταλία, Βουλγαρία), ή οι ηγέτες τους χωρίς υποστήριξη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας (Γαλλία).
Ήταν αναγκαίο το “πλήγμα” κατά της Φινλανδίας, επειδή, καθώς συνεχίζεται η εισβολή στην Ουκρανία, παραμένει ζωντανό σύμβολο της αντίστασης στη Ρωσία, μια ιστορική ντροπή για τους επεκτατικούς της στόχους.
Επιπροσθέτως, η Σάνα Μαρίν προσωπικά συμβολίζει την αντίθετη εικόνα του κόσμου από εκείνον που θεωρεί πρότυπο η Ρωσία. Είναι μια νέα, σκληρά εργαζόμενη, επιτυχημένη Ευρωπαία, ικανή να λαμβάνει στρατηγικές αποφάσεις για τη χώρα της (…) Και, τέλος, είναι γυναίκα», σημειώνει ο Σέρβος εμπειρογνώμονας.
Ο Πούτιν εργαλειοποιεί την ενέργεια για να ωθήσει την Ευρώπη στην ύφεση
Το Κρεμλίνο θεωρεί ότι οι Ευρωπαίοι θα πετάξουν κάποια στιγμή «λευκή πετσέτα» και μετέρχεται μια διπλή στρατηγική για να το πετύχει: Από τη μια πλευρά κρατά τους Ευρωπαίους σε αναμμένα κάρβουνα αναφορικά με τις προθέσεις του για τις προμήθειες φυσικού αερίου. Άλλωστε ο Πούτιν δεν χρειάζεται να κλείσει εντελώς τις στρόφιγγες για να το πετύχει, αφού αρκεί και μόνον η σκέψη ενός δύσκολου χειμώνα χωρίς ρωσικό αέριο για να προκαλέσει χάος.
Εξ ου και οι εκτιμήσεις αξιωματούχων και αναλυτών ότι ο Ρώσος πρόεδρος ωθεί εσκεμμένα την Ευρώπη προς την ύφεση, πυροδοτώντας την ενεργειακή κρίση στη Γηραιά Ήπειρο με δραστικό περιορισμό των ροών φυσικού αερίου, που εκτόξευσαν στα ύψη τις τιμές της ενέργειας.
Σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης πολλοί είναι αυτοί που ολισθαίνουν σε μια «φτώχεια λόγω των καυσίμων», με τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών να τινάζονται στον αέρα από τους υπερφουσκωμένους λογαριασμούς και τις επιχειρήσεις να τρεκλίζουν. Και είναι πολλοί οι δείκτες που δείχνουν ότι ο Πούτιν βγαίνει κερδισμένος στις αγορές ενέργειας.
Η Μόσχα υποδαυλίζει κοινωνικές αναταραχές στην Ευρώπη
Το δεύτερο σκέλος της στρατηγικής του Πούτιν αφορά στην υποδαύλιση των κοινωνικών εντάσεων στην Ευρώπη, όπως φάνηκε κι απ’ το παραλήρημα του Μεντβέντεφ στο Telegram.
Ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος έχει κάνει λόγο για «οικονομική αυτοκτονία» της Δύσης, ενώ τα «παπαγαλάκια» του αναπαράγουν το μήνυμα μέσω μιας εκστρατείας παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Λογαριασμοί που συνδέονται με τη Ρωσία στα social media κατακλύζουν το Διαδίκτυο με το αφήγημα του Κρεμλίνου για τα πάντα, από τις κυρώσεις μέχρι την επαναλειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, που πρότεινε πρόσφατα ο φίλος του Πούτιν, πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Γκέρχαρντ Σρέντερ, αλλά απέρριψε το Βερολίνο.
Από την αρχή του πολέμου που εξαπέλυσε ο Πούτιν στην Ουκρανία, Ρώσοι διπλωμάτες και κρατικά ΜΜΕ έχουν κάνει πολύ περισσότερες αναρτήσεις για την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο παρά για το αφήγημα του Κρεμλίνου περί «αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας, όπως διαπίστωσε έρευνα της «Συμμαχίας για τη Διασφάλιση της Δημοκρατίας» του German Marshall Fund, που παρακολουθεί τις κινήσεις του ρωσικού μηχανισμού παραπληροφόρησης.
