Την ώρα που αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε πως το Ισραήλ δεν έχει δώσει καμία διαβεβαίωση ότι δεν θα βάλει στόχο τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ως αντίποινα για τα χτυπήματα των ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων, το σενάριο για χτύπημα του Ισραήλ ακόμη και στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν -εκτός από τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις όπως έχει αναφέρει το Politico - είναι υπαρκτό και έχει θέσει σε συναγερμό την διεθνή κοινότητα.
Βέβαια, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα υποστηρίξουν το Ισραήλ να στοχεύσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ο καθηγητής πυρηνικής φυσικής και οπλικών συστημάτων, διευθυντής του τομέα Φυσικών Επιστημών και διευθυντής Κέντρου Ελέγχου Όπλων και Εκρήξεων Θεόδωρος Λιόλιος απαντώντας στο ερώτημα πόσο εφικτές είναι οι απειλές του Ισραήλ για επίθεση στα πυρηνικά του Ιράν, ανέφερε στο iefimerida.gr ότι: «Οι απειλές του Ισραήλ για επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι εφικτές από τεχνικής άποψης, αλλά συνοδεύονται από σημαντικές προκλήσεις και κινδύνους. Το Ισραήλ έχει δείξει στο παρελθόν ότι μπορεί να πραγματοποιήσει επιθέσεις σε απομακρυσμένους στόχους, χρησιμοποιώντας τα προηγμένα μαχητικά του, όπως τα F-35, και τα συστήματα ανεφοδιασμού στον αέρα.
Οι κύριες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, όπως αυτές στο Νατάνζ και το Φορντό, είναι πολύ καλά προστατευμένες, πολλές από αυτές σε υπόγεια καταφύγια, καθιστώντας την καταστροφή τους ιδιαίτερα δύσκολη. Ωστόσο, μια επίθεση ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Καταρχάς, η πιθανότητα αντίποινων από το Ιράν είναι πολύ υψηλή, όχι μόνο προς το Ισραήλ, αλλά και προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις συμμαχικές χώρες στην περιοχή. Επιπλέον, η Χεζμπολάχ, η οποία υποστηρίζεται από το Ιράν, θα μπορούσε να εντείνει τις επιθέσεις της εναντίον του Ισραήλ. Επίσης, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει το Ιράν να επισπεύσει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες αντί να τις αναστείλει. Διεθνώς, μια επίθεση θα μπορούσε να μειώσει τη διπλωματική υποστήριξη προς το Ισραήλ, η οποία έχει ανακάμψει ελαφρώς μετά τις συγκρούσεις στη Γάζα. Επιπλέον, το Ισραήλ θα πρέπει να περάσει πάνω από εναέριους χώρους άλλων χωρών, όπως η Ιορδανία και το Ιράκ, κάτι που απαιτεί συντονισμό ή ανοχή από τις χώρες αυτές, γεγονός που προσθέτει ένα ακόμα επίπεδο δυσκολίας. Συνολικά, παρότι το Ισραήλ έχει τη στρατιωτική ικανότητα να πραγματοποιήσει μια επίθεση, το κόστος και οι κίνδυνοι, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, είναι πολύ μεγάλοι, καθιστώντας μια τέτοια ενέργεια ιδιαίτερα περίπλοκη και με αβέβαια αποτελέσματα».
Όπως εξηγεί ο καθηγητής το Ισραήλ διαθέτει ένα εκτεταμένο οπλοστάσιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μια ενδεχόμενη επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Μεταξύ των κύριων συστημάτων είναι τα μαχητικά αεροσκάφη F-35, που διαθέτουν τεχνολογία stealth και την ικανότητα να φτάσουν σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς να εντοπίζονται εύκολα από ραντάρ. Επίσης όπως λέει ο κ. Λιόλιος «το Ισραήλ διαθέτει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, όπως οι Jericho III, οι οποίοι μπορούν να φέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές και να πλήξουν στρατηγικούς στόχους βαθιά στο Ιράν. Επίσης, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) του Ισραήλ, που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για επιθέσεις και κατασκοπεία, θα μπορούσαν να παίξουν κρίσιμο ρόλο σε μια επιχείρηση. Τέλος, το Ισραήλ διαθέτει αναβαθμισμένες δυνατότητες κυβερνοπολέμου, όπως φάνηκε στην επίθεση με τον ιό Stuxnet, ο οποίος έθεσε εκτός λειτουργίας φυγοκεντρητές στο Νατάνζ».
Ποιοι είναι οι πιθανοί πυρηνικοί στόχοι στο Ιράν αν το Ισραήλ εξαπολύσει επίθεση
Πέντε είναι οι πιο σημαντικοί πιθανοί στόχοι στο Ιράν αν η κυβέρνηση Νετανιάχου αποφασίσει να κλιμακώσει την αντεπίθεσή του χτυπώντας στις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Όπως λέει ο κ. Λιόλιος οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι διάσπαρτες σε όλη τη χώρα, με πολλές από αυτές να αποτελούν πιθανούς στόχους για μια ενδεχόμενη επίθεση από το Ισραήλ. «Οι πιο σημαντικές περιλαμβάνουν το Νατάνζ, την κύρια μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, η οποία βρίσκεται σε υπόγεια καταφύγια και έχει γίνει στόχος προηγούμενων επιθέσεων, όπως η κυβερνοεπίθεση με τον ιό Stuxnet. Το Νατάνζ είναι κρίσιμο για το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου και αποτελεί κεντρικό στόχο.
Το Φορντό, επίσης, είναι εξαιρετικά προστατευμένο, καθώς είναι χτισμένο βαθιά μέσα σε βουνό, γεγονός που δυσκολεύει την καταστροφή του από αεροπορικές επιθέσεις. Αυτή η εγκατάσταση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς εκεί παράγεται εμπλουτισμένο ουράνιο σε υψηλότερα ποσοστά.
Το Ισφαχάν περιλαμβάνει ένα εργοστάσιο επεξεργασίας ουρανίου, όπου το ουράνιο μετατρέπεται σε μορφές κατάλληλες για εμπλουτισμό. Είναι επίσης ένας πιθανός στόχος, λόγω της στρατηγικής σημασίας του για το πρόγραμμα πυρηνικών του Ιράν.
Επιπλέον, το Μπουσέρ, το πρώτο πολιτικό πυρηνικό εργοστάσιο του Ιράν, και το Αράκ, ένας αντιδραστήρας βαρέως ύδατος που μπορεί να παράγει πλουτώνιο, είναι ευαίσθητοι στόχοι. Παρά τις δυσκολίες καταστροφής αυτών των εγκαταστάσεων, η επιτυχής επίθεση θα μπορούσε να καθυστερήσει σοβαρά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν».
Βέβαια σε περίπτωση κλιμάκωσης με την εμπλοκή πυρηνικών όπλων οι ΗΠΑ ως στενός σύμμαχος του Ισραήλ θα μπορούσε να εμπλακεί για να αποτρέψει μια ιρανική πυρηνική επίθεση, ενώ η Ρωσία και η Κίνα θα μπορούσαν να εμπλακούν διπλωματικά ή στρατιωτικά ως χώρες που διατηρούν σχέσεις με το Ιράν. «Η διεθνής κοινότητα, και κυρίως οι μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα, θα προσπαθήσουν πιθανότατα να αποτρέψουν μια τέτοια κλιμάκωση, γνωρίζοντας τις τεράστιες καταστροφικές συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου. Ωστόσο, εάν οι διπλωματικές προσπάθειες αποτύχουν, η κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε μια καταστροφική περιφερειακή ή παγκόσμια σύγκρουση.
Προφανώς, ένα πυρηνικό σενάριο Ισραήλ-Ιράν θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για μεγαλύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, με απρόβλεπτες και καταστροφικές συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο» επισημαίνει ο κ. Λιόλιος.
Ποια είναι τα πιθανά σενάρια της έκβασης ενός πολέμου Ισραήλ-Ιράν;
Η έκβαση ενός πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μπορεί να εξελιχθεί σύμφωνα με διάφορα σενάρια, ανάλογα με την κλιμάκωση της σύγκρουσης, τις διεθνείς αντιδράσεις και την εμπλοκή άλλων περιφερειακών δυνάμεων.
Τα κύρια σενάρια όπως εξηγεί ο κ. Λιόλιος στο iefimerida.gr είναι τα εξής:
- Περιορισμένος συμβατικός πόλεμος: Σε αυτήν την περίπτωση, οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να παραμείνουν περιορισμένες σε αεροπορικές επιθέσεις, πυραυλικά χτυπήματα και χρήση drones. Το Ισραήλ θα μπορούσε να στοχεύσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και άλλες στρατιωτικές υποδομές, ενώ το Ιράν θα απαντούσε με πυραυλικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ, αμερικανικών βάσεων ή συμμαχικών χωρών στην περιοχή. Η Χεζμπολάχ και άλλες φιλοϊρανικές ομάδες θα μπορούσαν επίσης να ενταχθούν στη σύγκρουση. Αυτό το σενάριο θα είχε σοβαρές συνέπειες για την ασφάλεια της περιοχής, αλλά θα μπορούσε να παραμείνει σε ελεγχόμενα επίπεδα.
- Κλιμάκωση με περιφερειακή εμπλοκή: Η σύγκρουση θα μπορούσε να εξαπλωθεί πέρα από τα σύνορα του Ισραήλ και του Ιράν, με την εμπλοκή άλλων χωρών όπως η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και άλλες δυνάμεις του Κόλπου. Το Ιράν θα μπορούσε να επιτεθεί σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία ή να κλείσει τα στενά του Ορμούζ, προκαλώντας μια παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εμπλακούν άμεσα, και η σύγκρουση να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο μεγάλης κλίμακας.
- Πυρηνική κλιμάκωση: Σε αυτό το σενάριο, η σύγκρουση θα μπορούσε να φτάσει σε πυρηνική κλιμάκωση αν το Ιράν κινηθεί γρήγορα προς την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων ή αν το Ισραήλ χρησιμοποιήσει τα δικά του πυρηνικά όπλα σε περίπτωση που θεωρήσει ότι απειλείται η ύπαρξή του. Αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες για όλη την περιοχή και θα μπορούσε να εμπλέξει άλλες πυρηνικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ ή η Ρωσία.
- Διπλωματική αποκλιμάκωση: Ένα πιθανό σενάριο είναι ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να τερματιστεί μέσω διπλωματικών προσπαθειών και διεθνούς πίεσης. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και η ΕΕ θα μπορούσαν να παρέμβουν για να αποτρέψουν μια ολοκληρωτική σύγκρουση και να προωθήσουν μια πολιτική λύση, ίσως μέσω νέων συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Σε κάθε περίπτωση, οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές για την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής και θα είχαν παγκόσμιες επιπτώσεις, από την ασφάλεια των ενεργειακών αποθεμάτων έως τις γεωπολιτικές ισορροπίες».