Τις περισσότερες φορές όταν μία δικτατορία, ένας δικτάτορας, παραχωρεί τη θέση της στο δημοκρατικό πολίτευμα κι αποβιώνει ο πρώην επικεφαλής της, η ταφή του συνηθίζεται να πραγματοποιείται με τη μεγαλύτερη δυνατή διακριτικότητα.
Πολλές φορές σε έναν ανώνυμο τάφο, ώστε το μνήμα του να μη μετατραπεί σε τόπο λατρείας των νοσταλγών του δυναστικού καθεστώτος.
Όμως, ο τάφος του Ισπανού δικτάτορα, που χθες το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας του αποφάσισε την εκταφή του από το μεγαλειώδες μνημείο της Κοιλάδας των Πεσόντων, που ο ίδιος είχε κατασκευάσει, αποτελεί έως σήμερα μία εξαίρεση στον κανόνα της διακριτικότητας, που έχουν τηρήσει οι χώρες που διέβησαν από ένα στρατοκρατικό καθεστώς. Τα δεδομένα για τους τάφους διάσημων δικτατόρων το αποδεικνύουν:
ΓΕΡΜΑΝΙΑ / Ο Γερμανός δικτάτωρ Αδόλφος Χίτλερ αυτοκτόνησε, μαζί με την σύντροφό του Εύα Μπράουν, στις 30 Απριλίου 1945, την ώρα που το Βερολίνο έπεφτε στα χέρια των Σοβιετικών. Οι σοροί τους περιχύθηκαν από τους υπασπιστές του με βενζίνη και κάηκαν, καθώς ο Χίτλερ δεν ήθελε ούτε νεκρός να πέσει στα χέρια του σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν. Τα λείψανα του ζεύγους πέρασαν πολλές περιπέτειες, καθώς τάφηκαν κι εκτάφηκαν πολλές φορές σε ανώνυμους, πάντοτε, τάφους, έως ότου αποτεφρωθούν πλήρως το 1970 και αφού αναμίχθηκαν με άλλη τέφρα ερρίφθησαν σε ποταμό της Γερμανίας, μαζί με την τέφρα της οικογένειας Γκαίμπελς.
ΙΤΑΛΙΑ / Ο πρώην δικτάτορας και γεννήτορας του Φασισμού Μπενίτο Μουσολίνι, από το 1957 βρίσκεται θαμμένος σε μία κρύπτη στη γενέτειρά του Πρεντάπιο, ένα μικρό χωριό στην περιφέρεια της Εμίλια-Ρομάνια. Προηγουμένως, η σορός του είχε γυρίσει όλην την Ιταλία, πάντοτε σε άγνωστα σημεία, έως ότου το 1957 ο τότε πρωθυπουργός Άντονε Τζόλι αποφάσισε να ταφεί στο Πρεντάπιο. Το 2017, η κρύπτη έκλεισε για ανακαίνιση και ανοίγει μόνον σε έκτακτες περιστάσεις: για τις επετείους της εκτέλεσης του «Ντούτσε» στις 28 Απριλίου, της γέννησής του στις 28 Ιουλίου και στις 28 Οκτωβρίου, επετείου της «Πορείας στη Ρώμη», που του άνοιξε τον δρόμο για την κατάκτηση της εξουσίας. Ο Μουσολίνι εκτελέσθηκε από τους Ιταλούς παρτιζάνους στην πλατεία Λορέτο του Μιλάνου το 1945, μετά την ανακάλυψή του στην προσπάθεια να διαφύγει μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη.
Τόσο η οικογένειά του, όσο κι οι νοσταλγοί του Φασισμού ζητούν να ξανανοίξει για το κοινό η κρύπτη, ωστόσο η ιταλική κυβέρνηση δεν δείχνει διάθεση να διευκολύνει εκδηλώσεις λατρείας για ένα πρόσωπο που έχει αμαυρώσει την Ιστορία της χώρας.
ΓΑΛΛΙΑ / Η σορός του στρατηγού Φιλίπ Πεταίν, που στη Γαλλία θεωρείται ως δικτάτωρ, καθώς υπέγραψε την επονείδιστη συνθηκολόγηση με τους Ναζί κι ηγήθηκε του δοσίλογου καθεστώτος του Βισί (1940-44), κείται σε ένα ταπεινό κοιμητήριο στη νήσο Γιέ στον Ατλαντικό, όπου είχε εξοριστεί μετά την Απελευθέρωση. Στον τάφο του υπάρχει απλώς μία λευκή πλάκα, στραμμένη σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτές στους υπόλοιπους τάφους. Σε κάθε περίπτωση έχει ενταφιασθεί μακριά από το νεκροταφείο των πεσόντων στη μάχη του Βερντέν (1916), όπου είχε μεγαλουργήσει στρατιωτικά ο ίδιος και είχε ζητήσει να ταφεί. Το μνήμα του είναι τόπος λατρείας για τους νοσταλγούς του παρελθόντος, ενώ συχνά εκδηλώνονται συγκρούσεις μεταξύ αυτών και των κατοίκων της νήσου.
ΧΙΛΗ / Η τέφρα του δικτάτορα Αουγούστο Πινοτσέτ (1973-1990), που έφυγε από τη ζωή το 2008, βρίσκεται σε μία τεφροδόχο στο παρεκκλήσι του οικογενειακού κτήματος Λος Μπόλδος, στην παραλιακή πόλη Σάντο Ντομίνγκο, σε απόσταση 130 χλμ νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας Σαντιάγο.
ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ / Ο πρώην δικτάτωρ Χόρχε Βιδέλα (1976-81), μετά τον θάνατό του το 2013 βρίσκεται θαμμένος σε ανώνυμο τάφο, ο οποίος περιβάλλεται από ένα μυστήριο, καθώς στην επιτύμβια πλάκα του είναι χαραγμένο ως όνομα το «Αμπάμπο Γιαλάν», που ουδείς γνωρίζει τι σημαίνει.
ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ /Ο Αλβέρτο Στρέσνερ είναι θαμμένος στο κοιμητήριο Καμπαμέντου ντζι Παζ στη Μπραζίλια της Βραζιλίας, όπου είχε καταφύγει μετά το πραξικόπημα του 1989, το οποίο έθεσε τέλος στη δική του 35χρονη δικτατορία, από το 1954. Ο Στρέσνερ έφυγε από τη ζωή στις 6 Αυγούστου 2003 σε ηλικία 93 ετών.
ΔΟΜΙΝΙΚΑΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ /Ο δικτάτορας Ραφαέλ Λεόνιδας Τρουχίγιο, ο επονομαζόμενος κι «ο τύραννος» για τη σκληρότητα με την οποία διηύθυνε επί τρεις δεκαετίες (1930-61) το καθεστώς του, τάφηκε μυστικά στο νεκροταφείο του Ελ Πάρδο στη Μαδρίτη το 1970, υπό τις ευλογίες του στενού του φίλου Φρανθίσκο Φράνκο.
Μετά τη δολοφονία του, η σορός του αρχικά είχε ταφεί στη γενέτειρά του Σαν Κριστόβαλ, κατόπιν μεταφέρθηκε στο Παρίσι, για να καταλήξει στη Μαδρίτη, όπου υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να κατασκευασθεί ένα μνημείο, που αρνείτο η Γαλλία. Τα τελευταία χρόνια όμως, ο τάφος έχει εγκαταλειφθεί πλήρως και καταρρέει.
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ / Η σορός του δικτάτορα Αντόνιο ντε Ολιβέιρ Σαλαζάρ (1932-1968) έχει ταφεί δίπλα σε αυτές των γονέων του στη γενέτειρά του Βιμιέιρου, στη βόρειο Πορτογαλία. Ο τάφος του δεν έχει καμία επιγραφή, όμως δίπλα του έχει τοποθετηθεί μια πλάκα και μία φωτογραφία του, όπου νοσταλγοί του συνηθίζουν να τοποθετούν άνθη.
ΡΟΥΜΑΝΙΑ / Το περιώνυμο ζεύγος Νικολάε και Ελένα Τσαουσέσκου, που εκτελέσθηκαν τα Χριστούγεννα του 1989, έχει ταφεί σε έναν κοινό τάφο, χωρίς σύμβολα και αφιερωματικές επιγραφές, στο νεκροταφείο Γκεντσέα στα περίχωρα του Βουκουρεστίου.
ΕΛΛΑΔΑ Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, επικεφαλής της Χούντας των Συνταγματαρχών, που απεβίωσε σε ηλικία 80 ετών το 1999, είναι θαμμένος στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
ΑΛΒΑΝΙΑ / Ο σταλινικός ηγέτης της χώρας Εμβέρ Χότζα (1908-85), που από το 1944 διοίκησε με σιδηρά πυγμή τη χώρα του έως τον θάνατό του, είχε ταφεί στο Κοιμητήριο των Μαρτύρων του Έθνους, όμως μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1992 τα λείψανά του μεταφέρθηκαν σε κοινό νεκροταφείο των Τιράνων κι ο τάφος του έχει βανδαλισθεί πολλές φορές ως σήμερα.
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΑ / Ο πρώην ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας Γιόσιπ Μπροζ Τίτο (1882-1980) είναι θαμμένος στην «Οικία των Ανθέων», ένα κατάλυμα που ο ίδιος είχε κατασκευάσει το 1975, κοντά στο αριστοκρατικό προάστιο Ντεντίνιε, όπου ζούσε. Το μνημείο του είναι τόπος λατρείας των νοσταλγών της ηγεσίας του.
Ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας και Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (1941-2006), που διηύθυνε τις τύχες της χώρας του, ζώντας τη διάσπασή της και τους αιματηρούς πολέμους που την ακολούθησαν, ετάφη με τιμές αρχηγού κράτους στο Ποζάρεβατς, στον κήπο της οικογενειακής οικείας του κάτω από ένα δέντρο.
ΡΩΣΙΑ / Ο ηγέτης της Ρωσικής Επανάστασης Βλαντίμιρ Ίλιτς Λένιν έχει ενταφιασθεί στο ομώνυμο μαυσωλείο στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, από το 1924. Πίσω από το μαυσωλείο βρίσκεται η «νεκρόπολις» του Κρεμλίνου, όπου κείται και η βαλσαμωμένη σορός του διαδόχου του Ιωσήφ Στάλιν, που από το 1928 έως το 1953 κράτησε τα ηνία της χώρας. Αρχικά (1953-61) και η σορός του Στάλιν είχε τοποθετηθεί δίπλα σ’ αυτήν του Λένιν στο ίδιο μαυσωλείο.
Δημοσκοπήσεις φέρουν το 60% των Ρώσων να επιθυμεί την εκταφή και κανονική ταφή του Λένιν, όμως οι μισοί εξ αυτών θεωρούν πως γι’ αυτό θα πρέπει να περάσει ακόμη μία γενιά, ώστε να αποφευχθούν κοινωνικές συγκρούσεις.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / EFE