Τα λάθη του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία, αναλύουν ιστορικοί και λόγιοι στο CNN.
Μπορεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν να αναφέρεται συχνά στη συντριπτική νίκη του Κόκκινου Στρατού επί της ναζιστικής Γερμανίας στον Β΄Π Π, για να δικαιολογήσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά ιστορικοί και λόγιοι λένε στο CNN ότι ο Ρώσος πρόεδρος επαναλαμβάνει τα λάθη που έκανε ο Αδόλφος Χίτλερ κι οδήγησαν στον όλεθρο τη ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ το 1941.
«Προσπαθώ να βγάλω νόημα εδώ και ένα μήνα με όλο αυτό, γιατί όσο τρομερός κι αν είναι ο Πούτιν, δεν μπορείς να τον αποκαλέσεις παράλογο. Όλα αυτά, όμως, είναι παράλογα. Δεν είναι φυσιολογικά σε σχέση με όσα έκανε στο παρελθόν. Είναι κάτι που δεν βγάζει νόημα σε πολλά επίπεδα κι όχι μόνο σε σχέση με τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο», λέει ο Πίτερ Τ. ΝτεΣιμόν, επίκουρος καθηγητής της ρωσικής και ανατολικοευρωπαϊκής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Utica της Νέας Υόρκης.
Όχι ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του πολέμου στην Ουκρανία και της εισβολής της ναζιστικής Γερμανίας στην ΕΣΣΔ. Η πολεμική μηχανή του Χίτλερ ήταν τρομερή και καλά εκπαιδευμένη. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα της εισβολής τον Ιούνιο του 1941 σκότωσαν και τραυμάτισαν 150.000 στρατιώτες του Κόκκινου στρατού, κατέλαβαν τεράστιες εκτάσεις, παγίδευσαν τέσσερις σοβιετικές στρατιές κι έπιασαν 700.000 αιχμαλώτους. Ούτε μπορεί να γίνει κάποια σύγκριση μεταξύ του Ιωσήφ Στάλιν και του Βολόντιμιρ Ζελένσκι. Αλλά αν παρατηρήσει κανείς τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυνάμεις του Πούτιν στην Ουκρανία, θα δει αρκετά κοινά σημεία.
Τα λάθη του Πούτιν στην επιμελητειακή υποστήριξη των ρωσικών δυνάμεων
Όσο κι αν η θέα των αρμάτων μάχης προξενεί τρόμο στον εχθρό, οι Ουκρανοί στρατιώτες βρήκαν τρόπους να χρησιμοποιούν από drones μέχρι αντιαρματικούς πυραύλους για να καταστρέφουν φάλαγγες ρωσικών τανκ. Αλλά τα τελευταία αντιμετωπίζουν κι ένα άλλο πρόβλημα, την έλλειψη καυσίμων, που αναδεικνύει με τη σειρά της την πλημμελή επιμελητειακή υποστήριξη των δυνάμεων των επιτιθέμενων.
Ο Πούτιν δυσκολεύεται να στείλει τρόφιμα, καύσιμα, πολεμοφόδια και εξοπλισμό στο στρατό του, με διάφορες αναφορές να κάνουν λόγο για εφόδους Ρώσων στρατιωτών σε τράπεζες και σούπερ μάρκετ, ρωσικά στρατιωτικά οχήματα να ξεμένουν από καύσιμα, Ρώσους στρατιώτες να χρησιμοποιούν ακόμη και κινητά τηλέφωνα για τις μεταξύ τους επικοινωνίες και να χάνουν αξιωματικούς και στρατηγούς.
«Τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο Πούτιν νόμιζε ότι θα πετύχει μια γρήγορη νίκη με την ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων και αερομεταφερόμενων μονάδων. Όταν όμως αναγκάστηκαν να περάσουν σε μια πιο παραδοσιακή μορφή πολέμου, όπου ενεπλάκη το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών δυνάμεων που είχαν παραταχθεί στα σύνορα με την Ουκρανία, δεν ήταν έτοιμοι για τις προκλήσεις της επιμελητειακής υποστήριξης», σημειώνει στο CNN ο Ίαν Όνα Τζόνσον, καθηγητής στρατιωτικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.
