Η μη ξεκάθαρη θέση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή υπονομεύει την προσέγγιση της Γαλλίας στην περιοχή, επισημαίνει το Politico.
Καθώς ο Γάλλος πρόεδρος ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μια διεθνή διάσκεψη για την κρίση στον Λίβανο, η «ζιγκ-ζαγκ» προσέγγισή του στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση κάνει ορισμένους να αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά του ως περιφερειακού διαμεσολαβητή, επισημαίνει το διεθνές μέσο.
Οι δύο «γραμμές» που συγκρούονται στο Παρίσι
«Ορισμένοι αξιωματούχοι γύρω από τον πρόεδρο είναι πολύ φιλοϊσραηλινοί, άλλοι είναι φιλοπαλαιστίνιοι», δήλωσε ένας πρώην Γάλλος διπλωμάτης.
Η Γαλλία και το Ισραήλ έχουν μια πολύπλοκη ιστορία που χρονολογείται από τότε που η γαλλική και η βρετανική αυτοκρατορία χώρισαν τη Μέση Ανατολή μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ και τον επακόλουθο πόλεμο στη Γάζα, η πολιτική της χώρας απέναντι στην περιοχή αποτελεί αντικείμενο διελκυστίνδας, σύμφωνα με νυν και πρώην Γάλλους αξιωματούχους και διπλωμάτες που ερωτήθησαν από το Politico.
Από τη μία πλευρά βρίσκεται αυτό που περιέγραψαν ως μια φιλοϊσραηλινή ομάδα που αυτοαποκαλούνται «νεοσυντηρητικοί». Από την άλλη, είναι εκείνοι που είναι πιο ευαίσθητοι στην υπόθεση των Παλαιστινίων.
Ο Γάλλος πρόεδρος, είπαν, κάνει «μπρος-πίσω» μεταξύ των δύο πλευρών. Η αρχική αντίδραση του Μακρόν στη φρίκη της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου ήταν να υποσχεθεί «αμέριστη αλληλεγγύη» στο Ισραήλ. Πρότεινε μάλιστα τη συγκρότηση ενός συνασπισμού για την καταπολέμηση της Χαμάς, μια ιδέα που απορρίφθηκε αμέσως από τη διεθνή κοινότητα. Τον χρόνο που ακολούθησε, καθώς ο απολογισμός των νεκρών στη Γάζα αυξανόταν, έγινε αισθητά πιο επικριτικός, αλλά όχι με στιβαρότητα.
«Έχει διακυμάνσεις...», δήλωσε ο πρώην Γάλλος διπλωμάτης. «Ακόμα δεν ξέρω τι πραγματικά σκέφτεται ο πρόεδρος», σημείωσε.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Μακρόν έχει σκληρύνει τη στάση του απέναντι στο Ισραήλ, ανταλλάσσοντας αιχμές με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένζαμιν Νετανιάχου σχετικά με τις απώλειες αμάχων και τα ισραηλινά πλήγματα κατά των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. Ο Γάλλος πρόεδρος κάλεσε επίσης τις δυτικές χώρες να σταματήσουν να παραδίδουν όπλα στο Ισραήλ, δύο ημέρες πριν από την επέτειο των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου. Αλλά όταν ο Νετανιάχου αντεπιτέθηκε, ο Μακρόν έσπευσε να «μπαλώσει» τα πράγματα, εκδίδοντας δελτίο Τύπου για την «ακλόνητη» υποστήριξη της Γαλλίας στην ασφάλεια του Ισραήλ, παραδεχόμενος παράλληλα διαφορές απόψεων.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Γάλλος πρόεδρος αναφέρθηκε στον Τύπο λέγοντας ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να «αγνοεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ» κατά τη διάρκεια μιας κλειστής συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Αλλά την Πέμπτη, έκανε πίσω και κατηγόρησε τους υπουργούς και τον Τύπο ότι διαστρέβλωσαν τα σχόλιά του. Οι αξιωματούχοι απέδωσαν την ταχεία μεταστροφή του στην έλλειψη μιας σταθερής πολιτικής έναντι της περιοχής.
Τα ανάμεικτα μηνύματα του Μακρόν
Οι «πεποιθήσεις του Μακρόν εξαρτώνται από το σε ποιον μιλάει», δήλωσε ένας πρώην Γάλλος αξιωματούχος που γνωρίζει καλά την περιοχή. «Όταν μιλάει με τις αναπτυσσόμενες χώρες, είναι φιλοπαλαιστίνιος- και όταν μιλάει με τον Νετανιάχου, είναι φουλ υπέρ της ασφάλειας του Ισραήλ», συμπλήρωσε.
Ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη αν τα σχόλιά του έβλαψαν την επιρροή της Γαλλίας στην περιοχή, ο Μακρόν απάντησε ότι η κατάσταση ήταν «αρκετά περίπλοκη» και ότι «ζύγιζε τα λόγια του κάθε φορά από την αρχή».
Οι αμφιταλαντευόμενες απόψεις του Γάλλου προέδρου αντανακλούν τις διαφορές απόψεων μεταξύ των αξιωματούχων του υπουργείου Εξωτερικών και του λεγόμενου διπλωματικού πυρήνα των Ηλυσίων, όπου ο Γάλλος πρόεδρος καθορίζει την εξωτερική πολιτική της χώρας του. Η Γαλλία φιλοξενεί τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές και εβραϊκές κοινότητες στην Ευρώπη, γεγονός που καθιστά το θέμα ευαίσθητο εσωτερικό πολιτικό ζήτημα. Το τμήμα Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής του υπουργείου Εξωτερικών (γνωστό ως ANMO) τείνει παραδοσιακά «να υποστηρίζει την παλαιστινιακή πλευρά, να ασκεί πίεση στο Ισραήλ και να θέλει να περιορίσει τις παραδόσεις όπλων στο Ισραήλ», δήλωσε ένας δεύτερος πρώην Γάλλος διπλωμάτης. Αυτή η σχολή σκέψης απέκτησε βάρος υπό τον πρώην Γάλλο πρόεδρο Ζακ Σιράκ, ο οποίος κατέκτησε την ιδιότητα του σούπερ σταρ στις αραβόφωνες περιοχές της Μέσης Ανατολής όταν ενεπλάκη σε διαμάχη με Ισραηλινούς αξιωματούχους ασφαλείας κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Ιερουσαλήμ το 1996, επισημαίνει το Politico. Πιο πρόσφατα, το ανταγωνιστικό ρεύμα που είναι γνωστό ως «νεοσυντηρητικοί» αύξησε την επιρροή του υπό τις προεδρίες του Νικολά Σαρκοζί, του Φρανσουά Ολάντ και του Εμανουέλ Μακρόν.
Σύμφωνα με τον Ντενί Μποσάρ, πρώην πρέσβη της Γαλλίας στην Ιορδανία, οι νεοσυντηρητικοί ήταν «κυρίαρχοι» στα υπουργικά γραφεία της Κατρίν Καλονά και του Στεφάν Σεζουρνέ, των υπουργών Εξωτερικών που υπηρέτησαν μεταξύ 2022 και 2024.
Η προσέγγιση με το Ισραήλ
«Αυτοί περιθωριοποίησαν το ANMO, το οποίο απορρίφθηκε ως ''ο αραβικός δρόμος'' που είναι εχθρικός προς το Ισραήλ», δήλωσε ο Μποσάρ. Σύμφωνα με την Καμίγ Λον, αναπληρωτή επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Παρίσι, το «κέντρο βάρους της Γαλλίας έχει μετατοπιστεί προς μια πιο φιλοϊσραηλινή θέση» τα τελευταία χρόνια.
Από την έναρξη του τελευταίου γύρου εχθροπραξιών, ωστόσο, η γαλλική πολιτική έχει γίνει πιο επικριτική απέναντι στο Ισραήλ, καθώς οι απώλειες έχουν συσσωρευτεί στη Γάζα, όπου υπολογίζεται ότι έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι, και καθώς το Ισραήλ απέτυχε να διασώσει τους ομήρους του ή να συνάψει συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.
Η μετατόπιση αυτή πήρε πιο έντονη τροπή μετά την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο τον Σεπτέμβριο, μια πρώην γαλλική αποικία, όπου η επίθεση κατά της λιβανέζικης οργάνωσης Χεζμπολάχ έχει προκαλέσει φόβους για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο. H εξέλιξη αυτή ήταν πλήγμα για τον Μακρόν, ο οποίος πάσχιζε να αποκλιμακώσει τη σύγκρουση. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός εξαπέλυσε την επίθεση την ώρα που το Παρίσι πίστευε ότι βρισκόταν στο κατώφλι της κατάπαυσης του πυρός για 21 ημέρες μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ.
Μετά τα πρόσφατα «μπρος-πίσω» με τον Νετανιάχου, οι ταλαντεύσεις είναι πιθανό να συνεχιστούν, δήλωσαν οι αξιωματούχοι. «Υπάρχουν πιέσεις, αντιπιέσεις στο υπουργείο Εξωτερικών και στο Ελιζέ», δήλωσε ο ένας από τους δύο πρώην Γάλλους διπλωμάτες που μίλησαν στο Politico. Η πολιτική του Μακρόν για τη Μέση Ανατολή «μπορεί να αλλάξει μέσα στην ίδια ημέρα, ανάλογα με το ποιος έχει την προσοχή του προέδρου», σημείωσε χαρακτηριστικά.