Οι ευρωβουλευτές διακύρηξαν με απόφαση της ολομέλειας ότι το πολωνικό Συνταγματικό δικαστήριο δεν νομιμοποιείται να ερμηνέυσει το νόμο.
Μετά την έντονη συζήτηση στην ολομέλεια της Τρίτης, παρουσία του Πολωνού Πρωθυπουργού, Ματέους Μοραβιέτσκι και της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν ψήφισμα καταδίκης και αποδοκιμασίας του συνταγματικού δικαστηρίου της Πολωνίας, ως μη ανεξάρτητου και νόμιμου.
Όπως αναφέρει το ψήφισμα, η απόφαση του συνταγματικού δικαστηριού της Πολωνίας να μην αναγνωρίσει την υπεροχή του Ευρωπαϊκού δικαίου έναντι της εθνικής νομοθεσίας αποτελεί επίθεση κατά των ευρωπαϊκών αρχών των αξιών και του νομικού συστήματος της ΕΕ.
Εργαλείο της πολωνικής κυβέρνησης το πολωνικό Συνταγματικό δικαστήριο
Οι ευρωβουλευτές αναφέρουν ότι το Συνταγματικό δικαστήριο της Πολωνίας δεν είναι ούτε ανεξάρτητο ούτε νόμιμο. Με το βαρύ χαρακτηρισμό ότι το δικαστήριο έχει μετατραπεί «σε εργαλείο νομιμοποίησησς παράνομων δραστηριοτήτων των αρχών» οι ευρωβουλευτές κατηγορούν ευθέως την πολωνική κυβέρνηση ότι δεν σέβεται τις θεμελιώδεις ευρωπαΪκές αρχές, το κράτος δικαίου, την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι, σύμφωνα με το σύνταγμα της Πολωνίας, οι Συνθήκες της ΕΕ είναι άμεσα εφαρμοστέες στην έννομη τάξη της και υπερισχύουν σε περίπτωση σύγκρουσης με το εθνικό δίκαιο, ενώ κατηγορούν τον Πολωνό πρωθυπουργό ότι «εκμεταλλεύτηκε περαιτέρω το δικαστικό σώμα ως εργαλείο για την επίτευξη της πολιτικής του ατζέντας» και δηλώνουν ότι η Πολωνία εξακολουθεί να δεσμεύεται οικειοθελώς από τις Συνθήκες και τη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ.
Να προστατευτούν οι Πολωνοί πολίτες
Τόσο στο ψήφισμα όσο και κατά τη διάρκεια της σχετικής συζήτησης, οι ευρωβουλευτές συνεχάρησαν του Πολωνούς διαδηλωτές, ο οποίοι διαμαρτύρονταν ειρηνικά για την απόφαση του Σνυταγματικού δικαστηρίου. Καλούν μάλιστα την Κομισιόν και το Συμβούλιο να προστατεύσουν τους Πολωνούς πολίτες και τα δικαιώματά τους.
Το Ευρωκοινοβούλιο εκφράζει για ακόμη μια φορά τη στήριξή του στους Πολωνούς δικαστές, οι οποίοι συνεχίζουν να εφαρμόζουν την υπεροχή του Ευρωπαϊκού Δοκαίου και να παραπέμπουν υποθέσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο παρά το γεγονός ότι διακινδυνεύουν τη σταδιοδρομία τους.
Αναλυτικά τα μέτρα που προτείνουν οι ευρωβουλευτές
Το Ευρωκοινοβούλιο ζητά να μην χορηγούνται ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σε κυβερνήσεις που υπονομεύουν κατάφωρα, σκόπιμα και συστηματικά τις αξίες της ΕΕ, ζητώντας από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναλάβουν δράση, μεταξύ άλλων:
- κινώντας διαδικασίες επί παραβάσει και ζητώντας τη λήψη προσωρινών μέτρων από το Δικαστήριο της ΕΕ
- ενεργοποιώντας τον μηχανισμό αιρεσιμότητας του κράτους δικαίου
- μη εγκρίνοντας το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Πολωνίας
- δηλώνοντας ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος παραβίασης του κράτους δικαίου από την Πολωνία σύμφωνα με το άρθρο 7(1) της Συνθήκης
- διακόπτοντας ή αναστέλλοντας πληρωμές, δεδομένου του κινδύνου σοβαρών ελλείψεων στα συστήματα ελέγχου
- συζητώντας την κρίση του κράτους δικαίου κατά την προσεχή σύνοδο κορυφής στις 21-22 Οκτωβρίου και εκδίδοντας κοινή δήλωση με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ.
Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι οι ενέργειες αυτές δεν αποσκοπούν στην τιμωρία του λαού της Πολωνίας, αλλά στην αποκατάσταση του κράτους δικαίου υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης επιδείνωσης της κατάστασης, και καλούν την Επιτροπή να δημιουργήσει μηχανισμούς που θα επιτρέπουν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις να αποδίδονται άμεσα στους δικαιούχους.
Στο ψήφισμα που εγκρίθηκε την Πέμπτη με 502 ψήφους υπέρ, 153 κατά και 16 αποχές υπογραμμίζεται ότι σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν τον Σεπτέμβριο και το Οκτώβριο του 2021, η συντριπτική πλειοψηφία-πάνω από 90% , των ερωηθέντων αξιολόγησε θετικά τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ.