Ήταν Σεπτέμβριος του 2015, όταν η Άνγκελα Μέρκελ έφτασε στο κέντρο φιλοξενίας αιτούντων άσυλο στο Σπαντάου του Βερολίνου.
Τότε, δίχως να γνωρίζει ποια είναι, ο 18χρονος Σύρος πρόσφυγας, Ανάς Μονταμάνι την πλησίασε και της ζήτησε να βγάλουν selfie. «Υπέθεσα ότι ήταν κάποια που ενδιαφερόταν να δει ποιοι είμαστε, πώς τα πάμε», είπε στον Guardian, αναφερόμενος στους εκατοντάδες με τους οποίους είχε φτάσει στη γερμανική πρωτεύουσα την προηγούμενη ημέρα, μετά από ένα μακρύ και επίπονο ταξίδι από την εμπόλεμη πατρίδα του.
«Της είπα: “Ας βγάλουμε μια φωτογραφία”» και έβγαλαν με το στιγμιότυπο να γίνεται viral.
«Ένα δευτερόλεπτο αργότερα ο κόσμος φώναζε: 'Μαμά Μέρκελ'… Μόνο αργότερα έμαθα ποια ήταν: Ήταν η γυναίκα που βρίσκεται πίσω από την ιστορική απόφαση να μην κλείσει τα σύνορα της Γερμανίας, αλλά να αφήσει να περάσουν πρόσφυγες από τη Συρία».
Σήμερα, ο 27χρονος Μονταμάνι αναφέρει ότι ποτέ δεν φανταζόταν «τη δύναμη που θα μπορούσε να έχει μια και μόνο selfie». Καρέ που αποτυπώνει το στιγμιότυπο εκείνης της selfie συμπεριλήφθηκε στην πρόσφατη αυτοβιογραφία της Μέρκελ. Με αφορμή το βιβλίο, φίλοι και γνωστοί άρχισαν να στέλνουν στον Μονταμάνι μηνύματα. Όπως δήλωσε στον Guardian, πρόκειται για μια ευπρόσδεκτη αναγνώριση, «που σημαίνει ότι τώρα θα είναι μέρος της ιστορίας για πάντα».
Η ζωή του Σύρου πρόσφυγα μετά τη selfie με την Μέρκελ
Ο 27χρονος έχει δημιουργήσει τη ζωή του στο Βερολίνο, όντας video producer και πολλές φορές καλείται να μιλήσει, εκφράζοντας τα συναισθήματα των συμπατριωτών του.
«Είναι απίστευτο. Αισθάνομαι άλλος άνθρωπος», σχολίασε, «Δεν χρειάζεται πλέον να ανησυχώ όπως ανησυχούσα για χρόνια για την οικογένειά μου στη Συρία και απολαμβάνω το γεγονός ότι έχω πλέον δύο «Heimaten» [η γερμανική λέξη που συνοψίζει την πατρίδα και το ανήκειν]».
Πολλοί Γερμανοί φίλοι και γείτονες, λέει, είχαν συμμετάσχει στους εορτασμούς για την πτώση του Άσαντ. «Αναγνώρισαν τη σημασία, ήταν για εμάς ό,τι ήταν γι' αυτούς η πτώση του τείχους του Βερολίνου».
Σχολιάζοντας τον αντίκτυπο των εξελίξεων στη Συρία, ανέφερε ότι σοκαρίστηκε που λίγο μετά την κατάρρευση Άσαντ, πολιτικοί του ακροδεξιού AfD, και του CDU/CSU -που αναμένεται να ηγηθούν της επόμενης κυβέρνησης- πίεζαν για την επιστροφή των Σύρων. Εντωμεταξύ, οι αρχές έχουν παγώσει τις αιτήσεις ασύλου Σύρων υπηκόων. Όπως δήλωσε, η αβεβαιότητα προκαλεί μεγάλο άγχος. σε πολλούς από τους δεκάδες χιλιάδες Σύρους που απασχολούνται στο γερμανικό εργατικό δυναμικό, συμπεριλαμβανομένων μηχανικών αυτοκινήτων, μηχανικών θέρμανσης και περίπου 6.000 Σύρων γιατρών και χιλιάδων ακόμη εργαζομένων σε υπηρεσίες φροντίδας.
