Κρίση έχει χτυπήσει για τα καλά τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές, με την υπόθεση Qatargate να προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στη δεύτερη ισχυρότερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Δυσπιστία και διχόνοια επικρατεί στις γραμμές των Σοσιαλιστών, καθώς το πολιτικό τοπίο είναι θολό για τους Σοσιαλδημοκράτες, με επίκεντρο τη διαχείριση της μεγαλύτερης πολιτικής κρίσης που επέφερε στις τάξεις τους η υπόθεση χρηματισμού από το Κατάρ και από άλλες χώρες στις Βρυξέλλες.
Τα μέλη διαφωνούν για το πόσο σθεναρά θα υπερασπιστούν τους εμπλεκόμενους συναδέλφους τους. Άλλοι κάνουν παράπονα για τον τρόπο με τον οποίο η ηγεσία της ομάδας χειρίστηκε τις πολύμηνες ανησυχίες για τη συνάδελφό τους Εύα Καϊλή, η οποία τώρα παραμένει υπό κράτηση εν αναμονή της δίκης.
Στον δημόσιο λόγο οι Σοσιαλιστές, όπως σημειώνει το Politico, εμφανίζονται συσπειρωμένοι και αλληλέγγυοι από τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο.
Η επικεφαλής των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), Ιράτσε Γκαρσία Πέρες, ξεκίνησε μια εσωτερική έρευνα, διατηρώντας τη θέση της και τις ισορροπίες στην ευρωομάδα.
Παρ' όλα αυτά, το Qatargate έχει κλονίσει σοβαρά την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών ενόψει των ευρωεκλογών του 2024, καθώς και αρκετών ευρωβουλευτών, απέναντι στην ομάδα τους.
Οι ευρωβουλευτές του S&D παλεύουν όχι μόνο με το αίσθημα της προσωπικής προδοσίας αλλά και με τον φόβο ότι οι δεσμοί με τη διαφθορά θα μπορούσαν να καταστρέψουν τις κατά τα άλλα ελπιδοφόρες εκλογικές προοπτικές.
Ακριβώς πριν ξεσπάσει το διαβόητο σκάνδαλο, η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία διήνυε μια πολύ καλή περίοδο, με εκλογική ενίσχυση των δυνάμεών της σε διάφορες χώρες-μέλη της ΕΕ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η επικράτηση του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία και της Σάνα Μάριν στη Φινλανδία.
«Δεν είχαμε πλήρη επίγνωση του τι συνέβαινε» δήλωσε η Γκαρσία Πέρες, υποσχόμενη ότι η εσωτερική έρευνα της ομάδας θα βρει τι πήγε στραβά. «Πρέπει να αφήσουμε τους υπεύθυνους [για την έρευνα] να δουλέψουν» επισήμανε, όπως μεταδίδει το Politico.
Η Εύα Καϊλή ήταν το «ανερχόμενο αστέρι» της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας
Το σοκ, ο θυμός και η προδοσία αντηχούσαν στην 145μελή ευρωκοινοβουλευτική ομάδα στις αρχές Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, όταν η βελγική αστυνομία άρχισε να συλλαμβάνει ανώτερα στελέχη του S&D, με κυριότερους από αυτούς τον πρώην Ιταλό ευρωβουλευτή Πιερ Αντόνιο Παντσέρι και την Εύα Καϊλή, ένα ανερχόμενο αστέρι που μόλις είχε συμπληρώσει έναν χρόνο ως μία από τις 14 αντιπροέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Όταν το S&D συγκεντρώθηκε για μια συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, λίγες ημέρες μετά τις πρώτες συλλήψεις, λίγα μέλη το πήραν πιο βαριά από την πρόεδρο της ομάδας, η οποία κάποια στιγμή ξέσπασε σε δάκρυα, σύμφωνα με τρία άτομα που ήταν παρόντα.
«Εμπιστευτήκατε κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους» είπε στο Politico μια Γερμανίδα ευρωβουλευτής, αναφερόμενη στους συλληφθέντες συναδέλφους της.
Η ιεραρχία του S&D έθεσε γρήγορα σε διαθεσιμότητα την Καϊλή από την ομάδα τον Δεκέμβριο και επέδειξε ανάλογη μεταχείριση σε δύο άλλους ευρωβουλευτές που αργότερα θα εμπλέκονταν στην έρευνα.
Αλλά, τώρα, πολλοί ευρωβουλευτές του S&D αναρωτιούνται πώς ήταν δυνατόν ένα σύμπλεγμα ανθρώπων να ασκεί τέτοια επιρροή σε όλη τη σοσιαλιστική ομάδα, πώς η Καϊλή ανέβηκε τόσο γρήγορα στην αντιπροεδρία και πώς η φερόμενη διεφθαρμένη αυτή συμπεριφορά έμεινε προφανώς απαρατήρητη για χρόνια.
Αλλά δεν ήταν μόνο η Καϊλή και ο Παντσέρι που συνδέθηκαν με το σκάνδαλo. Πέρα από τον Φραντσέσκο Τζόρτζι, τους ευρωβουλευτές Μαρκ Ταραμπελά και Αντρέα Κοτσολίνο, οι οποίοι έχουν αποκλειστεί από την ευρωομάδα τους, και η Μαρία Αρένα βρέθηκε επίσης υπό αυστηρό έλεγχο, όπως και η Αλεσάντρα Μορέτι, μια ακόμη ευρωβουλευτής του S&D που έχει συνδεθεί με την έρευνα, σύμφωνα με νομικά έγγραφα που είδε το Politicο.