Στόχος, λέει ο επικεφαλής της έρευνας, Γιόζεφ Μπόντναρ, είναι να υπονομευθούν οι ευρωπαϊκές κυρώσεις και να μειωθεί η υποστήριξη της κοινής γνώμης προς την Ουκρανία, εμφανίζοντάς τες ως τη βασική αιτία της κρίσης ακρίβειας και της πτώσης του βιοτικού επιπέδου.
Μια επανάληψη των διαδηλώσεων των Κίτρινων Γιλέκων της Γαλλίας, αλλά σε ευρωπαϊκή κλίμακα, «θα ήταν το ονειρεμένο σενάριο για το Κρεμλίνο», σημειώνει.
Η ΕΕ έκανε κάποια βήματα τον Φεβρουάριο για να σιγήσει τον ρωσικό μηχανισμό παραπληροφόρησης, απαγορεύοντας την πρόσβαση σε ρωσικά ΜΜΕ, όπως το RT και το Sputnik, αλλά, όπως παραδέχονται αξιωματούχοι, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει κάθε προπαγανδιστική προσπάθεια του Κρεμλίνου στο Διαδίκτυο.
Οι κοινωνικές αναταραχές είναι μια υπαρκτή πιθανότητα το χειμώνα στην Ευρώπη. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: η Γερμανία εκτιμά ότι οι μέσοι λογαριασμοί μπορεί να αυξηθούν το χειμώνα κατά 500 με 1.000 ευρώ, ενώ η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δικτύου έχει ήδη προειδοποιήσει τους καταναλωτές να βάλουν στην άκρη χρήματα για τις έξτρα χρεώσεις.
Για οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων, το δίλημμα μπορεί να είναι να ζεσταίνονται ή να πεινάσουν, καύσιμα ή τρόφιμα.
Ο Όλαφ Σολτς καθησυχάζει, βέβαια, τους πολίτες, υπαινισσόμενος ότι η Γερμανία έχει τις οικονομικές δυνατότητες να αντέξει το πλήγμα, αλλά η δημοσιονομική εικόνα ποικίλλει στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει πλαφόν στις τιμές και να απορροφήσει τις απώλειες μέσω της εταιρείας κοινής ωφέλειας Electricite de France.
To ΔΝΤ από την πλευρά του προειδοποιεί κατά τέτοιων ευρέος φάσματος μέτρων, εισηγούμενο στοχευμένα μέτρα ανακούφισης για τα χαμηλά εισοδήματα. Αλλά ο Μακρόν θέλει, όπως σημειώνει το Bloomberg, να αποφύγει τις εντάσεις του 2018, που πυροδότησε ο φόρος επί των καυσίμων, και να εξουδετερώσει τη Μαρίν Λεπέν, που επιχειρεί να εμφανιστεί ως υπέρμαχος της εργατικής τάξης, κι υπ’ αυτή την έννοια «αγοράζει» κοινωνική γαλήνη.
Το ΔΝΤ προβλέπει ύφεση για τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, αν κλείσει ο Πούτιν τις στρόφιγγες φυσικού αερίου.
Χώρες όπως η Βουλγαρία -μια από τις πρώτες που βίωσαν τα αντίποινα της Gazprom τον Απρίλιο-, που αρνήθηκε να πληρώνει τους λογαριασμούς της σε ρούβλια, λέει τώρα ότι θα αναγκαστεί να καθίσει ξανά στο τραπέζι με τη Ρωσία. Και η ανησυχία είναι ότι ο Πούτιν θα «αγοράσει» με το ρωσικό φυσικό αέριο και πολιτική επιρροή, ακυρώνοντας έτσι πολλή από τη δουλειά που έκανε η ΕΕ από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.