Ο Μανταμάνι είναι ευγνώμων στο γερμανικό κράτος, που μεταξύ άλλων πλήρωσε τη σπουδές του και του έδωσε υπηκοότητα, ωστόσο, αναγνωρίζει επίσης πόσο επώδυνη ήταν κατά καιρούς η εμπειρία του να είναι πρόσφυγας και πόσο υπέφερε από τους ακροδεξιούς λαϊκιστές της Γερμανίας εξαιτίας της selfie.
Η εικόνα παραποιήθηκε από την γερμανική ακροδεξιά, η οποία τον έκανε να μοιάζει με τρομοκράτη και συνδέθηκε σε εκστρατείες παραπληροφόρησης με τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Αυτές οι αναφορές υιοθετήθηκαν από αραβικά μέσα ενημέρωσης, προκαλώντας πόνο στη μητέρα του.
«Ήταν η χειρότερη στιγμή της ζωής μου», είπε. «Πέρασα περίπου ένα χρόνο κρυμμένος στο σπίτι, φοβόμουν να βγω έξω, χάνοντας τη θέληση να μιλήσω στους ανθρώπους, εξαιτίας των ψεμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έλεγαν ότι είχα σκοτώσει ανθρώπους».
Η μητέρα του, όπως λέει, «διάβαζε στα αραβικά μέσα ενημέρωσης “ο Anas είναι τρομοκράτης”. Εκλαιγε για μέρες, καθώς βομβαρδιζόταν με μηνύματα από ανθρώπους που της έλεγαν 'ο γιος σας είναι τρομοκράτης στη Γερμανία'. Έτσι, αφού αρχικά ήταν χαρούμενη για την εικόνα, η μητέρα μου μου είπε: 'Δεν θέλω να ξαναδώ ποτέ αυτή την εικόνα'. Έκτοτε της εξήγησα πόσες πολύ θετικές πλευρές έχει αυτή η εικόνα, και τώρα έχει αρχίσει να συμφωνεί με την άποψή μου».
Ετοιμάζεται να ταξιδέψει στη Συρία ο Μονταμάνι
Ο 27χρονος θα ταξιδέψει στη Συρία, τον Φεβρουάριο, μετά από εννέα χρόνια. Την επιστροφή του θα καλύψουν γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Με χρήματά του θα ξαναχτίσει το κατεστραμμένο σπίτι της οικογένειάς του σε προάστιο της Δαμασκού και ελπίζει να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Συρίας. Στο σπίτι θα μένει με την οικογένειά του και την Ουκρανή σύντρόφο του, Άννα, που είναι μηχανολόγος μηχανικός. Οι δυο τους γνωρίστηκαν όταν εκείνος τη βοήθησε να μεταφερθεί με την οικογένειά της στο Βερολίνο, μετά τη ρωσική εισβολή.
«Συζητάμε για το πώς θα μπορούσαμε να μοιράσουμε τον χρόνο μας μεταξύ Βερολίνου και Δαμασκού - και Κιέβου, μόλις τελειώσει ο πόλεμος εκεί» Όπως αναφέρει το Βερολίνο - «το μέρος στο οποίο μεγάλωσα» - θα παραμείνει η κύρια πατρίδα του «όσο το AfD δεν παίρνει την εξουσία».
Ο νεαρός ελπίζει ότι η Συρία «θα γίνει πιο σύγχρονη και εξίσου ανοιχτή στον κόσμο με την Ευρώπη».
Σκεπτόμενος τι θα έλεγε στη Μέρκελ αν τη συναντούσε τώρα. «Ότι δεν την απογοήτευσα. Ότι έκανα επιτυχία τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν».