Ο Βίκτορ Όρμπαν υποχώρησε απροσδόκητα σε ότι αφορά στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, έχοντας προηγηθεί ένα οργιώδες παρασκήνιο.
Του δόθηκε η συμβουλή απλά να απέχει, την ώρα που η Ευρώπη ξεμπλόκαρε ένα πακέτο 10 δισ. προς την Ουγγαρία και μπλόκαρε -για κάποιο διάστημα- τη βοήθεια 50 δισ. προς την Ουκρανία.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την Πέμπτη να ξεκινήσουν ενταξιακές συνομιλίες με το Κίεβο, κάνοντας ένα κομβικό βήμα για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, παρακάμπτοντας τον στενότερο σύμμαχο της Μόσχας στο μπλοκ: Τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν.
Ωστόσο, απέτυχαν να συμφωνήσουν σε ένα πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία και σε μια επαναδιαπραγμάτευση του κοινού προϋπολογισμού της ΕΕ. Η απόφαση αυτή αναβλήθηκε για τον Ιανουάριο, σε έκτακτη Σύνοδο, δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στους δημοσιογράφους.
«Δύο παραχωρήσεις σε μία σύνοδο κορυφής ήταν πάρα πολλές για να τις πουλήσουν στην Ουγγαρία», δήλωσε ένας αξιωματούχος με γνώση των διαπραγματεύσεων. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε στους δημοσιογράφους νωρίς το πρωί της Παρασκευής ότι είναι αισιόδοξος ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία για τον προϋπολογισμό τον Ιανουάριο.
Το μήνυμα που έστειλαν οι Βρυξέλλες προς το Κίεβο, τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον χθες το βράδυ ήταν σαφές: Η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία και να την έλκει πιο κοντά στο μπλοκ - ακόμη και όταν οι ΗΠΑ αγωνίζονται να περάσουν το δικό τους πακέτο βοήθειας από το Κογκρέσο και η Ουκρανία παλεύει να ξεπεράσει το αδιέξοδο στο πεδίο της μάχης.
Ο Ορμπαν όλο το προηγούμενο διάστημα απειλούσε ότι θα ασκήσει βέτο σε κάθε απόφαση των 27 για την Ουκρανία ωστόσο χθες σε μια αναπάντεχη κωλοτούμπα, την ώρα της ψηφοφορίας για την ένταξη των δύο χωρών, αποχώρησε από την αίθουσα. Ηταν μια προσυμφωνημένη κίνηση, μια πρόταση του Γερμανού Ολαφ Σολτς στον Ορμπαν για να να λυθεί το αδιέξοδο. Ετσι οι υπόλοιποι ηγέτες της ΕΕ μπόρεσαν τεχνικά να λάβουν μια ομόφωνη απόφαση ερήμην του.
Οπως αναφέρει το Politico στην προετοιμασία της Συνόδου υπήρχε μια αίσθηση ότι οι απειλές του Ορμπαν δεν ήταν παρά θεατρινισμοί.
«Μια μικρή χώρα όπως η Ουγγαρία πολιτικά δεν θα μπορούσε να κάνει πολλά για να αντιταχθεί πραγματικά σε μια τόσο σημαντική απόφαση», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Ενώ η αποχώρησή του επέτρεψε στους ηγέτες της ΕΕ να δώσουν το πράσινο φως στην Ουκρανία, δεν εμπόδισε τον Όρμπαν να κατακεραυνώσει δημόσια τη συμφωνία στη συνέχεια, λέγοντας ότι η Ουγγαρία «δεν ήθελε να είναι μέρος αυτής της κακής απόφασης».
Ο Ορπαν αποτελεί ένα μόνιμο πρόβλημα για την ΕΕ, με τις Βρυξέλλες να προσπαθούν με κάθε τρόπο να περιορίσουν τη σύγκρουση της κυβέρνησης Ορπαν με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις προσπάθειές της να περιορίσει το κράτος δικαίου και τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης στο εσωτερικό της χώρας.
Οταν οι Βρυξέλλες μπλόκαραν τα κονδύλια προς την Ουγγαρία ο Ορμπαν αντέδρασε με την απειλή του βέτο.
Ο Ορμπαν παραιτήθηκε οικειοθελώς από την ψήφο του για την Ουκρανία
Ωστόσο, σημειώνει το Politico, χθες ο Ορμπαν παραιτήθηκε οικειοθελώς από την ψήφο του για την Ουκρανία από μόνος του.
Οι ηγέτες και οι διπλωμάτες της ΕΕ αρνήθηκαν ότι έδωσαν στον Όρμπαν οποιαδήποτε ανταλλάγματα για να εγκαταλείψει την αίθουσα την κρίσιμη στιγμή. Ωστόσο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε μια κομβική κίνηση σε μια κρίσιμη στιγμή. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα η Κομισιόν αποδέσμευσε 10,2 δισεκατομμύρια ευρώ από τα Ταμείο συνοχής της ΕΕ που προορίζονταν για την Ουγγαρία, μια κίνηση που η Επιτροπή επέμεινε ότι ήταν ανεξάρτητη από τις απειλές του Όρμπαν να εμποδίσει τη διαδικασία προσχώρησης της Ουκρανίας, αν και δέχθηκε δριμεία κριτική εντός της ευρωβουλής.