Ο κακός σχεδιασμός της επιμελητειακής υποστήριξης είχε παίξει κρίσιμο ρόλο και στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου ο Χίτλερ περίμενε μια γρήγορη νίκη. Η Βέρμαχτ δεν κατάφερε να στήσει επαρκείς γραμμές ανεφοδιασμού για τις τεράστιες εκτάσεις της ΕΣΣΔ – πρόβλημα που αποδείχθηκε ολέθριο όταν ήρθε ο βαρύς ρωσικός χειμώνας με τους Γερμανούς στρατιώτες να δίνουν μάχες σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν με θερινές στολές και να προσπαθούν με εφημερίδες και άχυρα να προστατευτούν από το δριμύ ψύχος.
«Κάπου 250.000 Γερμανοί στρατιώτες υπέστησαν κρυοπαγήματα ή πέθαναν από το κρύο λόγω των προβλημάτων στην επιμελητειακή υποστήριξη», λέει ο Τζόνσον. Τα χειρότερα ήρθαν στην πολιορκία του Στάλινγκραντ, που θεωρείται το σημείο καμπής στον Β΄ Π Π καθώς οι ελλιπώς εφοδιασμένοι Γερμανοί στρατιώτες αναγκάστηκαν να τρώνε άλογα, σκύλους και ποντικούς για να βγάλουν το χειμώνα.
Ο Πούτιν αποξένωσε πιθανούς συμμάχους
Οι ρωσικές δυνάμεις κατηγορούνται για βομβαρδισμό νοσοκομείων, εμπορικών κέντρων, πολυκατοικιών και του θεάτρου στη Μαριούπολη, όπου είχαν βρει άμαχοι καταφύγιο κι είχαν γράψει απ’ έξω με μεγάλα γράμματα τη λέξη «Παιδιά» στα ρωσικά.
Κατηγορούνται ακόμη ότι μπλοκάρουν ανθρωπιστική βοήθεια στην ίδια πόλη αφήνοντας τον πληθυσμό να λιμοκτονήσει. Αλλά η προσπάθεια αυτή του Πούτιν να κάμψει με αυτό τον τρόπο το ηθικό του ουκρανικού λαού, του γυρίζει μπούμερανγκ. Όπως έγραψε πρόσφατα στους New York Times η δημοσιογράφος Μαρία Βαρενίκοβα σε ανταπόκρισή της από το Λβιβ της Ουκρανίας «το συναίσθημα που κυριαρχεί τώρα στην Ουκρανία είναι το μίσος. Είναι μια βαθιά πικρία, μια οργή που βράζει για τον πρόεδρο Πούτιν, τον στρατό του και την κυβέρνησή του».
Ο Πούτιν έχει πιθανούς συμμάχους στην Ουκρανία, αφού Ρώσοι και Ουκρανοί είναι δύο σλαβικά έθνη με θρησκευτικούς και πολιτισμικούς δεσμούς. Πολλοί Ουκρανοί έχουν συγγενείς στη Ρωσία και μιλούν ρωσικά, ενώ οι δεσμοί με τη Ρωσία είναι ιστορικά ισχυρότεροι στις ανατολικές περιοχές της χώρας. Όμως οι επιθέσεις κατά αμάχων ενώνουν τους Ουκρανούς, όπως οι βαρβαρότητες της στρατιάς του Χίτλερ κατά Σοβιετικών αμάχων έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην ήττα της.
Ο Χίτλερ διέθετε πολλούς πιθανούς συμμάχους στην ΕΣΣΔ, που απεχθάνονταν τον Στάλιν και γι’ αυτό κάποιοι εξ’ αυτών υποδέχθηκαν αρχικά ως «απελευθερωτές» τους Γερμανούς. Αλλά η απάνθρωπη μεταχείριση αμάχων ενέτεινε τη σοβιετική αντίσταση. «Αντί να εκμεταλλευτεί τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ίσως αντιμετώπιζαν με συμπάθεια ή τουλάχιστον θα σκέφτονταν ότι οι Γερμανοί ήταν καλύτεροι από τους Σοβιετικούς, ο Χίτλερ γρήγορα αποξένωσε όλες αυτές τις ομάδες», λέει ο Ίαν Όνα Τζόνσον.