Η παρουσία της Λάουρα Μπαγιαρίν, επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου της Γκαρσία Πέρες, μαζί με τον Τζόρτζι σε ιστιοφόρο στη Μεσόγειο με την Καϊλή τσαλάκωσε κι άλλο την εικόνα.
Το Qatargate ασκεί σοβαρή πίεση στην Γκαρσία Πέρες, ηγέτιδα των Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών, η οποία θεωρείται στις Βρυξέλλες προέκταση της εξουσίας του στενού της συμμάχου, του Ισπανού πρωθυπουργού, Πέδρο Σάντσεθ.
Η Καϊλή δεν θα είχε πάρει ποτέ το χρίσμα για να γίνει αντιπρόεδρος το 2022 χωρίς την υποστήριξη της Γκαρσία και των Ισπανών Σοσιαλιστών.
Το σχέδιο «κάθαρσης»
Σε μια προσπάθεια να περάσουν στην αντεπίθεση, οι Σοσιαλιστές δημοσίευσαν ένα σχέδιο ηθικής 15 σημείων, ξεπερνώντας το μυστικό σχέδιο 14 σημείων της κεντροδεξιού προέδρου του Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα. Απαιτεί από όλους τους ευρωβουλευτές του S&D -και τους βοηθούς τους- να αποκαλύπτουν τις συνεδριάσεις τους στο Διαδίκτυο και πιέζει για την προστασία των πληροφοριοδοτών στο Κοινοβούλιο. Όπου είναι νομικά εφικτό, η ομάδα δεσμεύεται να κρατήσει τα δικά της μέλη σε αυτά τα πρότυπα -για παράδειγμα, απαγορεύοντας στους ευρωβουλευτές τα πληρωμένα ταξίδια στο εξωτερικό-, ακόμη και αν το υπόλοιπο Σώμα δεν προχωρήσει τόσο μακριά.
Τα αποτελέσματα αυτά κερδήθηκαν με κόπο, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι της ομάδας. Με μέλη από 26 χώρες της ΕΕ, η ομάδα έπρεπε να ξεπεράσει τις πολιτισμικές και γεωγραφικές διαιρέσεις σχετικά με τον τρόπο χειρισμού της διαφθοράς, αποκαλύπτοντας τις διαχωριστικές γραμμές Βορρά-Νότου.
«Το να κάνουμε εσωτερική έρευνα δεν υποστηρίχθηκε στην αρχή από όλους, αλλά το συζητήσαμε» δήλωσε ένας ευρωβουλευτής, περιγράφοντας τις καθημερινές συνεδριάσεις που εκτείνονταν μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων.
Η ιδέα της πρόσληψης εξωτερικών παραγόντων για τη διεξαγωγή εσωτερικής έρευνας ήταν επίσης αμφιλεγόμενη, πρόσθεσε. Ωστόσο, στο τέλος η ομάδα ανακοίνωσε στα μέσα Ιανουαρίου ότι ο πρώην ευρωβουλευτής Ρίτσαρντ Κόρμπετ και η Σιλβίνα Μπακιγκαλούπο, καθηγήτρια Νομικής και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Διαφάνειας Ισπανίας, θα ηγηθούν μιας έρευνας που υποστηρίζεται από την ομάδα και η οποία έχει πλέον ξεκινήσει.
Οι κινήσεις αυτές φαίνεται ότι απέτρεψαν την αμφισβήτηση της ηγεσίας της Γκαρσία Πέρες και μέχρι στιγμής οι επιθέσεις από τον κύριο αντίπαλο των Σοσιαλιστών, το ΕΛΚ, είναι περιορισμένες. Αλλά οι ευρωβουλευτές του S&D λένε ότι εξακολουθεί να υπάρχει ένας αέρας ανησυχίας, με ορισμένους να ανησυχούν ότι η κάθαρση δεν έχει προχωρήσει αρκετά βαθιά.
Η καχυποψία παραμένει
Ορισμένοι Σοσιαλιστές διερωτώνται σιωπηλά αν η αντίδραση ήταν πολύ βιαστική. Για παράδειγμα, το πολιτικό μέλλον της Αρένα είναι αμφίβολο, παρόλο που δεν αντιμετώπισε καμία ποινική δίωξη.
Και η υπόθεση της Εύας Καϊλή έχει επίσης τροφοδοτήσει διαμάχες. Οι Ιταλοί ευρωβουλευτές του S&D προκάλεσαν γκρίνιες από τους συναδέλφους τους όταν διακίνησαν μια επιστολή σχετικά με τη μεταχείριση της πρώην αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου και της κόρης της, η οποία συγκέντρωσε μόνο 10 υπογραφές.
«Δεν πιστεύω ότι ήταν απαραίτητο», δήλωσε η Γκαρσία Πέρες για την επιστολή. «[Αν] ανησυχώ για την κατάσταση στις φυλακές, πρέπει να είναι για όλους, όχι για έναν συγκεκριμένο ευρωβουλευτή».
Η επιστολή δεν έκανε, επίσης, τίποτα για να θερμάνει τις σχέσεις μεταξύ της ισπανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας του S&D, οι οποίες ήταν παγωμένες από πριν από το σκάνδαλο.
Ο εκπρόσωπος του S&D σε δήλωσή του απέρριψε το ότι υπάρχουν εντάσεις κατά γεωγραφικές γραμμές: «Δεν υπάρχει χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου, ούτε Ανατολής και Δύσης, και δεν υπάρχει καμία ένταση μεταξύ της ιταλικής και της ισπανικής αντιπροσωπείας».
Αλλά η καχυποψία δεν έχει αποχωρήσει από την ομάδα των Σοσιαλιστών και φαίνεται πως θα παραμείνει για πολύ καιρό στο παιχνίδι, ενώ πλησιάζουν οι ευρωεκλογές το 2024.