Παρόλο που οι ηγέτες της ΕΕ ξεπέρασαν το αρχικό εμπόδιο στην πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη στην Ένωση, η υποχώρηση του Όρμπαν δεν εξασφαλίζει ότι θα επιτραπεί στο Κίεβο να ενταχθεί στην Ενωση.
Η Ουγγαρία μπορεί ακόμη να παρέμβει στα πολλά βήματα που απομένουν για την ένταξη της Ουκρανίας και απαιτούν ομοφωνία.
«Θα έχει αγωνία και πιθανότατα θα γυρίσει πίσω για να μας δαγκώσει», δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ. «Αλλά τουλάχιστον τα καταφέραμε με αυτό, έστω και με έναν ελαφρώς σουρεαλιστικό τρόπο».
Το τρικ του Ολαφ Σολτς
«Πείτε έναν καφέ έξω από την αίθουσα, ίσως». Αυτή ήταν η πρόταση του Σολτς στον Ορμπαν -ύστερα από τρεις ώρες αδιέξοδων διαπραγματεύσεων- που άνοιξε την πόρτα στην έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με το Κίεβο.
Ο Σολτς απηύθυνε την πρόταση αυτή στον Ορμπαν, σύμφωνα με το Politico μπροστά στους άλλους ηγέτες. Η ιδέα αυτή, είπε ο Σολτς, θα επέτρεπε στους 26 ηγέτες της ΕΕ που παρέμειναν στην αίθουσα να εγκρίνουν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας με την ΕΕ με την απαιτούμενη ομοφωνία - η οποία σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ πληρούται και όταν ένας ηγέτης απουσιάζει - ενώ ο Ορμπαν θα μπορούσε να εξακολουθήσει να λέει ότι δεν ψήφισε υπέρ.
Αφού οι δύο άνδρες συνομίλησαν στο περιθώριο, ο Όρμπαν αποχώρησε από την αίθουσα, ανοίγοντας τον δρόμο για την ιστορική απόφαση της ΕΕ.
Η ιδέα ότι ένας ηγέτης της ΕΕ έπρεπε να εγκαταλείψει την αίθουσα για να υπάρξει ομοφωνία είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη. Στην πραγματικότητα, αξιωματούχοι της ΕΕ και διπλωμάτες στη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη δεν μπορούσαν να πουν αν η κίνηση του Σολτς είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ στο παρελθόν, σημειώνει το Politico. «Χρησιμοποίησε ένα παλιό τέχνασμα από τα χρόνια του στους Νέους Σοσιαλιστές», δήλωσε ένας αξιωματούχος στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, αναφερόμενος στην οργάνωση νεολαίας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) του Σολτς, στην οποία ο καγκελάριος διετέλεσε αναπληρωτής πρόεδρος κατά τη δεκαετία του 1980.
Ένας αξιωματούχος δήλωσε ότι η θέση του Όρμπαν άρχισε να αμφιταλαντεύεται κατά τη διάρκεια κοινής πρωινής συζήτησης την Πέμπτη με τον Σολτς, τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ Σαρλ Μισέλ και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, ο Όρμπαν αγωνίστηκε να παράσχει εύλογα επιχειρήματα για τον ισχυρισμό του ότι η Ουκρανία υπέφερε από ελλείμματα κράτους δικαίου που την καθιστούσαν ανέτοιμη για ένταξη, δήλωσε ο αξιωματούχος.
Τον ισχυρισμό του Όρμπαν ότι η Επιτροπή είχε κάνει λάθος στην αξιολόγηση της προόδου των μεταρρυθμίσεων της Ουκρανίας υπονόμευε το γεγονός ότι ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος, Olivér Várhelyi, ήταν στενός πολιτικός σύμμαχος από την Ουγγαρία, τον οποίο επέλεξε ο Όρμπαν.
Ώρες αργότερα, στη Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ συνέχισαν να καυτηριάζουν τον Ούγγρο πρωθυπουργό για τη συνεχιζόμενη άρνησή του ως προς το θέμα της Ουκρανίας.
«Μετά από λίγες ώρες κατά τις οποίες οι υπόλοιποι 26 ηγέτες είχαν καταρρίψει όλα τα επιχειρήματα του Όρμπαν, ο Σολτς ήρθε ακριβώς την κατάλληλη στιγμή με την πρότασή του», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Ήρθε πολύ βολικά».
Αφού οι ηγέτες της ΕΕ ανακοίνωσαν την απόφαση να ξεκινήσουν ενταξιακές συνομιλίες, ο Όρμπαν ανέφερε σε ανάρτησή του στο Facebook: «Η Ουγγαρία δεν θέλει να συμμετάσχει σε αυτή την κακή απόφαση».
Την ίδια ώρα ο Ζελένσκι πανηγύρισε στο X, γράφοντας: «Ευχαριστώ τον καγκελάριο Σολτς για τις προσωπικές του προσπάθειες και τη Γερμανία για την ηγεσία της».
Οι φιλο-ουκρανικοί λογαριασμοί στο Χ, οι οποίοι στο παρελθόν είχαν διαπομπεύσει τον Σολτς για τη διαρκή διστακτικότητά του να υποστηρίξει την Ουκρανία με όπλα, όπως τανκς, ήταν επίσης γεμάτοι επαίνους.
«Συγγνώμη για όλες τις φορές που σε κοροϊδέψαμε Ολαφ», έγραψε ο μπλόγκερ Saint Javelin. «Είσαι ένας αληθινός φίλος».