Ο Πούτιν χρησιμοποιεί ρητορική που θυμίζει Χίτλερ για να δικαιολογήσει τον πόλεμο
Τα επιχειρήματα του Πούτιν περί τεχνητού διαχωρισμού μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που υποδαυλίστηκε από τη Δύση προκάλεσε ανατριχίλα θύμισαν σε ορισμένους ιστορικούς τη ρητορική του Χίτλερ στο “Μein Kampf” («Ο Αγών Μου»), ένα βιβλίο με παραποιημένη ιστορία για το χαμένο μεγαλείο της Γερμανίας, τις παγκόσμιες συνωμοσίες για την καθυπόταξή της και δικαιολογίες για την κατάκτηση μιας άλλης ομάδας λαών.
«Όπως ο Φύρερ, ο πρόεδρος της Ρωσίας θρηνεί για την τραγωδία που έπληξε την πατρίδα του, μια αλλοτινή αυτοκρατορία, και θέλει κι αυτός να γυρίσει πίσω το ρολόι», έγραψε ο δημοσιογράφος της ισραηλινής εφημερίδα Haaretz, Άβι Γκαρφίνκελ σε άρθρο με τίτλο , «Πώς η ατζέντα του Πούτιν για την Ουκρανία θυμίζει το Mein Kampf του Χίτλερ».
Ορισμένοι επικριτές του Πούτιν λένε ότι χρησιμοποιεί ναζιστική γλώσσα και τεχνικές προπαγάνδας για να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία. Συνέκριναν το «Z» στα ρωσικά τανκς με ένα σύμβολο που χρησιμοποιούσαν οι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Άλλοι συνέκριναν την φιλοπολεμική φιέστα του Πούτιν σε στάδιο της Μόσχας με σκηνές ομιλίας του Χίτλερ σε μια διαβόητη ταινία προπαγάνδας των Ναζί που ονομάζεται «Θρίαμβος της Θέλησης».
Σφοδρές αντιδράσεις πυροδότησε και ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι οι ρωσικές δυνάμεις αποβλέπουν στην «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας και την προστασία ανθρώπων σε ανατολικές περιοχές της χώρας που κακοποιήθηκαν από τη γενοκτονία του καθεστώτος του Κίεβου. Ο Αμερικανός συγγραφέας και ιστορικός που ειδικεύεται στην ιστορία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και του Ολοκαυτώματος, Τίμοθι Σνάιντερ χαρακτηρίζει «γκροτέσκο» τον ισχυρισμό του Πούτιν, επειδή προσπαθεί να δικαιολογήσει την εισβολή σε μια δημοκρατική χώρα με επικεφαλής έναν Εβραίο πρόεδρο που έχασε συγγενείς στο Ολοκαύτωμα -- ισχυριζόμενος ότι είναι εκεί για να πολεμήσει τους Ναζί.
Ο Σνάιντερ αποκαλεί την αιτιολόγηση του Πούτιν παραλλαγή του Μεγάλου Ψέματος του Χίτλερ - μια τεχνική προπαγάνδας των Ναζί, σύμφωνα με την οποία αν ένας πολιτικός ηγέτης επαναλάβει αρκετά μια κολοσσιαία αναλήθεια, οι άνθρωποι θα την πιστέψουν τελικά. «Ο Αδόλφος Χίτλερ είχε κάποιες συμβουλές για τις δημόσιες σχέσεις: Πείτε ένα ψέμα τόσο μεγάλο που οι άνθρωποι δεν θα πιστέψουν ότι θα προσπαθήσετε ποτέ να τους εξαπατήσετε σε τόσο μεγάλη κλίμακα», έγραψε ο Σνάιντερ σε ένα δοκίμιο με τίτλο «Χιτλερικά κόλπα και τακτικές του Πούτιν στην Ουκρανία».